Ontmoeting. Jaargang 12

[p. 373]

Frank Daen
Kleine reis naar Marokko

een vliegtocht in proza

Parijs is niet meer te zien
de stemming aan boord is iets droever geworden
maar wel wijzer
want afscheid schept
gevoel voor verantwoordelijkheid.
Hoog boven de zee vliegend
zijn de mensen ook iets ernstiger
dan anders, ze praten niet
maar worden oplettend
men ziet het aan hun lezen.
Urenlang glijden
de schrale vlaktes
van Spanje onder ons door
onderbroken door een zwak besneeuwde
Sierra Nevada.
Wanneer de donkerbruine kust van Tanger
als een eiland opduikt
in het atlantische blauw
veren de reizigers op
en worden spraakzaam.
Maar als de driepuntslanding
in Rabat feilloos voltooid is
komen ze ratelend overeind
en zoeken voortijdig hun handbagage
als dagjesmensen in een locaaltje.

[p. 374]

Marokkaanse maaltijd

Nadat de handen boven het bekken zijn begoten
worden de platte broden snel gebroken
en gedeeld of er haast bij is. Drie kippen
liggen ruggelings in de olijvenschotel
ze worden ceremonieel met brood gewreven
en handig met de vingers dan ontleed.
Twee mannen tasten naar de beste stukken
die ze eerbiedig aan de gasten geven.
Plezierig is het smakken met de lippen
en het zien der nieuwe opgetaste schotels,
die voor driekwart teruggaan naar 't vertrek
der vrouwen, waar tientallen kinderen kwebbelen.
De maag wordt voller en het kussen zachter
en spoedig gaan de blote voeten gloeien
wanneer de hete couscous wordt genoten.
Als men terugvalt op de brede banken
rammelt het zilverwerk der groene thee;
voldaan ruikt men de verse pepermunt.
De gastheer lacht, hij mag nu zelf gaan eten.
Men staart naar 't mozaïek en voelt zich zweten.

[p. 375]

Bij de Berbers te Aït Cedra

Ik geloof in de houding der Berbers
schuimend van kleuren is hun dracht.
We zullen in hun tenten overnachten
en luisteren langs omwegen
onder een oververzadigde lamp.
Wie spreekt ons in dit rondom?
Men neemt ons op de koop toe
zoals men kinderen door de vingers ziet.

Ze hebben de houding der wijzen
die hun verlies voor winst namen.
Op hun hooghartige kamelen
verstuiven ze het rood van de heuvels
en dagen de Atlas uit.

Rood zijn de schimmen der palmen
rood zijn de handen die de dadels reiken
rood knallen de schoten het avondland aan scherven

Ik spreek een gebed uit tegen de woestijn
ik roep de tijd aan
temidden van de zonen van Edom

maar water is méér waard dan wijn.

[p. 376]

de avond

Op de zachte bedden van schapewol
lig je als een vrucht in kinderhanden

hongerig en hees blaffen de honden
eentonig smakken de kamelen

o als nu de wind komen wilde
of regen de hemel vulde

maar Holland is een opgerolde deken
weggeborgen ergens in de ruimte

hoor de belletjes rinkelen
als de laatste vrouwen voorbijgaan.

[p. 377]

drie kleine schooiertjes
's morgens voor de tent

Kom, kijk niet zo ernstig
mijn kleine zwarte kindertjes
droomwereld zonder speelgoed
alsof je tot tien niet kunt tellen
ik ga mijn donkere bril afzetten
luister er is zalf voor je uitslag
en een kam voor je prachtige haar
er bestaan vitaminen en dinkeytoys
je armbanden zullen we poetsen
je kettingen en je oorhangers
we zullen herrie schoppen en lachen
en stoeien als jonge honden
we hebben een zon thuis
en veel poppen en altijd regen
kom, pak mijn hand maar
waarom lach je niet?

[p. 378]

Weer op weg naar het Zuiden

Van wie zullen we het meeste houden?
van de vuile kinderen
of de ezeltjes
van de handen der blinden
of de altijd drachtige vrouwen
van het palmenbos om de bron?

Ze draaien in caroussel

hun kleine cirkels

om de zon en de dood.

Ver fluit de expresstrein naar Marrakesj
Van wie zullen we het meeste houden?

[p. 379]

We passeren een onbekende kasbah

De wind bespringt de reizigers
vanuit een kleine kasbah
Dit is de zure adem van het beest
Marokko - denk ik - in dit luchtriool
is meer verborgenheid dan in de meest
gesluierde canton van Ezra Pound
woorden ruiken intenser en men leest
trefgeuren van luiers en ziektezweet
vermolmde latrines, vervuilde wonden
pepermunt, paprika, schurftige honden
van garstig vlees en geiten langs de weg
gehoed door slechtgeklede oude vrouwen.

En toch dit leven is om van te houden
boven de monotone stank uit trilt
de greep van deze duizenden der armsten
boven hun krachten soms naar een geluk
subtiel maar merkbaar stralend
achter de sluier der gevangenschap:
om een korf vruchten of om zwangerschap.
Van regen spreekt het en de winterzon
die het lot der grijsaards wil verzachten,
van kinderspel, een pas gevulde bron
en van de tederheden in de nachten.

[p. 380]

Vallei Sousse na de sprinkhanenplaag

Wat baat de wijsheid van de Marabout
als sprinkhanen in donderwolken
overwaaien uit Mauretanië?

En als Allah de schapen niet drenkt
- hier is geen kunstmatige regen -
dan sterven de jonggeborenen.

Angstig is de oogopslag dezer vrouwen:
baren is een groot avontuur
en zat worden een kunst.

Als de Zoon des Mensen komt
zal Hij dan nòg honger vinden
in Marokko?

[p. 381]

Het afscheid

Morgen zal het weer lang geleden zijn
dat we het gezien hebben
en dat we hier waren
stoffig als een olijvenblad.

Morgen zullen de motoren ons afscheid zingen
en het weerzien van de kinderen
en de gezellige vrienden.

Morgen zal het weer altijd zo geweest zijn,
dan zal de Rifbewoner interessant
en zijn ellende artistiek zijn.
Wij zullen onze kerstboom uitzoeken
en een rijke maaltijd voorbereiden.

dec. '58.