Ontwaking. Nieuwe reeks. Jaargang 7

Maandschrift voor sociologie, kunst en wetenschap

[p. 193]

Voor Edward Joris

Op 30 Maart, 's avonds rond half acht, ontplofte een bom in de groote straat van Pera, nabij het pensionaat voor engelsche jufvrouwen. Twee personen werden gedood, verschillende gekwetst. Onder deze laatsten bevond zich Anton bey Ketchéoglou, een gekend politie-spion, die zijn ambt van hamidiaansch bloedhond vervult uit louter plezier van kwaad te stichten, want hij beschikt over een rond fortuin.

Dat Anton bey Ketchéoglou zich onder de gekwetsten bevindt is al vrij kenmerkend, maar de historie krijgt een bezondere pittigheid door de volgende bezonderheden:

De turksche gezant in Berlijn ontving een naamloos schrijven, waarin wierd meegedeeld dat de anarchisten de invrijheidstelling van Joris eischen. In ruil tegen die vrijstelling zou een europeesch anarchist zich als gijzelaar gevangen geven gedurende drie jaar. Hij zou zich Turk laten naturaliseeren en de Sultan zou hem zonder vorm van proces kunnen hangen, indien er gedurende 3 jaar een aanslag op zijn leven wierd gepleegd door een europeesch anarchist. Antwoord wierd verlangd op de bureelen van het blad ‘Vorwärts’ en er wierden bedreigingen geuit voor 't geval dit voorstel niet werd ingewilligd. Na 't verloopen van 't aangegeven termijn ontplofte de bom in Pera, juist toen... Anton bey Ketchéoglou dààr was.

Daarbij bleef het nog niet. Een commissie wierd gelast Joris in zijn gevang te onderhooren over dien aanslag!

[p. 194]

Men wou van hem, die sinds twee jaar geen daglicht ziet, vernemen wat die... ‘anarchistische’ aanslag moest beduiden! Die ondervraging gebeurde (natuurlijk!) zonder het bijzijn van den drogman van 't belgisch gezantschap, zooals dit door de capitulaties wordt vereischt.

In heel de wereld zal er voorzeker maar één mensch zijn om aan die onzinnige historie geloof te hechten, en die mensch - is 't wel een mensch? - is Abdul Hamid, de man wiens bezwaard geweten overal complotten rond hem toovert. De Zieke Heer zou men wel Bangen Heer mogen noemen, en heel de zwerm spionnen en verklikkers die zijn rijk onveilig maken, weten dien schrik uitstekend te onderhouden en uit te buiten.

Tot welke middelen de siniestere dienaars van den siniesteren Heer hun toevlucht durven nemen om dit doel te bereiken, kan men uit bovenstaande historie opmaken: Een nieuw complot, een reusachtig-internationaal complot geeft aan den Sultan weerom het bewijs der dringende noodzakelijkheid van hun bestaan. De schrik, de heilige en voor hen weldadige schrik van den Padishah staat weer voor langen tijd in lichte-laaië; Armeniërs worden in massa aangehouden en Joris - de gevaarlijke, die van uit zijn gevangenis de bommen aan 't dansen brengt! - krijgt wel een slot en een grendel méer op de deur van zijn kerker... en de dader loopt op vrije voeten.

We krijgen nu een nieuwen minister van buitenlandsche zaken. Zal deze, eindelijk, de vereischte hulp weten te vinden om onze rechten in Turkije te doen eerbiedigen? Zal deze, eindelijk, weten te bewerken dat een landgenoot niet langer in handen blijft van een politie die niet alleen complotten ontdekt maar er, ‘bij appetite’, weet te smeden?

Segher Rabauw.