Ontmoeting. Jaargang 15

[p. 288]

Kritieken

Toon Kortooms
Deze jongeman.
Uitg. J.H. Gottmar - Haarlem.

De schrijver Kortooms valt, getuige de oplagen van zijn romans, geweldig in de smaak. In wèlke smaak hij eigenlijk valt is verder nauwelijks een vraag. Zijn werk is gegarandeerd vrij van diepgang, gemakkelijk generaliserend, braafjes sentimenteel, het neemt geen millimeter afstand van de eigen kring, maar vermaakt zich wel graag over andere milieux. De zogenaamde humor van deze schrijver herinnert me sterk aan de luidruchtigheid die veelal onder H.B.S.-ers voor fijnheid van geest geldt. Daarmee is dan tevens het niveau van het hele boek aangegeven. Het legt bepaald geen getuigenis af van geestelijke wasdom, naar inhoud noch naar taalgebruik.

J.W.V.

Mary Hayley Bell
Een vreemdeling klopte aan.
Vert. S.E. Poortman. N.V. De Tijdstroom - Lochem.

Ergens las ik: een boek bespreken, dat is zichzelf onthullen. Deze mening drong zich bij het keurend lezen van dit boek telkens aan mij op. Hoe sta ik tegenover de als vanzelfsprekende durf van dit verhaal? Ben ik nog kind genoeg om Mary Bell's kinderen te verstaan - méé te geloven dat de in hun schuur schuilende misdadiger Jezus is? Want alleen zo kunnen we dit boek genieten, kunnen we verwondering en vreugde voelen, een plotselinge lach hebben, de weemoed der herkenning over ons laten komen: ja, zó was het... toen.

De jonge, voortvluchtige Blake, die een bouwvallige boerenschuur binnenstrompelt terwijl daar kleine kinderen zijn, vloekt ‘Jezus!’ na hun nauwelijks gehoorde vraag: wie hij is - want het is een erbarmelijk hok, waar hij moet onderduiken.

Dit is de kiem van de historie. De kinderen accepteren het antwoord, geloven het, bereid tot wonderen als kinderen nu eenmaal elk uur van de dag zijn. De bij hen op aarde Teruggekeerde kan zich (tot eigen heil!) koesteren in hun nietsontziend, daadwerkelijk en zelfopofferend geloof. En hier is het, dat - tussen veel geglimlach door - onze weemoed aanvangt èn de kracht van het verhaal ligt. Want bij de kinderen is Christus veilig - en wij worden ertoe gebracht ons dat te herinneren, als we dat willen. Ik vind het een ontzaglijke verdienste, dat een schijnbaar te vlot en profaan verhaal weet te bewerkstelligen wat een kast vol theologische boekdelen niet vermag: de realisatie van ons kostbaar, verloren ‘toen’, mèt de winst, die deze realisatie meteen schenkt.

Lang heb ik erover gedacht wat van de vertaling te zeggen. Ik had nl. enige aanmerkingen, b.v. tegen het systeemloos kiezen van de namen (nu eens Engels, dan weer Nederlands), tegen de wat te letterlijke overname van typisch Engelse uitdrukkingen, het soms wat Joop-ter-Heul-achtige in de verhaaltrant van de tienjarige Brat. Maar deze notities mogen ronduit kinderachtig worden genoemd naast de absoluut volmaakte wijze, waarop S.E. Poortman de sfeer van het oorspronkelijke boek heeft recht gedaan. Dit verhaal in het Nederlands staat of valt immers met de vertaling? De Tijdstroom kan zich dus gelukkig prijzen met haar keuze.

Tot slot: een vergelijking van boek en film (‘De Vreemdeling’) kan ik niet geven. Beide hebben echter op hun wijze de geschiedenis van vreemdeling en kinderen tot een Gelijkenis gemaakt - voor wie luisteren wil.

F.S.-O.