|
| |
| |
| |
Boeken en Tijdschriften
Lode Baekelmans: Dwaze Tronies. - Uitgave: Meindert Boogaerdt Jr. Rotterdam. - Prijs fr. 1.90.
Baekelmans, die, tusschen haakjes gezegd, geheel alleen heeft weten zijnen weg te banen, en nog wel ondanks alle Farizeërs ende schriftgeleerden van ons land, kwam nogmaals vrij en vrank te voorschijn met een splinternieuwen bundel proza in de handen.
Zijn boek bestaat uit twee novellen: de Onbezonnen Rechter; de nuchtere Minnaar.
Hier, zoo gelijk als in zijn ander werk, beschrijft hij 't liefste en het beste ook, het leven om en rond de dokken.
In die omgeving mocht hij groeien, kon hij horken, zien en peinzen. Als kind reeds zag hij dagelijks de Aldegonde's en de Godefriedeskaai, de garenkeukens en de vagebonden, de kroegen, de hangars, de schepen en het water.
Van dan af was de reuke der gezouten vellen hem vertrouwd, den geur van appelcienen, van guano en van turksche tarwe. Later miek hij kennis met het Zeemanshuis, waar zeker wel de dwaasste tronies van de wereld kwamen. De tochtjes die hij 't liefste ondernam waren door het schilderachtige kwartier waardat de duizenden en duizenden van allerhande-talen-sprekende matrozen komen. Hij vond er de vitrienen waar de gordelriemen lagen, de gele doozen navy-cut, de glimmende harmonicas, de dolken, | |
| |
de revolvers en de hooge zeemanslaarzen. Hij zag de oliejakkers waaien aan den gevel en hij hoorde de verschrikkelijke, daverende, dreunende muziek die uit de orgelpijpen barstte. De stoomers huilden ieverst naar en lange deur den nacht, en van den Onze-Lieve-Vrouwetoren beierde een liedje deur den hemel.
Daar was hij t'huis, daar heeft hij 't vol gehouden; matrozen, venusdierkens, haaien, menschen van onnoemelijk beroep zijn als gestempeld uit die dagen zijner jeugd in zijne ziele gebleven. Daar geeft hij 't duizendvoudig leven van, daar ademt hij gelijk als 't pittoreske schipperskwartier ademt.
Black Yankee, wat een leuke zwarte bobbes, met zijn dwaze tronie, met zijn gouden ketting, met zijn fonograaf, maar ook hoe echt, hoe schoon en zeker afgekeken!
Maar waar ge niet meer t'huis en zijt, - want, Lode, in dit werk ontwaar ik uwe gaven en gebreken, - is aan den overkant der Schelde. Eens de stad uit, zijt gij uwen goeden engel kwijt. De wind en waait niet eender als de boer te dubben staat of als hij met zijn liefje wandelt deur het koren. Er is hier andere poezie die gij nog niet geheel en gansch gevoelt, er is hier ook een ander leven, vreemder, dieper, roerender dan in ‘De nuchtere Minnaar’, die gij hebt gegeven.
'k En zie, 'k en vinde maar die hoeve niet en waar ik hooren mag, en waar ik kijken moge, het schijnt mij en het blijft mij al zoo vaag. De jongens gaan wel na de misse borrels drinken, maar ik en kan me hunne dwaze tronie maar verbeelden door mijn eigene gedacht en ik en voele noch en rieke in uw boek den breeden walm van hunne pijpe.
Daar ligt nogtans ook vele goeds in die novelle; - onder ander, het gewilde schuchter zijn, de uiterlijke deftige en | |
| |
zedige verhouding van Madame, zijn daarvan sprekende bewijzen. Dit is geheel en gansch met éenen trek de psychologische veropenbaring eener zonderlinge vrouwenziele wedergeven.
Ook 't boerke, als hij is getrouwd en in de feestelijke straat is komen wonen, wordt meesterlijk geteekend op dien stond. Hebzuchtig, zelfvoldaan en heerlijk, rookend eene der gelegenheidssigaren onderzoekt hij al de meubels, voelt aan de tapijten, aan het tafelkleed, aan de mahoniehouten kasten; ál het zijne, ál het onverhoopte goed dat nu in eens zoo in zijn handen is gekomen.
Ha, beter is het hier dan boer te spelen! En hij lacht onwillekeurig, buitensporig, en hij voelt zich bovenmenschelijk gelukkig in de straat vol tokkelende trillende pianotoonen.
Heel typisch ook het leutige humeur van Baekelmans wanneer het boerke met zijn koe terugtrekt door het schipperskwartier naar den polder, en hem de venusdierkens roepen om bij hen te komen. Hij wilt wel maar... zijn koe moet mede en beiden gaan ze in het spiegelklaar paleis.
Waar heeft hij het gaan halen zult ge vragen, maar toch, het is reëel, en 't is zoo koddig, zoo komiek beschreven dat ge lachen moet en aan die dwaze tronies gaan gelooven; maar iets ontbreekt er, jongen, gij en hebt het ons niet al gezeid, die koe ging er aan 't beurelen dat er de ruiten daverden en met den steert omhooge en de achterpooten wijd uiteen geschoord liet ze over het tapijt een ferme geute stralen zoodat het op de beentjes van de kortgerokte gichelende meisjes spoot!
O Lode... leuke Lode! Ze gaven u den naam van Uylenspiegel bij de Nederlanders, maar g'en hebt hem niet gestolen!
't Bijzonderste nogtans is dit: uw boek is goed, ik heb | |
| |
het met plezier gelezen, en mag het zonder achterdocht den Vlaming aanbevelen.
Oscar Six.
| |
Georges Eekhoud: Vertellingen vertaald met toestemming van den schrijver door Lode Baekelmans. - Uitgave van Meindert Boogaerdt Jr, te Rotterdam. - Prijs fr. 1.90.
Georges Eekhoud moeten wij het allerminst inleiden bij de lezers van dees tijdschrift, dat zoo gelukkig is hem te tellen onder zijne trouwe medewerkers van het allereerste oogenblik. Allen kennen zij dit milde, warme gemoed zooals 't zich uitstort in een meesterlijke taal, en velen zullen ongetwijfeld ook verheugd zijn hier, in 't Vlaamsch, een degelijke omzetting te vinden van eenige zijner novellen, meer in den stillen toon, maar waaronder toch het diephartstochtelijke bruist van 's schrijvers volbloedig en liefdevol temperament.
Benevens een korte bio- en bibliographische nota over Georges Eekhoud, bevat de bundel nog de volgende verhalen: De laatste Brief van den Matroos; Heimweegemeenschap; De Ondergang van Bats; De Maagd van Antwerpen. - De vertaling is te roemen: de geest van 't werk en de heel bezondere rythmus der eigenaardige fransche taal zijn doorgaans vrij goed behouden, zonder dat het Vlaamsch zijn ‘eigenheid’ erbij heeft ingeboet. Men voelt wel dat die omzetting met toewijding en liefde wierd volvoerd, en niet ‘ter wille van het smeer’, zooals, helaas! zoo menige vertaling op de boekenmarkt verschijnt.
Maar hier en daar, nochtans, ontmoette ik een woordje of een wending heel en al in strijd met wat de schrijver had | |
| |
bedoeld; kleine vlekjes zijn het, die verdwijnen zullen uit een tweede oplaag die dees boekje zeker te beleven zou verdienen. Zoo vond ik in het Nederlandsch: ‘verdrietig maar vriendelijk gastheer’, voor het fransche ‘amphitryon fastueux (vertaler las waarschijnlijk “fastidieux”) quoique cordial’. Feilen in dien aard zijn o.a. ook: ‘la Flandre aussi exposée que toi aux séductions et aux convoitises de l'étranger, la Flandre qui rompit les chaînes fleuries de la France comme tu tins en échec la Rome pontificale’ - wat vertaald wordt (blz. 73): ‘Vlaanderen eveneens blootgesteld aan de verleiding en de hebzucht van den vreemde, Vlaanderen dat de verbloemde ketenen van Frankrijk wist te verbreken, wanneer gij het pauselijk Rome in bedwang hield’.
Feilen van ondergeschikt belang, voorzeker, temeer waar zij vergoed worden door veel voortreffelijkheden. Maar om het goede zelf van zijn vertaling - en dit huist vooral in 't natuurlijke der taal en de trouwheid waarmeê 'schrijvers zegging wordt benaderd - is Baekelmans aan zich zelf verplicht tegen de allerminste onnauwkeurigheid te waken.
Mocht ondertusschen dit mooie boekje - een daad van vrome hulde van wege den vertaler - zijn weg vinden tot vele Fransch-onkundigen, tot vele kinderen van den vlaamschen stam dien Eekhoud toch zoo lief heeft, dubbel lief doordat zijn liefde wierd gescherpt aan een soort heimwee, veroorzaakt door den afstand die ligt tusschen den schrijver en zij die handelen en leven in zijn werken en die zijn eerste lezers moesten zijn - afstand geschapen door een vreemde taal die de omstandigheden maakten tot het letterkundig werktuig - een onberispelijk werktuig overigens - van den Meester.
| |
| |
| |
Louise Michel (La Vierge Rouge). Eine Charakterskizze von Karl Freiherr von Levetzow. - Verlegt bei Friedrich Rothbart, Leipzich. - Preis Mk. 1.50.
In het Jahrbuch für sexuelle Zwischenstufen, (jaargang 1905) met zeer veel autoriteit geredigeerd door Dr. med. Magnus Hirschfeld, troffen wij een onder alle opzichten belangrijke bijdrage aan van Karl Frhr. von Levetzow over Louise Michel. Door den aard van het jaarboek was die studie meer speciaal bedoeld als een ontleding van het gemoedsleven, als een nasporen van den verborgen en geheimen sexueelen aanleg van de Roode Maagd - ‘eine problematische, seltsam schillernde Gestalt, im Nebel, wie ein Rätsel’. Nauwgezetheid, maar vooral eerlijkheid en liefde voor het onderwerp waren de hoofdkenmerken van die bijdrage, zoodat we met belangstelling uitzagen naar de zoo pas verschenen studie van denzelfden schrijver over hetzelfde onderwerp, in de ‘Monographien-Sammlung Die Frau’, smaakvol uitgegeven door het ‘Verlag von Friedrich Rothbarth in Leipzich’.
In dees boekje wordt ons Louise Michel meer in algemeenen zin als revolutionaire en als dichteres voorgesteld. Heur leven en ontwikkeling worden blootgelegd, genegenvol maar objectief, met louter psychologische en geschiedkundige bedoelingen. Schrijver wil geen aanspraak maken op volledigheid, maar wou een levens- en karakterschets geven die in ruimeren kring belangstelling zou wekken voor een zoo beduidend en zoo weinig begrepen mensch als Louise Michel was, en aan dit doel beantwoordt dees werkje ten volle.
Louise Michel is een dier groote figuren die hun tijd overheerschen, niet zoozeer door hun ‘werk’ in den engen zin, | |
| |
maar door hun leven, hun leven dat één is met hun werk, ja, dat hun werk zèlf is. Theorie en practijk zijn bij zulke menschen niet gescheiden, maar hun denken en hun handelen lossen zich in elkander op; zij doen en laten zooals ze voelen en denken, zij denken en voelen zooals ze leven. Gevoel, gedacht en handeling zijn in eenklank, vormen één harmonie. Zóó leeren wij Louise Michel eeren en waardeeren in dit boekje, en omdat hij dit vermocht kunnen we Freiherr von Levetzow dankbaar zijn.
| |
De Amusante Bijbel door Leo Taxil. Volledige editie met de letterlijke aanhalingen uit de heilige schrift en al de weerleggingen van Voltaire, Bolingbroke, Toland en andere beoordeelaars. 400 komische plaatjes. Verschijnt in afleveringen van 16 blz. ad 12 centiemen. - Uitgever: J.M. Storch te Hilversum. Agent voor België: 't Kersouwken te Antwerpen.
Een nuttig boek, in de volle beteekenis van het woord, is deze Amusante Bijbel. 't Is een vlijmscherpe critiek op 't kerkelijke dogmatisme, op 't geloof aan een persoonlijken God en een verder leven hiernamaals, die vreeselijke macht in de handen der priesters. Met het geloof aan God verdwijnt van lieverlede het geloof aan 't heilige Gezag, want met zijn goddelijke bazis verliest het Gezag zijn hechtsten steun. Nooit kunnen wij de godsgedachte genoeg bekampen en hiertoe is het verspreiden van een populair werk als De Amusante Bijbel een der geschiktste middelen. Van dit werk verschijnen twee afleveringen per week, aan 12 centiemen ieder. De verzorging is zeer goed en 't werk zal in ongeveer 50 afl. compleet zijn. 400 satyrische plaatjes versieren den tekst.
| |
| |
| |
Ontvangen boeken:
| De Antithese of de strijd tusschen twee wereldbeschouwingen door Mr. P.J.M. Aalberse. - Uitgave van de uitgeversvennootschap ‘Futura’ te Leiden. Prijs: 35 centmen. |
| |
| De Nieuwe Tijd, treurspel in 5 bedrijven van Richard Voss, vertaling van J.H.L. Bossard. - Uitgave van de firma J.D. Schuitemaker, Purmerend. - Prijs fl. 1. -. |
| |
| De Kroonprins van Dzjiboetie, klucht in 1 bedrijf. - De novelle van dien naam van F. de Sinclair voor rederijkers bewerkt door J.H.L. Bossard. - Uitgave van de firma J.D. Schuitemaker, Purmerend. - Prijs fl. 0.40. |
| |
| Alleen op de wereld door Hector Malot, geïllustreerde uitgaaf van J.C. Dalmeyer te Amsterdam. - Prijs fl. 0.40. |
| |
| Construcción de una camisa, ¡La resolucion del Problema social! - Geautographeerde uitgave zonder vermelding van den schrijver en niet in den handel. |
S.R.
|
|
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd