Ontmoeting. Jaargang 12

[p. 370]

Inge Lievaart
De overkant

Sterker wordt het geluid van water. Dan staat hij er plotseling voor. De weg staat er recht op en buigt niet af maar eindigt abrupt. Gealarmeerd tracht hij de situatie op te nemen. Geen enkel lichtpunt, geen zwakke spiegeling geeft zijn blik iets van houvast. Voor hem uit lijkt alles water en nacht. Maar de overkant dan? Er moet toch een overkant zijn, weet hij nog. Vroeger heeft hij er veel over gehoord. Maar zij die hem over het bestaan er van vertelden zijn allen sinds lang uit zijn leven verdwenen.

Nee, feitelijk is dat niet waar. Hij is zelf van hen weggegaan. Weg moest hij uit de dorpsstraat van hun klein geluk, hem veel te klein. Weg uit die straat die doodliep op het water dat voor hem geen overzijde had zoals voor de anderen. Dit laatste was het eigenlijke dat hem van hen onderscheidde, beseft hij plotseling. Voor het eerst verschrikt het hem dat hij hen verliet, achteloos, want zijn hart reisde zijn voeten reeds vooruit. Voorbij de wegen, daar zou hij het vinden.

O die verwachting eerst die hem steeds sneller deed gaan! Hoe dwaas was hij geweest. De einder zou blijven wijken. En het besef van een geheim daarachter was tenslotte verdwenen. Een doelloos zwerver was hij geworden.

Gevoelloos onderging bij het geweld van wind en regen. Hij wilde niet anders meer zijn dan het dier dat weet heeft van gisteren noch morgen. Het was hem goeddeels gelukt.

Maar nu stoot hij hier op dit water. De verdoving waarin hij was ondergedoken is plotseling geweken. Het vermoeide, sinds lang tot zwijgen gedwongen verlangen, veert overeind in de cel van zijn hart. Het ondervindt geen tegenstand. Reeds zit het op luisterpost en ondervraagt het het oog. Wat is er in de nacht?

Het is of de wind het antwoord uitspreekt, dat hij echter juist niet kan verstaan. Het houdt dreiging in maar lijkt ook te lokken. Boven het water ervaart hij de duisternis als iets vijandigs dat leeft. Zijn blik wordt afgestoten. Hij voelt hoe hij teruggeworpen wordt op zichzelf. Het slaat door hem heen als doodsschrik. Tegelijk is er het besef dat het voor hem van levensbelang is te ontdekken wat de nacht verbergt.

Waar de weg die hij kwam gegaan verloren loopt in wat ruigte, daalt hij zoekend af naar de oever. Het groeiend watergeluid dat heel de wereldschelp vullend over hem heen slaat doet hem ineen schrompelen tot minder dan een nietigheid. Hij wordt echter gedwongen door iets dat sterker is dan zijn angst.

Maar hij vindt geen brug, geen steiger, niet de kleinste boot, niets dat op

[p. 371]

gemeenschap met een overkant wijst. Struikelend volgt hij de oever, met inspanning turend of hij verderop dergelijke tekenen ontdekken kan. Ergens moet toch een oeververbinding zijn. Hij valt en strompelt weer verder. Ergens. Hij houdt er zich aan vast, krampachtig. Ergens? Iedere voorstelling van iets buiten het grenzeloze donker om hem heen is hem ontsnapt. Hoe lang loopt hij hier al? Bewoog hij zich ooit in het licht? De herinnering er aan is weg. Het donker is over hem heen gegleden en heeft alles achter hem bedekt. Hij kan ook niet meer terug.

Even staat hij stil. Dan daalt hij af naar het onzichtbare water. Dodelijk beangst houdt hij nog in. Doodsangst bespringt hem echter evenzeer in de rug en drijft hem de oever af. Daar is het al om zijn enkels. Het stelt hem gerust dat hij het voelt. Het zal gaan. Het moet gaan. Hij stapt nog wat verder uit de kant, voorzichtig, gereed tot zwemmen.

Maar voor het zover is voelt hij zich verraden. Nog grijpt hij zich aan een overhangende tak, maar het water zuigt aan hem, trekt aan hem als een monster met duizend handen. Het eist hem op als rechthebbende!

Weet hij dit dan nu pas? Hoe helder weet hij nu het te laat is! Dit was het wat hem wegdreef, deed vluchten uit zijn geboortedorp. Nu eist het water hem op, het heeft hem teruggeroepen. Hij kan het niet meer ontgaan. Hij voelt hoe zijn handen wegglippen van de tak. Hij wil schreeuwen om hulp, maar het water vult zijn mond. En dan zijn daar die handen boven hem, ze drukken hem weg. Hij wil niet weg, maar dieper zinkt hij, dieper.

Nee, vaag beseft hij dat er iets verandert, maar hij weet niet wat er gebeurt.

Stoot hij ergens op? Waar zijn de handen?

Wordt hij gedragen?

Hij ontspant zich.

Hij is gevallen, moeder tilt hem op, sust zijn verdriet, draagt hem naar bed...

Als hij wakker wordt is er direkt weer dat gevoel van te zijn thuisgekomen. Hij proeft de essentie er van aandachtig en met welbehagen. Welbehagen is er ook rondom. Zie, de hemel is als een lichtbloesemboom over hem heen. Heel hoog en tegelijk zo dichtbij dat de bloesems zijn handen raken. Hoe jong en vast is de huid om het geluk van die hand. Verwonderd betast hij zichzelf. Hij richt zich op.

Dan ziet hij het water dat onder het licht ligt te glanzen. Het is dus waar. Dit liefelijk water... Even huivert hij. Maar door zijn voeten blijft rust opstijgen. Geluk is het ze te verzetten. Danst hij? Stap voor stap danken ze de vaste grond.

In het licht van de nieuwe dag herkent hij het silhouet dat de andere oever markeert. Is het niet zijn geboortedorp? En het geheim van de bewoners, zie, van deze zijde is het zichtbaar. Ook zijn voeten kennen het nu! En met

[p. 372]

de zekerheid van iemand die weet wat hem te doen staat, stapt hij van de oever en haast hij zich naar de overzijde. Hoe licht is hij geworden! En toch, hoe vol is zijn hart. Maar een lied weegt niet, het heeft vleugels.

Zie, een duif rept zich voor hem uit.