Onze Eeuw. Jaargang 10

[p. 472]

Buitenland.

Aan alle kanten komen weder wolken opzetten, die den staatkundigen horizon dreigen te verduisteren. Van oorlog is echter nergens werkelijk sprake, of het moest zijn een burgeroorlog in Perzië, waar Rusland en Engeland, blijkbaar met toestemming van ten minste een deel der zuchtende bevolking, in overleg zijn getreden zoo niet over eene verdeeling van dit aan hopelooze anarchie blootgestelde ongelukkige land dan toch over de scheiding ervan in twee goed afgebakende invloedssferen.... die den Perzischen patriotten hoogst bedenkelijk schijnt, daar zij op den duur toch wel tot inlijving zou kunnen leiden. Noch Spanje's onderhandeling met Marokko over eene regeling der Spaansche handels- en industriebelangen, nadat de 65 millioen fr. schadeloosstelling voor oorlogskosten door Marokko betaald zullen zijn; noch het tegenstribbelen der Kretensen tegen de afspraken der mogendheden met Turkije en Griekenland schijnt van dien aard te wezen, dat men voorloopig aan die zijden dadelijkheden zou mogen verwachten. Griekenland schijnt onder leiding van den krachtigen Veniselos, die zijn menschen kent, voorloopig rustig te blijven en te werken aan de volvoering van hervormingsplannen binnen de grenzen der constitutie. Turkije, dat met de onrustige Macedoniërs en Bulgaren nog veel te stellen heeft en de Drusen in Syrië met geweld ten onder brengt, steunt voor zijn buitenlandsche en binnenlandsche moeilijkheden thans voornamelijk op Duitschland, dat leger en vloot onder den bekwamen Von der Goltz kwam verbeteren en door een groote leening de Regeering te Konstantinopel voorthelpt. Die Duitsche leening vormt een belangrijk steunpunt voor de Duitsche staatkunde, die de pogingen van Fransche zijde om door eene leening die Regeering aan zich te verplichten, handig heeft doen mislukken - een belangrijke zegepraal van den Duitschen invloed in Turkije, waar tot nog toe Frankrijk en Engeland met hun daar altijd welkom geld heel wat te zeggen hebben gehad. Met Oostenrijk samenwerkend en thans, na het aftreden van den anti-Oostenrijkschen minister van buitenlandsche zaken Iswolski te St.-Petersburg,

[p. 473]

in goede verstandhouding met Rusland, welks heerscher te Potsdam met keizer Wilhelm en beider ministers samenkwam, neemt Duitschland in het Oosten een stelling in, die terecht de onrust van Frankrijk en Engeland gaande maakt. Maar dit zijn alles handige zetten op het internationale schaakbord: van een crisis is niets te bemerken. Ook niet in Spanje, waar het voorbeeld van Portugal, dat zwelgt in feestgenot, terwijl de Regeering onder begunstiging van de daardoor gewekte goede stemming der bevolking rustig voortwerkt aan de taak der hervorming in hoofd en leden, voorloopig nog geen navolging wekt, al duiken er soms plotseling onrustbarende geruchten van revolutie op.

Het belangrijkste nieuws komt uit Amerika en Engeland. In Amerika hebben de democraten in den staat New-York den door Roosevelt met zelfs bij hem ongekende heftigheid van uitingen aangevoerden republikeinen zware nederlagen toegebracht en president Taft, wiens vriendschap en bewondering voor zijn voorganger sedert lang deerlijk getaand is, zal voor de verdere 2½ jaar van zijn presidentschap weinig meer kunnen doen dan administreeren, nu zijn tegenstanders de meerderheid hebben in het Congres. Dat beteekent een staken van den strijd, door Roosevelt indertijd aangebonden tegen de groote geldmagnaten en de verderfelijke trusts; de roerige persoonlijkheid van Teddy heeft aan zijn eigen zaak meer kwaad gedaan dan men kon vermoeden en zijne populariteit is blijkbaar dalende, zijn presidents-reclame te doorzichtig geweest. De verkiezing van den democraat Dix met verpletterende meerderheid is de grootste verrassing, die in tijden in Amerika is voorgekomen, en veel belangwekkender dan de Mexicaansche grensmoeilijkheden, al getuigen die van de nog altijd geringe sympathie der Mexicanen met de Yankees; de oude president Diaz, na een bloedig onderdrukten opstand thans zeker van zijn herkiezing, zal wel oppassen die zaken niet te ver te doen komen.

In Engeland zijn de na den dood van koning Eduard begonnen onderhandelingen over een vergelijk tusschen de beide constitutioneele partijen betreffende de zaak van het Hoogerhuis deerlijk mislukt. Redmond's Ieren hebben den eisch van Home Rule in de schaal geworpen en die eisch was den Unionisten te zwaar. De ‘groote conferentie’ ging uiteen zonder het vergelijk te kunnen treffen. Wat nu? De liberale Regeering antwoordde: beroep op het volk door ontbinding van het Lagerhuis, en wel spoedig, nog deze maand, en handhaafde de stembus de bestaande liberale meerderheid, dan benoeming door koning George van een

[p. 474]

aantal liberale pairs om ook in het Hoogerhuis aan de liberalen de meerderheid te bezorgen. Maar koning George, van wiens conservatieve gezindheid men spreekt, weigerde blijkbaar zoo maar dadelijk de belofte af te leggen om in ieder geval alzoo te handelen, weigerde Asquith de ‘waarborgen’ voor de zegepraal der liberale inzichten in de verhouding van Hooger- tot Lagerhuis te geven. Was het zoo zeker, dat het Hoogerhuis zelf zijn eigen hervorming niet ter hand wilde nemen? Zoo begonnen daarover thans de beraadslagingen in het Hoogerhuis en lord Rosebery, de gematigde, bracht met steun van Balfour en Landsdowne, leiders der Conservatieven en Unionisten, opnieuw zijne hervormingsvoorstellen daar ter tafel, die ten doel hebben om de blijkbaar ook door vele Conservatieven verouderd geachte samenstelling van het Hoogerhuis op nieuwe grondslagen te vestigen. Bij die nieuwe grondslagen komt vooral in aanmerking het voorstel om een aantal peers te doen verkiezen door alle thans zelf tot het pairschap gerechtigden en dit getal aan te vullen door benoeming des konings en door volkskeuze in eenigen vorm. Over die voorstellen wordt thans beraadslaagd en met verklaarbare spanning wacht men alom op het verdere verloop dezer zoo merkwaardige parlementscrisis in het beloofde land van het parlementarisme zelf. En de Ieren juichen, dat zij het geweest zijn, die de zaak dezen weg op gedreven hebben; zij wachten met goede hoop op de verwezenlijking van hun ideaal: een Iersch parlement. Intusschen gaat de parlementsontbinding door, al zijn er, die meenen, dat de Regeering de beslissing zal willen uitstellen tot na de kroning des Konings. Landsdowne zelf deed nog eigen voorstellen.

Na het bedwingen van de revolutionaire spoorwegstaking, waarbij geheel het ministerie aan Briand's zijde bleef, deed zich aan den eersten minister de regeertaak zoo voor, dat hij op den duur niet meer al zijn collega's als met hem homogeen kon beschouwen. Het gewone verloop der stakingen onder de radicaalsocialistische ministeries had getoond, hoe weinig de ontslagen of zelfs om misdrijven gestrafte werklieden de strengheid van het recht behoeven te vreezen; nog bij de laatste staking der postbeambten was algemeene amnestie en wederaanneming bijna op slag op de straf gevolgd. Nu toonde Briand een andere gezindheid; de revolutionaire beweging, als zoodanig ook duidelijk ontmaskerd, de sabotage moest voortaan onmogelijk gemaakt worden; niet alleen zou nu het recht zijn loop hebben, maar de wetgeving moest de wapenen smeden om op den duur de maatschappelijke orde te ver-

[p. 475]

zekeren. Hiermede konden nu verscheidene van Briands ambtgenooten zich niet vereenigen; het overboord werpen van Viviani en Barthou is slechts versterking van 't bewind, maar in Millerand verliest Briand meer.

De crisis is volkomen correct opgelost. Het tot nu toe in zijn daden homogene ministerie heeft collectief zijn ontslag aangeboden; president Faillières heeft natuurlijk aan Briand, die op herhaalde kamervotums met groote meerderheid steunt, de vorming van een nieuwe regeering opgedragen. Wat achter de coulissen is geschied, of Briand ook bij liberale kopstukken als Poincaré, Deschanel, Aynard, Ribot heeft aangeklopt is moeilijk uit de verte uit te maken; in de bladen vindt men tegenstrijdige verzekeringen dienaangaande. Zeker is, dat hij een zuiver linksche regeering heeft bijeengebracht. Van de vorige zijn de militaire ministers gebleven evenals Pichon bij buitenlandsche zaken: het zijn de ministeries, waarin continuïteit het meest noodig is. Overigens zijn het homines novi; zelfs zijn er nieuwe kamerleden bij, wier bekwaamheid men prijst maar die men aan 't werk moet zien. 't Meest vond afkeuring de naam van Lafferre op de lijst als opvolger van Millerand over het departement van travail. Lafferre uit de slechtste tijden van het Combisme berucht als hoofd der vrijmetselaars en als zeer gecompromitteerd met de ‘fiches’ van generaal André, is nu, tegen zijn vrienden in, medewerker van Briand geworden. Men zegt, ‘qu' il a beaucoup réfléchi les dernières années’, men voegt er bij, ‘qu' il a beaucoup à se faire pardonner.’

Had Briand zich gevleid de oppositie van Jaurès, Pelletan, van Combisten en Socialisten, met den naam van Lafferre te sussen, dan zou hij zich misrekend hebben. Met vernieuwde, ditmaal ongehoorde woede is tegen de regeeringsverklaring de storm losgebarsten. Er zijn in de Kamer tooneelen voorgevallen van rumoer gelijk nooit te voren, en waarbij de oude president Brisson zich zwak en partijdig heeft betoond. En de meerderheid van het ministerie is niet zoo groot als Briand wel gehoopt zal hebben; toch bedraagt ze een 70 à 80 stemmen.

De Regeering beschikt nog over de ‘zuivere’ republikeinsche meerderheid, die zij verlangt (de kleine ultra-rechtsche groep stemde tegen hem). Van haar program zijn herstel der maatschappelijke orde en een reformbill de urgente hoofdpunten. Moge Briand de kracht hebben ze uit te voeren, zij het dan ook met beperking van het interpellatierecht der Kamer, waarvan men spreekt en waartegen ook wel een storm zal opsteken.