Ontmoeting. Jaargang 16

[p. 109]

Roger Pieters
Slagroom

Het jaagpad kruipt langsheen het kanaal als een kind naast zijn moeder. Als een bang kind. Bang om te verdwalen. Als een abstrakt monster glijdt het schip van achter de bocht. Mijn paard steigert even. Alsof zijn zenuwen plots samengetrokken werden. Ik voel de pijn weer in mijn lenden. In mijn hoofd, mijn hals. Ik denk aan Fred, maar de pijn wijkt niet omdat ik niet ingespannen genoeg nadenk. Het water van het kanaal is groen. Even bekruipt me de lust het paard in het groene water te sturen. Onder het boot-monster door te lopen. Het water in mijn oren te horen kolken en te denken aan Freds' dood. Dood in de armen van mijn vrouw. Aan haar borst. Zoals ik hem vond, weken geleden. Of maanden. Hoelang is het reeds? De zon was nog warm, nu ligt er tot de middag een koude sleep nevel over de vaart.

De schipper wuift me toe vanop zijn boot. Ik steek de arm omhoog, maar de beweging stokt halverwege. Een idiote halfstokvlag. Een groet uit het verleden. Fred in het zwart met de arm half opgeheven. Brullend: ‘Heil Hitler’, en ik die maandenlang in het kamp was, denkend aan mijn vrouw en haar warme bed. Toen ik weerkwam was Fred in de gevangenis en mijn vrouw had slagroom bereid. Moeilijk te vinden nog, na de bevrijding. En de eerste nacht had zoet kunnen zijn als slagroom, maar de onmacht was opengebloeid tot een onafhankelijk wezen. Een bloem uit het kamp. Wij geloofden dat alles beter worden zou door aan te sterken. Ik werd gevoed als een prijsvarken maar de onmacht groeide mee. We spraken over Fred, die me misschien had aangeklaagd. Verdoemden hèm en de vriendschap die ons had gebonden. Maar onder de vele vervloekingen werd Fred een machtige afwezige. Een man met spieren en een wil, een harde wil om zichzelf te blijven. Toen hij uit de gevangenis kwam keken we naar hem op, mijn vrouw en ik. Er lag een soort waanzinnige nevel over haar groene blik.

Ik lig langs de kanaaloever en pluk gras voor mijn paard. Het hinnikt. Grinnikt me toe. Spot: Idiote man die zijn vrouw achterliet in de armen van zijn vijand. Geliefde vijand. Je had ze beiden moeten vermoorden. Om een revolver vast te houden is geen macht nodig. Je zou in gevangenis belanden. Waar je nu trouwens bent. Gevangen in de wijde wereld. Gejaagd van postkantoor naar postkantoor. Met telkens een maand tussen. Wanneer je je pensioen geïnd hebt ben je weer een doolaar voor een maand. En thuis maakt je vrouw slagroom voor jullie vriend. De witte zoetigheid kleeft in zijn knevel. Boven zijn knevel lacht hij naar je vrouw. Ze schuift de hand over de tafel naar zijn hand toe. Ze betokkelt de snaren van zijn wellust. Hij droomt dat haar hand, verder kruipt over zijn armen, zijn borst, naar zijn buik. Hij zegt:

[p. 110]

‘Jammer dat we het pensioen van je man niet meer hebben. Je had het verdiend. Je hebt maandenlang geleden onder zijn afwezigheid’. Hij denkt: ‘Het was mijn goede recht je te nemen. Het verdriet dat ik je aandeed door je man naar het kamp te sturen moet nog steeds gelenigd worden. Ik maakte hem onmachtig, ik moet zijn plaats innemen. Het is mijn plicht en mijn recht.’

Ik lig vlak naast een bos netels. Ik strijk langzaam, met de vinger, over de behaarde stengels. Denk: ‘Het zal pijn doen. Het zal prikken. Fred zal de pijn voelen. Wanneer ik ingespannen nadenk kan ik de pijn op hem overbrengen.’ Ik stoot de hand in het netelbos, ingespannen denkend aan Fred en pogend mezelf te verlustigen bij de gedachte dat hij de pijnlijke hand naar zijn mond brengt om de huid nat te likken. Ik zie de blaren die weldra op mijn hand vlekken, maar de pijn is niet te voelen. Ik lach boven mijn gevlekte hand. Waarom voel ik de wellust niet, wanneer Fred 's avonds naar bed gaat? Is het slechts maar de pijn die overgebracht wordt? Mijn pijn op hem?

Wij waren goede vrienden, Fred en ik. We liepen samen school. Toen ik met Nora huwde bleef hij aan huis komen. Nora kon hem niet uitstaan. Ze poogde ons van elkaar te verwijderen, maar wanneer hij naliet te komen sprak ze steeds maar over hem. Misschien maakte hij teveel indruk op haar. Misschien was ze er toen nog heilig van overtuigd dat huwelijkstrouw de hoogste plicht van een vrouw zijn moet. Omwille van de vriendschap met Fred hadden mijn vrouw en ik ruzie met elkaar en eveneens daardoor begon ze hem in vertrouwen te nemen. Ze klaagde over mijn vele kleine foutjes: over mijn gebrek aan eetlust, alleen zoetigheden konden me naar de tafel lokken, over mijn zwakke gezondheid, mijn lusteloosheid.

Toen de oorlog uitbrak liep Fred met de duitsers mee. Een ongehuwde man heeft een sterker ontwikkeld machtsgevoel. Het huwelijk schept burgerlijkheid. In het voorlaatste oorlogsjaar kwamen de duitsers me afhalen. Ik veronderstel dat ze de verkeerde namen, ofwel had Fred me aangeklaagd. Om me kwijt te zijn. Hij was begonnen me te verachten om mijn bange neutraliteit. Tijdens de stille uren in het kamp kreeg ik sterker geloof in de tweede veronderstelling: niemand boet graag voor een ander. Misschien had ik op een of andere wijze de duitsers mishaagd en was Fred dit te weet gekomen en had hij me aangeklaagd. Ik ging naar huis als een held. Een slachtoffer van zijn vaderlandsliefde. Verlangend naar slagroom en naar een zoet bed.

Opnieuw te paard. Het beest wordt oud. Wie blies me ook in dat ik mijn vlucht te paard moest volbrengen? Als een nieuwe, mislukte Messias. In het kamp deed ik rheuma op, of een andere onderhuidse ziekte. De kwaal zit als een inktvis in mijn lenden. Haar honderd lange vingers grijpen naar alle delen van mijn lichaam. Mijn paard is een oud beest en toch grijpen bij elke stap de vingers naar mijn zenuwen en spieren. Ik denk aan mijn heuppijn. Denk: de volgende scheut voel ik niet meer, die is voor Fred. Maar de volgende scheut

[p. 111]

zit tussen mijn schouderbladen, waar ik niet gedacht had. Dan concentreer ik mijn aandacht op het beest in mijn heupen. Waarheen het ook grijpt, denk ik, wanneer ik aan de centrale denk dan zal de pijn overgebracht worden. Dan doet mijn achterhoofd me pijn. Misschien door het denken. Ik grijp naar mijn achterzak, waar de fles zit. Doe een grote teug, zodat de drank als een gloeiende ijzeren staaf in mijn keel gestoten wordt. Ik hoest en hijg. Mijn lichaam zwelt tot een ballon. Het paard schrikt. Bij de tweede slok trekken de pijnscheuten zich geleidelijk achteruit. Ik moet ze tonen dat ik niet bang ben.

Ook Fred en mijn vrouw had ik moeten tonen dat ik niet bang was. Een grote mond opzetten en gooien met wat me onder handen kwam. Ze waren teveel gewoon aan mijn laksheid. Een vrouw wil een sterke man. Zelfs wanneer hij niets kan in bed moet hij tonen lef te hebben. De man waarmee een vrouw in bed kruipt is niet dezelfde die er 's morgens uit stapt. Je kunt 's avonds als een zoutzak naast haar liggen en bijten op je laken omdat je haar niet kunt bevredigen. Maar 's morgens sta je frisgeschoren bij haar bed en roept dat het tijd is om op te staan. Dat de kippen voer moeten hebben en dat ze nog geen soepvlees bestelde. Dat je vanmiddag eten wilt hebben op tafel. Ze kijkt naar je op, vanonder het warme dekbed en is gelukkig omdat ze een sterke man heeft. Maar ik heb iets geroepen dat onverstaanbaar was en ben weggelopen. Naar de post: In 't vervolg kom ik elke maand mijn pensioen afhalen. Je hoeft het niet meer naar mijn huis te sturen.

De whisky gaf me dorst. Ik bind mijn paard aan een boom en stap een café binnen. Roep: ‘Hei’, omdat niemand in de gelagzaal is. Heel hard en schuif met veel lawaai een hoge stoel naar de toonbank toe. Een meisje van een jaar of twintig komt uit de keuken.

‘Een groot glas,’ kommandeer ik. ‘Bruin’. Ze glimlacht. Misschien houdt ze ook van kordate mannen. Wanneer ze zich buigt kijk ik ongegeneerd over de toonbank.

‘Op wandel?’ vraagt ze. ‘Is dat uw paard?’

‘Ik kwam voor jou,’ zeg ik. De whiskydampen drijven in mijn achterhoofd. Ik leg mijn hand op de hare en ze kijkt over de schouder naar het matglazen ruitje in de keukendeur. Haar handen zijn rood en gegroefd. Ze neemt het mes dat gebruikt wordt om het schuim van de glazen te scheppen en slaat op mijn hand.

‘Gezondheid meneer,’ zegt ze. ‘Het is hier een deftig café.’

‘Ik wou je niets doen,’ zeg ik beteuterd. Drink mijn glas met één teug leeg, betaal en ga weg. Ze roept me een dankwoord toe.

De zon geeft toch nog hitte. Ik moet bij een vreemde vrouw aanlopen om wat genegenheid te vinden en krijg het mes op mijn hand. Ik moet naar huis, naar mijn eigen vrouw. Misschien is ze blij wanneer ze me terug ziet. Om het pensioen. Voor ik binnenga drink ik een halve fles whisky.

[p. 112]

Ik was twee maanden van huis weg. De sleutel in mijn jaszak is warm. De keuken is leeg. Ik roep luid en hard: ‘Hei’. Mijn stem keert tot me weer. ‘Hei, waar ben je?’ Mijn vrouw komt de trap af. Ik zie haar knieën. Ze lacht. Alsof ze mijn natte lippen niet graag tegen zich wou hebben. Misschien denkt ze aan de snor van Fred.

‘Dat treft,’ zegt ze. ‘Ik bereidde juist slagroom. Je weet wel?’

‘Ik weet heel goed,’ zeg ik. ‘Ik wist niet dat Fred ook slagroom lustte.’

Ze lacht wat beteuterd.

‘Wat je denkt,’ zegt ze. ‘Waarom spreek je over Fred? Hij is weg. Weken reeds. In een kuuroord. Hij kloeg over voortdurende pijnen.’

‘Kwam hij je misschien afscheid wensen, die keer?’ Ze streelt me over de wang. Over haar groene blik ligt een nevel van bewondering.

‘Nee,’ zegt ze. ‘Het was niet Fred. Het was iemand die aan de deur kwam verkopen. Ik liet hem binnen en hij greep me vast.’ Ik ben je dan nog achterna gelopen om je alles te verklaren, maar je waart weg. Ik kon er toch niets aan doen dat hij me vastpakte. Ik zocht naar een mes.’

Ik denk aan de droge tik op mijn hand. Schud de pijn weg. Neem mijn vrouw bij de neus en schud haar hoofd.

‘Is hij echt weg?’ vraag ik.

‘Fred?’ vraagt ze. ‘Hij was toch jouw vriend?’

‘Het was een reiziger in stofzuigers,’ zegt ze. ‘Ik heb hem gezegd dat hij terug moest komen als mijn man thuis was.’

‘Kom,’ zegt ze. ‘De slagroom. Ze zal invallen. Je bent net bijtijds terug gekomen.’