Ontwaking. Nieuwe reeks. Jaargang 7

Maandschrift voor sociologie, kunst en wetenschap

[p. 234]

Brieven uit Parijs
VI.

Het vooruitstrevendste ministerie dat Frankrijk tot nog toe gehad heeft, ik bedoel het ministerie Clemenceau, wil zich onder al de andere onderscheiden door zijn autoritairen geest en door de krachtdadige wijze waarmêe het onder de werklie elk streven naar onafhankelijkheid te keer gaat. Afzetting van ambtenaars voor meeningsmisdrijven, willekeurige aanhoudingen van voormannen uit de werklie-beweging, steunend op uitzonderingswetten, groote ontplooiïng van gewapende macht, gebruikmaking van geweld om het publiek te verschrikken, dusdanig zijn de regeeringsmiddelen van hem die voordeze artikels heeft geschreven die anarchisten hadden kunnen onderteekenen.

De bezoldigden van den Staat, werklieden, ambtenaars, willen zich syndikeeren, en nog erger: rang nemen in de algemeene syndicalistische beweging, zich scharen bij de arbeiders, en als zij, rechtstreeks hun rechten eischen. Verschrikkelijke misdaad! Die bedienden, gedweeë dienaars der regeering, knechten der kapitalistische burgerij, die lui die de burgerij dacht zoo wel en zeker aan zich verbonden te hebben door een schamele maar vaste positie, door hen te laten steken in een stille en zekere mediocriteit heel hun leven lang, die lui willen nu zelven handelen, sluiten zich aan en treden toe aan de ‘Confédération générale du tra-

[p. 235]

vail’! Dat is niet overeen te brengen met de goede orde! - Het midden-comiteit voor de verdediging der syndicale rechten der staatsbeambten deed een open-brief aan M. Clemenceau aanplakken. 't Is een zeer fraaie brief in zeer gematigde bewoordingen gesteld, die in zijn geheel werd opgenomen in het nummer van 13 April van ‘Les Temps Nouveaux’. Men vindt daar gedachten in die de anarchisten sedert lang verdedigen, b.v. deze: ‘... de werklie, de ware voortbrengers, de ware scheppers van rijkdommen, willen zich vrijmaken niet alleen van den dwang die op hen drukt in het patronale werkhuis, maar van den dwang der huidige maatschappij geschoeid op den leest van het werkhuis. Hun doel is de vrije samenwerking in de plaats te stellen van de gedwongen samenwerking; den arbeid vrij te maken en te veredelen; den traditioneelen Staat te doen verdwijnen met de groepen en hiërarchieën die buiten de productie leven; de betrekkingen van heer tot knecht te doen ophouden in een voortbrengende maatschappij.

‘Alzoo is hun ideaal, alzoo is ook het onze. Wij zijn met hen.’

M. Clemenceau kan niet dulden dat zijn beambten dergelijke meeningen hebben en vooral niet dat zij haar uitdrukken in het openbaar. Alleen het feit zulke gedachten te verkonden heeft dan ook volstaan om degenen te doen afstellen die dezen brief hadden onderteekend, alhoewel zij geteekend hadden namens hun vereenigingen en niet in persoonlijken naam. De onderwijzer Nègre werd zelfs ontslagen in weerwil van een tegenstrijdig advies uitgebracht door den departementeelen raad van het onderwijs, en dus in weerwil der wet zelve.

Langs een anderen kant zoekt Clemenceau naar middelen met een eenigzins wettig uitzicht om de ‘Confédération du

[p. 236]

Travail’ te ontbinden. En in afwachting beveelt hij aanhoudingen, te Nantes waar de dockers staken, te Parijs waar de bakkers in staking zijn, van werklie wier eenige misdaad is aan hun kameraden den weerstand te hebben gepredikt en dit in zekere gevallen in private bijeenkomsten. (Men weet dat, sedert de katholieken door hun tegenstand verkregen dat openbare vergaderingen mogen belegd worden zonder voorafgaande verwittiging der overheden, Clemenceau een actieveren dienst inricht van verklikkers gelast om alles over te brengen aan de regeering wat er in de vergaderingen wordt gezegd.) De redevoeringen uitgesproken door de aangehouden werklie zijn zóó weinig geëigend om hen te doen veroordeelen, dat Clemenceau, om hen onder beschuldiging te brengen, de uitzonderingswetten moest opdelven, gemaakt in den tijd der anarchistische aanslagen en sedert dien in onbruik gevallen; wetten die, zooals men weet, zich leenen tot de willekeurigste uitleggingen en die Clemenceau zelf heeft bestreden toen ze gestemd zijn geworden.

De eerste Mei te Parijs is bijzonder typisch geweest: men had elken optocht verboden, elke straatbetooging. Daarentegen waren overal politiemannen en de troepen waren geconsigneerd in alle kazernes. De stad was heel en al kalm en niets zou er gebeurd zijn, ware 't niet dat de smerissen, die volle vergunning hadden om zich over te leveren aan hun brutale instincten, niet vadsig wilden blijven; zij grepen en overlaadden met stampen alle argelooze voorbijgangers die niet snel genoeg naar hun goesting wilden of konden ‘circulairen’. Zoo deed men honderden aanhoudingen; onder de aangehoudenen waren tot kinderen van 10 jaar toe!

Al die handelwijzen stellen Clemenceau in aanzien bij de

[p. 237]

kapitalistische burgers en behouders, des te meeer daar men niets ziet komen van al de sociale wetten die Clemenceau aankondigde; de patroons trekken zich niets aan van de eenige tot nu toe gesteunde wet, die der zondagsrust, die een doode-letter blijft; de belasting op het inkomen is op voorhand begraven; de wet die het recht van vereeniging der beambten moet regelen is slecht een wurging van dit recht.

Ondertusschen nemen de socialistische afgevaardigden schoone houdingen aan en debiteeren groote phrases over het recht en de vrijheid van het volk - dat begint hun te ontberen. Zekeren dag sneed Clemenceau het woord af aan Jaurès, hem vragende wat hij doen zou in zijn plaats. Jaurès trok zich uit den slag met ronkende zinnen zonder beteekenis. En in waarheid: als de socialisten de macht in handen kregen dan zouden zij handelen net als al de anderen en zij zouden ‘de wet doen eerbiedigen’. En zij zouden haar des te méér doen eerbiedigen, daar zij denken dat men door wetten de maatschappij zal redden. - Maar heden blaast de wind in de zeilen van de directe actie, van het syndicalisme en van de anarchie; zelfs de parlementaire socialisten steken de gedachten die zij steeds verdedigden op zak, vermijden te spreken over de verovering der openbare machten, willen den schijn hebben immer aan de zijde te staan van de werkers. Deze hebben stilaan geleerd op hun hoede te zijn voor de politiekers en 't is te hopen dat zij hen geen leidende actie op hun beweging zullen laten hernemen.

Jacques Mesnil.

Parijs, 9 Mei 1907.