Ontmoeting. Jaargang 2

[p. 541]

Lidy van Eijsselsteijn
De spiegel

Die nacht, toen de vrouw wakker werd, zag zij de duivel op het bankje voor naar kaptafel zitten. Weliswaar droeg hij niet zijn traditioneel costuum, bokspoot noch horen, maar zij wist zeker dat bij het was. Hij leek een erg presentabel man, en zijn rug leek haar bekend. Hij lette niet op haar, verdiept als bij was in het hanteeren van de driedeelige spiegel. Hij zette de zijkanten vast, bezag zich, en knikte.

- Ik hoop, dat ik niet dérangeer, zei hij, hoffelijk.

- Dat hangt er van af, zei de vrouw.

Hij keerde zich weer naar de spiegel en bekeek zich met aandacht nog eens van links en van rechts. Wat hij zag stelde hem zichtbaar tevreden. De vrouw liet hem begaan, maar tenslotte werd ze korzelig. - Je schijnt het nogal met jezelf getroffen te hebben, zei ze, om hem te ergeren.

- Dat gáát, dat gáát, zei hij. Dat weet ik trouwens pas zeker als ik er héélemaal dóór ga. Dat moest voor een mensch, net als voor ons, verplicht zijn, zoo ééns in de zeven jaar.

- Wat is dat, door de spiegel gaan? wou de vrouw weten.

- Kijk maar, zei hij. Hij liet haar zijn hand zien, de verzorgde hand van een man uit goede kringen. Dan, zich op het bankje draaiend, stak hij aan weerskanten de handen door den spiegel. Ze zonken er geluidloos in weg.

- Kunstjes! mompelde de vrouw. Maar toen hij de handen terugtrok, en zij de spiegels zich weer zag sluiten, week zij in haar bed achteruit, de ogen groot van schrik, - Wat... was dat? vroeg ze.

- Oh, alleen maar de terugkeer. Een spiegel is feitelijk het gebied van de zelfkennis. Dat is voor jou nog vrijwel onontgonnen terrein! Zal ik er eens heelemaal doorgaan? bood hij aan.

- Liever niet, zei ze, - tenzij je meteen wegblijft óók. Wat wou je hier eigenlijk?

- Ik wou je dien truc met den spiegel even leeren.

- Dat klinkt niet gek, zei de vrouw. Maar ze bleef op haar hoede. Tenslotte had hij Eva maar een vervelende kool gestoofd, al was het lang geleden. Achteraf bezien, had die misschien maar beter nooit van goed en kwaad kunnen weten.

- Het is heusch interessant, drong hij aan.

[p. 542]

- Och, zei ze, het is ook niet onaardig in jezelf zoo 'es het een en ander bij stukjes en beetjes te ontdekken, je staat nog 's voor verrassingen. Ik hou wel van terra incognita.

Hij was op de lage stoel terzijde van de kaptafel gaan zitten, en keek haar aan. Zijn gezicht leek hoe langer hoe vertrouwder, het leek op dat van een vriend, waarvan zij hield. In het licht van de matte kaptafellampen leek de spiegel als verzilverd. Langzaam kwam de vrouw uit haar bed, en bekeek zichzelf ernstig.

- Probeer het eens met één van je handen, zei hij.

- Kan ik terug? vroeg ze.

- Je hand? Natuurlijk, dat zag je toch aan mij? Maar je hand behoudt het wéten.

Ze legde de rechterhand aan den spiegel, en voelde hoe die er in wegzonk, als in een zachte massa. Met een ruk trok ze haar hand terug. De hand leek onveranderd, alleen in de handpalm teekende het Memento zich helderder af dan anders, witter, als gebleekt. - Als haar, dat grijs is geworden, dacht de vrouw.

Ze staarde lang op de palm van haar hand, en zocht zich te bezinnen. De duivel kwam achter haar staan, ze zag zijn gezicht in den spiegel.

- Probeer het, fluisterde hij. - Het menschelijk hart is een interessant gebied!

Maar de vrouw week opzij. - Het is genoeg, zei ze. - Misschien is het zelfs al te veel voor mij. Ik denk dat het bij jullie bij wijze van straf verplicht is, ééns in de zeven jaar. Wou je je straf met mij deelen?

- Wat een nonsens, mompelde hij. - Ik maak alleen graag vergelijkingen, ook reis ik niet graag alleen. Nu, ga je mee? Denk eraan, wat je zult kunnen schrijven, met deze wetenschap. Denk eraan, hoe je jezelf en je omgeving tot op den bodem zult kunnen zien. Het is alles erg eenvoudig, kijk -

Hij trok het bankje van de kaptafel opzij, en stapte in den spiegel. Zij zag, hoe hij erin verzonk, en hoe de open spiegel haar als aankeek. Misselijk van angst sloeg zij de handen voor het gezicht. Toen zij eindelijk opkeek, had de spiegel zich gesloten, argeloos kaatste het gladde oppervlak haar beeld. De schrik zat de vrouw nog in de leden, maar zij beheerschte zich, kwam overeind, trok de kaptafel scheef en keek er achter. - Ik lijk wel een aap, dacht ze, als je die een spiegel voorhoudt, kijkt hij er ook àchter, en niet erin! - Maar achter de kaptafel hing alleen een oud stofrag.

- Hij hield me voor de gek, dacht ze. - Dat is, tenslotte, zijn

[p. 543]

métier. Laat hij zijn foefjes maar houden. Grauw moet de wereld zijn, voor wie zichzelf en den ander kent tot op den bodem. Er was maar Eén, die wist wat in den mensch is, en die betaalde het duur!

Maar ze lag wakker tot den morgen, haar rechterhand met de linker vergelijkend. Buiten waschte een kristalheldere morgenregen de wereld schoon.