Ontmoeting. Jaargang 12

[p. 283]

Frank Daen
Het abces

Chaim's ogen waren verblind door het blinkende landschap, waarover hij had staan turen. Daarom draaide hij zich snel om naar de plastic jaloezieën en luisterde naar het driftige getik van Ilse's hakjes over de tegel-plavuizen. Dikwijls had hij daarnaar geluisterd sinds de vloer klaar was. Hij voelde zich te moe om een besluit te nemen, of iets te zeggen. Daarom wachtte hij af. Avonden werk was dat geweest, die tegels, precisiewerk, waarbij ze had toegekeken, hem zo nu en dan een sigaret toegooiend. En warm was het. Laat in het voorjaar was hij klaar gekomen. Trots had hij zich gevoeld, want hij alleen had dit huis gebouwd in nog geen drie jaar. Nu had ze hem verweten, dat hij het voor zichzelf gebouwd had. Een diplomatiek woordenspelletje. Of was er iets van waar? Had hij alles voor zichzelf gedaan, had hij haar ook getrouwd om een gezin en om kinderen? Hij hinderde haar. Hij voelde dit des te sterker, omdat hij geen groot karwei meer onder handen had. En hij had haar maar even in haar atelier behoeven te storen, of het was weer mis geweest. Ze leefde voor haar smeedwerk en ze had hem bewerkt als een staafje van haar zilver. Het is zacht en je klopt er maar op om het in de vorm te hebben, die je wilt. Daarin was ze uitmuntend. En hij had zich laten betimmeren. Hij voelde zich als een van de afgekeurde werkstukken in de hoek onder haar werkbank.

Hun verhouding was eigenlijk te dwaas. Ze leefde van haar eigen geld. Ze had nog nooit iets van hem aangenomen dan een geschenk. En wat kreeg hij ooit anders van haar dan een das, die zij mooi vond of een grammofoonplaat, die zij graag wilde hebben en die ze onophoudelijk speelde als er vrienden kwamen, die zij niet mocht. En nu dit sluitstuk, deze reis naar Wenen, die ze wilde doorzetten. Misschien had ze het nodig. Hij kende geen cultuurhonger en was te veel aan dit land gebonden, doordat hij er geboren was. Nee, dit was slechts de aanleiding, waardoor hij de voorbije jaren anders was gaan zien. Altijd had ze het gelijk aan haar kant gehad, of beter, had ze het gekregen, omdat hij in haar geloofde. Ze had haar suprematie behouden op allerlei manieren, door haar diplomatie, door haar geestige conversatie, waarmee ze andere mannen prikkelde, of door haar vlammende overgave, maar altijd stond er iets tegenover of paste het in een berekening. Hij had het nu doorzien en daarom moest haar reisplan schipbreuk lijden, of anders zijzelf. Door zijn zwoegen was hij blind geweest. Haar injecties gaven hem juist werkkracht. Nu hij uitgewerkt was, stond hij alleen, terwijl hij verwacht had, juist nu de vruchten van jaren inspanning te kunnen plukken in een harmonisch leven. Goed zijn voor elkander en blij. Hoe hield hij van dit alles, van deze prachtige bergen, van dit huis en ook

[p. 284]

van haar. Toen ze samen berooid begonnen, toen had hij reeds geweten, dat hun huis hier op de Karmel zou staan, met uitzicht op de zee. Op de berg van de grote profeet. Als 's avonds zijn moede lichaam in de tuin zou rusten in de koelte van de zeewind, dan zou hij luisteren naar de geluiden van zijn gezin achter de geblindeerde vensters. Zo had hij zich zijn geluk voorgesteld en buiten de werkelijkheid geleefd.

Die werkelijkheid, die hij trillend van ontroering ineens kende. Had Ilse niet altijd in hun magere jaren de laatste sigaret gerookt en de laatste wijn gedronken? Ja, ze had hem aangehaald, wanneer ze dit zelf nodig had. Al het zelfverdiende geld werd, voor zover ze het niet direct gebruikte, reeds in gedachten besteed voor eigen doeleinden. En nu de kroon daarop, haar Europese reis. Was hij uit naïveteit daar niet eerder opgekomen? Alles had hij, na het verlangen van zijn eenzame jeugd, uitgegeven aan zijn gezin, zijn tehuis, zijn Eretz.

Buiten zag hij de zwaar bepakte scooter staan, klaar voor het vertrek, dat hij nog uitstelde. Zelfbewust kwam Chaim enige passen de kamer in, waar Ilse met een verongelijkt gezicht heen en weer liep van de kast naar de keukendeur. Zo kon ze uren lopen met afgemeten passen en ze wist, dat ze daarmee haar zin kreeg. Zo zou het ook nu weer gaan. Waarom zou ze niet mogen reizen van haar zelfverdiende geld? Jaloerse krentenweger. Om zich meer houding te geven, zocht ze iets te doen. Ze deed de kastdeur open en nam een tablet chocolade, haar geliefde merk.

Hij walgde bijna, zou ze hem nu werkelijk voor zo kinderlijk houden, dat ze hem kauwend onder druk kon zetten? ‘Nu moet ik gaan’, dacht hij, ‘anders word ik grof. Ik ga. Nu.’ Geheel tegen zijn verstandsargumenten in voelde hij gelijktijdig een grote vertedering voor haar. Hij wist, dat als ze de kleinste tegemoetkoming zou tonen, hij niet zou weggaan. Als ze hem nu een stukje chocolade zou presenteren, dan kon ze desnoods naar Wenen gaan ook, die weken, dat hij op de kibboets bezig was. Hij nam de tijd op. Vier uur. Het werd laat, hij moest nodig weg.

‘Nu, ga dan toch’, tartte ze hem, maar kennelijk minder agressief, ‘wat sta je nu al een kwartier te treuzelen?’ Hij haalde diep adem. ‘Goed Ilse, ik ga, maar of ik terug kom, dat heb jij in je hand. Alleen wanneer jij hier blijft, wanneer je je leven verandert en wanneer je kinderen wilt. Nu alles klaar is, juist nu ga je weg. Laat me zo niet gaan, Ilse, want ik kom niet terug!’ Zijn stem was laag en hees, zodat hij haar nauwelijks herkende.

Ze schrok van de intonatie. Haar lopen hield op. Zo ver was het dus gekomen, wat zijzelf als spel had bedreven, was nu bittere ernst. Er kwam een verlangen in haar op, dat ze bedwong met haar wil, maar dat langzaam groeide. Het verlangen om naar hem toe te gaan, hem over zijn vermoeide ogen te strijken, hem een stukje chocolade in de mond te frommelen, hem te omhelzen en te zeggen dat het toch helemaal zo erg niet was tussen hen. Hij, tot in het diepst van zijn ziel een goeierd, een werkezel, en dat was

[p. 285]

getrouwd met een raspaardje, zoals haar christenvader haar altijd noemde. Hun geschillen had ze daarom altijd vanzelfsprekend gevonden. Hoe speten haar de scherpe woorden, waarmee ze de spanningen op hem afgereageerd had. Elke vergelijking was in zijn voordeel uitgevallen. Andere kerels van charme en cultuur, ze waren onmannelijk of ontrouw geweest. Ze voelde dat ze nog even tijd nodig had om haar wil te ontmantelen, een vrouw als zij kon niet direct aan haar impulsen toegeven. Ze voelde dat hij won en dat dit voor haar geluk zou betekenen.

Zo stond ze en at schijnbaar gedachteloos verder. Toen het laatste stuk chocolade achter haar lippen verdween, zag zij tot haar schrik, dat zijn grote voeten zich bewogen. Ze schoven langzaam van haar af, dan sneller, steeds sneller, naar de deur. Ze zou willen schreeuwen, maar ze kon geen geluid uitstoten. Ze was verlamd. Dan zag ze hem een paar sprongen nemen, vast en beheerst de scooter grijpen, de motor aanslaan en met de bekende witte stofpluim achter zich aan verdwijnen. ‘Te laat’, ze bedwong een snik, ‘Chaim, Chaim’ en vanachter de jaloezieën zag ze hem de Karmel afrijden, tot de eucalyptusbeplanting hem aan haar oog onttrok.

Ze sloot de ogen en ademde diep. ‘Ik zal naar Wenen gaan’, dacht ze, zich herstellend, ‘maar korter, ik zal daar tot rust komen en nadenken, want hij moet terugkomen. Dit is tegen de Torah. We zijn gelukkig voor de Torah getrouwd. Zal ik me daarom een paar weken afsloven op de kibboets? Hier is ons huis en daar zal hij terugkomen. Hij moet.’