Ontwaking. Nieuwe reeks. Jaargang 7

Maandschrift voor sociologie, kunst en wetenschap

[p. 45]

Brieven uit Parijs

Het zomerseizoen is, als naar gewoonte, zonder incidenten voorbijgegaan. De ‘groote lui’ zijn in villegiatuur geweest naar de zee of de bergen en de stakkers stelden zich ermêe tevreden 's Zondags het voorgeborgte te overrompelen en het met vettige papieren te bestrooien, ofwel zich uit te strekken in het schaarsche gras der omwallingen.

't Is een feit, dat de werkman 's Zomers minder leest dan in den Winter: vooral als 't een mooie Zomer is, zooals dees jaar, dan doet het goed even te ontsnappen aan de stikkende en met stof beladen atmosfeer der groote steden, om in den buiten een betrekkelijk zuivere lucht te gaan ademen: ik zeg ‘betrekkelijk’, want de rechtstreeksche omgevingen van Parijs zijn nog bevuild met al den afval die de groote stad aan heur omtrek uitwerpt en men moet nogal vèr gaan om den waren buiten te vinden.

Men ging in verlof met gerust geweten, na de laatste groote gebeurtenis van het rechterlijk jaar: de epiloog der Dreyfus-zaak, de eerherstelling van den kapitein door het Verbrekingshof. Niets liep rustiger af dan het naspel van die zaak, die voorheen zulke heftige passies ontketende. Om de waarheid te zeggen: dit drama is als kluchtspel geeindigd. Kapitein Dreyfus ging dus weerkeeren in het leger, waaruit men hem als verrader

[p. 46]

wegjoeg en dat hij, onwillekeurig, in miscrediet hielp brengen; hij ging dezelfde lieden, die hem op alle manieren belaagd en belasterd hadden, tot oversten krijgen. Journalisten, met hun beroepsnieuwsgierigheid, gingen interviews afnemen aan de generaals, die de verstokte vijanden van Dreyfus waren, om hun te vragen hoe de kapitein in 't leger zou ontvangen worden. Zoudt ge nu meenen dat die lui - die honderd malen verklaarden dat Dreyfus schuldig was aan 't laagste der misdrijven en die al het mogelijke deden om te beletten dat zijn onschuld zou blijken - zich ongemakkelijk voelden in den nieuwen toestand, die de openbare bevestiging is van hun eigen laagheid?

Niet het minst der wereld! Een hunner antwoordde doodgewoon: ‘wij hadden ons neergelegd bij de uitspraak van den Krijgsraad, nu zullen wij ons neerleggen bij de uitspraak van het Verbrekingshof’. - Is dit van geen buitensporige boertigheid? Maar men is niet langer geneigd om te lachen, als men bedenkt dat de geestestoestand van dien generaal niets verschilt van den geestestoestand der negen tienden der menschen, die nooit anders doen dan zich neerleggen bij voltrokken feiten, bij de aangenomen opinie, de gevestigde instellingen, en 't veel gemakkelijker vinden de kudde te volgen dan zelf na de denken en tot het uiterste de zelfgemaakte overtuiging te verdedigen.

In de maand October had een gebeurtenis plaats van overwegend belang, uit het oogpunt der werkliedenbeweging: de vereeniging van het congres der fransche syndicaten te Amiens. Het congres heeft op afdoende wijze de autonomie der syndicalistische beweging en

[p. 47]

heur geheele onafhankelijkheid tegenover de politiekers bekrachtigd. De resolutie, die met een overgroote meerderheid werd aangenomen, stelt vast: dat de syndicaten rechtstreeks en zelf moeten handelen in den strijd tegen het kapitalisme, zonder zich te bekommeren om de actie der partijen; dat zij niet alleen moeten ijveren voor immediate verbeteringen, maar zich tevens moeten inspannen om de algemeene werkstaking en de kapitalistische onteigening voor te bereiden; dat zij in de toekomst zullen geroepen zijn de voortbrengings- en verdeelingsgroepen daar te stellen, die de bazis der maatschappelijke herinrichting zullen vormen.

Andere resoluties bevestigen en volledigen dit middenbesluit. De eene protesteert tegen de werk-wetten door de parlementen voorbereid, zooals de verplichte arbitrage, de deelneming in de winsten, het collectieve arbeidscontract, de vertegenwoordiging in de beheerraden van nijverheidsmaatschappijen en, over 't algemeen, tegen al de maatregelen die strekken tot beperking van het stakingsrecht, tot vermindering der werkers-vrijheid, tot verlamming der syndicaten. Een anti-militaristische motie werd aangenomen door het congres, dat eveneens scherp stelling nam tegenover het internationaal-syndicaalbureel: dit bureel, dat gevestigd is te Berlijn en een sociaal-democratischen afgevaardigde als secretaris heeft, weigert zich in verbinding te stellen met de fransche werklieden om gelijktijdige manifestaties in 't richten tegen den oorlog. Het congres heeft besloten opnieuw te eischen dat de drie gestelde vragen op de dagorde zouden komen en, ingeval van weigering, daarover heen te stappen en zich rechtstreeks in verbinding te stellen met de aangeslotenen.

[p. 48]

De beweging die in Frankrijk zegeviert, teekent zich reeds af in andere landen, o.a. in Italië, waar een belangrijke fractie der socialistische partij de parlementaire actie als ondoelmatig verwerpt en zich tot de syndicaten wendt. Op het laatste congres der socialistische partij in Italië, kon men, nu eens door dezen en dan door genen redenaar. een groot aantal waarheden hooren verkonden, die de anarchisten - zoolang gehoond en verketterd door de orthodoxe socialisten - reeds vele jaren herhalen.

In werkelijkheid heeft de anarchistische gedachte sinds tien jaren onmeetelijken vooruitgang gemaakt, zoozeer door de kracht der dingen als door den ijver harer propagandisten. Nu eerst begint men er zich rekenschap over te geven. Maar, van jaar tot jaar zal die vooruitgang meer en meer klaarblijkend worden en de doordringingskracht der gedachte zal onwederstaanbaarder blijken.

Jacques Mesnil.

Parijs, November 1906.