Onze Eeuw. Jaargang 10

[p. 155]

Buitenland.

Verreweg het belangrijkste, wat over de afgeloopen maand te vermelden valt, gebeurde in Engeland.

Dat Spanje bij Melilla over de Mooren van het Rif de zegepraal heeft behaald en daarmede zijn bezit in Afrika heeft gehandhaafd, is voor dat land en voor de toekomst van Marokko van belang; Moelai Hafid, de Sultan van Marokko, die een oogenblik begon te dreigen, heeft bijtijds begrepen, dat hij zich rustig moest houden, en doet pogingen om met Spanje op goeden voet te komen; hij schijnt zelfs dankbaar te zijn voor de onderwerping der weerbarstige Mooren van het Rif en heeft in ieder geval voortaan ook met het zegevierende Spanje te rekenen. - De verandering met het ministerie-Giolitti in Italië, waar thans Sonnino het weer eens probeeren zal met de nooit standvastige meerderheid in het Parlement, gaf nieuwen steun aan hen, die meenen, dat Italië nog altijd zijn staatkundig evenwicht zoekt. - Op den Balkan is het nu rozengeur en maneschijn, ter inleiding misschien van een Balkanbond tusschen de idyllische natiën van dat gelukkige schiereiland; koning Peter; tsaar Ferdinand en vorst Nikita wisselen vriendelijke blikken onderling en de Jong-Turk knikt tevreden, op hoop dat hij de leiding krijgt in dien roemruchtigen bond; dan zou hij misschien Kreta ook op den duur uit de handen kunnen houden van Griekenland, dat, voorzoover men daar ernstig wil, denkt aan hervormingen tot versterking der ‘nationale kracht,’ d.w.z. van het leger en de vloot om die bij tijd en gelegenheid te kunnen gebruiken. Allen te zamen letten op de vriendelijke buren, Rusland, Oostenrijk en Italië, die met levendige belangstelling nagaan, wat er op het Balkanschiereiland gebeurt. - Rusland zelf tracht met taaie volharding den hardhuidigen Finnen de zegeningen der Russische beschaving langzaam maar zeker deelachtig te doen worden. - Oostenrijk rolt altijd maar weêr den steen der ‘eene en ondeelbare monarchie’ den steilen berg op. Italië zweeft nog steeds tusschen de beide groote bonden in. - Duitschland ziet met belangstelling uit naar de daden van den nieuwen uit de bureaucratie voortgekomen rijkskanselier, die het alvast met de gematigde conservatieven en liberalen blijkt te willen houden. Of hij lang blijft of niet,

[p. 156]

kan voorloopig een vraag der toekomst zijn, maar dat de riviertollen er nog niet zullen komen, schijnt wel zeker, nu Saksen en Baden zich er ronduit tegen hebben verklaard en ook elders de oogen zich openen voor de gevaren van de zaak. Hier te lande zal men daarover niet rouwen! - In Frankrijk begint de schoolstrijd te komen; wij hebben er hier genoeg van genoten om de radicale Republiek, de rose Vrijheidsmaagd, het beste te kunnen wenschen en voorloopig schijnt zij dat wel noodig te hebben: de geschiedenis in de schoolboeken wordt al een aardig onderwerp van plagerijen en ernstige voorpostengevechten.

Met de meeste belangstelling mogen wij gadeslaan, wat er in België gebeurt. De dood van koning Leopold II is na een korte ongesteldheid op 75jarigen leeftijd nog plotseling gekomen en daarmede heeft België een groot verlies geleden. Hij was - zijn eigenaardig familieleven ter zijde gelaten - een groot koning, die zijne veelomvattende denkbeelden tot verheffing der economische kracht van zijn land van jongs af met energie heeft nagestreefd en nog den triomf heeft mogen beleven, ook wat betreft de bevestiging der onafhankelijkheid door versterking der weerkracht en afschaffing der plaatsvervanging. Zijn groote stichting, de Congostaat, zal als Belgische kolonie een grooten invloed oefenen op de ontwikkeling van België zelf, wanneer eenmaal het overal in de wereld verspreide Belgische kapitaal en de overal een uitweg zoekende Belgische energie zich in de eerste plaats daarheen wendt en de Congostaat zoo voor België zal kunnen worden wat Nederlandsch-Indië voor ons is. In zooverre eere aan de nagedachtenis van dezen buitengewonen vorst! Zijn neef en aangewezen opvolger, prins Albrecht, heeft de beste verwachtingen voor de toekomst gewekt en geniet, meer dan zijn oom, aanvankelijk de sympathie van het Belgische volk, dat in hem misschien voor het eerst den geboren en getogen landsvorst zal kunnen eeren en de dynastie der Coburgs in hem, reeds om haar eervolle plaats in de historische ontwikkeling des lands. Heeft de eerste Leopold met ongeëvenaard regeertalent den jongen staat gevestigd, de tweede dien tot grooten bloei weten te verheffen, de derde Belgische Coburg belooft de sporen van zijn oom en grootvader te zullen drukken. Dat zijn land daarbij zal te rekenen hebben met de brave Christenen, die op de ‘hoeken der straten’ van den nabuur aan de overzijde der Noordzee handel en Christendom in ‘sympathieke’ vermenging trachten te bevorderen, is buiten twijfel.

[p. 157]

Die brave Christenen hebben gelukkig echter thuis ook wat anders te doen. De Lords hebben zoowaar van de begrooting van de Commons ten slotte met groote meerderheid niet willen weten evenmin als vroeger van de onderwijswet en laten het aankomen op eene ontbinding van het Lagerhuis, op de ‘stem des Volks’ in de verkiezingen van Januari. Welk een schouwspel! Het voorbeeld van alle Parlementen is in zichzelf verdeeld; de heftigste smaadredenen weerklinken tegen de ‘Hertogen’, de grootgrondbezitters en hun aanhang, die weigeren de kosten te dragen van de voorgestelde ‘sociale’ wetten en voorzieningen. Van plaats tot plaats trekken reeds de liberale en socialistische woordvoerders rond om met de bekende holklinkende argumenten der heele en halve socialisten den ‘rijkaards’ de stemmen der verbaasde burgers te ontfutselen. In het land der ‘ongeschreven grondwet’ roept men van radicale zijde om een geschreven dito, waarin allereerst moet staan, dat een der oude zuilen van het Britsche staatslichaam, het Hoogerhuis, een gekozen Senaat zal zijn op het voorbeeld der Senaten, die elders een zwak tegenwicht vormen tegen de wisselende inzichten der volksvertegenwoordiging in de ‘andere’ Kamers.

Engeland doorloopt een staatkundige crisis, die gaat herinneren aan den tijd der Reformbills en der Cornlaws, ja hier en daar aan de dagen van de 17^de eeuw. Voorzichtig houdt de Kroon, die een oogenblik in den strijd gemengd scheen te zullen worden, zich buiten de zaak, ten minste voor het oog, wel wetend dat het hoogst gevaarlijk voor haar zou kunnen zijn een openlijke keuze te doen. Zij wacht af en laat aan het land zelf de volkomen verantwoordelijkheid voor de beslissing, gereed om desnoods te roeien met nieuwe riemen. Hoog spel spelen de liberalen en radicalen, maar spelen ook de Lords. Hoe het zal afloopen? Voorloopig schijnen de Lords te zullen zegepralen, gesteund als zij worden door de vrees voor radicalisme en socialisme, den conservatieven Engelschman aangeboren, gesteund ook door de Unionisten en protectionisten, door de tegenstanders van Iersch en Welsh Home Rule, die door de radicalen beloofd worden, door de suffragettes, die intusschen van hen zeker nog minder te verwachten hebben dan van deze regeering, door haar met blinden haat vervolgd. Maar in zulke omstandigheden hangt van schijnbare kleinigheden veel af en het zou gewaagd zijn met groote zekerheid te voorspellen, wie ten slotte winnen zal in Januari. Zeker is het, dat de strijd vinnig genoeg is, voor het tot voor weinig jaren gereserveerde Engeland ongewoon scherpe vormen gaat aannemen en op het oogenblik zelfs de nachtmerrie

[p. 158]

van het Duitsche gevaar zoo niet doet wijken dan toch tempert, al wordt ook dit in het debat niet als wapen minachtzaamd. In ieder geval zal de afloop van den strijd van groote beteekenis zijn voor het Engelsche staatsrecht, dat zoo lang het vaste gesternte is geweest, waarnaar zich het staatsrecht van vele vastelandsstaten heeft gericht. Wat toch zal bestaan, wanneer dat gesternte, ook in dit tijdschrift met zooveel liefdevolle belangstelling bestudeerd, zijn kleur wisselt of misschien zelfs uiteenspat na lange tijden van voorbeeldelooze schittering? Met spanning slaat het vasteland gade, wat daar plaats heeft in het centrum van het grootste wereldrijk der geschiedenis. Gelukkig, dat alvast de Unie van Zuid-Afrika door den Koning plechtig is afgekondigd, al is zij nog niet in werking getreden. Daar kan men thans met eenige geruststelling den loop der zaken afwachten, maar men houde er het oog in het zeil, want lord Milner is een voorname en invloedrijke leider der Lordspartij en zijne vrienden, de Unionisten, waren nooit de beste vrienden van de Boeren.