Ontwaking. Nieuwe reeks. Jaargang 6

Maandschrift voor sociologie, kunst en wetenschap

[p. 267]

Het Roode Koningsfeest

De ontploffing eener bom, op den doortocht van den koninklijken huwelijksstoet te Madrid, is weer een welkome gelegenheid geweest om het roode spook der anarchie te vertoonen aan de verschrikte menigte.

In een vorig artikel⁽¹⁾, naar aanleiding van den aanslag op von Plehwe, hebben we reeds er opgewezen hoe verkeerd het is te spreken over anarchistische aanslagen, net of het terrorisme een monopolie is der anarchie; ja, of anarchie en aanslagen één en onafscheidelijk zouden wezen. - Aanslagen hebben zich ten allen tijde voorgedaan en wierden beurtelings aangewend door individuën die zich beriepen op de meest uiteenloopende denkwijzen. Nevens de namen van Ravachol, Henri, Caserio, Angiolillo, en de velen die zich anarchisten noemden, wijst de geschiedenis ons op namen als die van Aristogiton, Brutus, Harmodius, Balthasar Gerard, Orsini, Charlotte Corday, Ravaillac en een menigte anderen, die allen aanslagen pleegden, om verschillende motieven en in naam der meest verscheiden idealen, die stellig met anarchie niets gemeens hebben... Heeft de fransche republiek geen koningen onthoofd? Was het geen militaire samenzweering die, pas onlangs, den dood van 't servische koningspaar voor ge-

(1) Zie ‘Ontwaking’, Jaargang 1904, blz. 202 tot 207.

[p. 268]

volg had? Wie zal daarom nu álle republikeinen en álle militairen van álle landen, aanzien als tegenwoordige of toekomende koningsmoordenaars, die aan uitzonderingswetten moeten onderworpen worden?? Waarom dan álle anarchisten aansprakelijk maken voor de daad van één hunner, en niet liever opzoeken wat de oorzaken kunnen zijn van daden als den aanslag te Madrid, om dan de gevolgen te bestrijden in hun oorzaken?

Spanje is voorzeker - Rusland en Turkije niet te na gesproken - het land in Europa, dat het meest te lijden heeft onder wanbeheer. Er is wellicht geen land, dat meer natuurlijke rijkdommen biedt; en er wierd wel eens beweerd, dat, bij een verstandige, doelmatige ontginning, Spanje voldoende zou opleveren om heel Europa te voeden. Ondertusschen kwijnt de bevolking weg in armoede en nog zooeven heerschte een gruwelijke hongersnood in het heerlijke Andalouzië. Armoede naar 't lichaam wordt meestal gedubbeld met armoe naar den geest, en Spanje - als voor vreugde en liefde geschapen - is tevens, onder al de beschaafde landen, het meest achterlijke, het land waar de ongeletterden het talrijkst zijn. De Jesuïet heerscht er aan 't Hof en de ‘aguazil’, met zijn uitwas: de ‘mouchard’, heeft er vrij spel.

Er was eens - 't begint als een sprookje, maar 't is werkelijkheid - er was eens een zekere Diego de Saramiento die, bij 't huwelijk van Karel II met Maria-Louiza, een vreugdevuurtje aanlegde op de Groote Markt van Madrid, waarop honderd-acht-en-dertig ketters, van allerlei stand, kunne en ouderdom, levend wierden geroosterd ‘ad majorem Dei gloriam’.

Sedertdien is 't in Spanje niet veel gebeterd op 't

[p. 269]

gebied der ketterjacht. De inquisitie, nu als vroeger, behoudt heur rechten, en 't zijn niet alleen de ongeloovigen, maar ook de misnoegden, die nu gemarteld worden. We zullen maar even herinneren aan het groote politie-complot, dat de zoogezeide ‘Mano negra’ uitvondt, om, rond de tachtiger jaren, de arbeidersbeweging, in 't Zuiden van Spanje den kop in te drukken. Heel de reeks politie-middeltjes wierden toegepast en een kenmerkend staaltje der onbeschaamdheid waarmede men te werk ging, is voorzeker volgend art. 5 uit een verordening van den zeer liberalen gouverneur van Cadix, M. Lonia y Santos⁽¹⁾. - Het slaat op een heele reeks misdrijven toenmaals gepleegd en waarvan de daders regelmatig onbekend (?) bleven. - ‘Van alle branden en toegebrachte schade, die niet met zekerheid aan het toeval kunnen toegeschreven worden, zullen de bewoners van 't omliggende of, bij gebreke daarvan, zij die 't plaatselijke komitee der werkliedenvereeniging uitmaken, als de daders worden beschouwd’. - Niettegenstaande dergelijke middeltjes won de revolutionaire beweging immer veld, vooral onder de meest-ontwikkelde arbeiders en onder het denkend gedeelte der burgerij - ten bewijze Morral, die uit een gegoede familie stamde, dien niemand een helderen geest en stevige geleerdheid loochent. - Weldra beleefde men dan ook het wondere schouwspel: een twintig-tal anarchistische periodieken te zien verschijnen in het land der ongeletterden!... Maar ook de reactie ontwapende niet en - hoe luttel de pers er over repte - toch lekten de gruwelen uit, die in de spaansche martelholen wierden bedreven. Alleen het

(1) Zie ‘Ontwaking’ Jaargang 1903, blz. 21-27.

[p. 270]

uitspreken van namen als Xérès, Montjuich en Alcala del Valle⁽¹⁾ - om maar enkelen te noemen - roepen onthulligen te binnen, die opvolgendlijk Europa vervulden met afgrijzen voor de barbaarschheid der godvruchtige regeering van Alfonso's koninkrijk.

Nu trouwt het hoofd van dien staat en de overdreven, de misdadige praal hierbij ten toon gespreid; de vijftig millioen, weggeworpen aan parade, stierengevechten en dergelijke hartverheffende feestelijkheden; het verbrassen, door doodeters, van zoo'n fabelachtige som, waarmeê honderde scholen konden gebouwd worden en wier rente voldoende zou zijn om duizende gezinnen te onderhouden, in een land waar onkunde en ellende de baas zijn; - doet dit alles niet pijnlijk aan? is dit geen uitdaging aan hen wier miserie het goud moet zweeten waarmeê koning en hovelingen feesten?

Wie zal nu zeggen wat er moet omgaan in een spontaan gemoed, bij al den willekeur, bij de vervolgingen, bij al de afschuwelijkheden, gepleegd op allen die vrij denken en luid spreken durven, bij 't wegkwijnen van heel een volk in onkunde en miserie, door de schuld der Regeering en der Kroon, die een onbeschaamden luxe vertoonen. En dan al de gruwelen van over de grenzen: de slachting in massa van Macedoniërs en Armeniërs, met de noodige verkrachtingen erbij, uitgevoerd onder de hooge bescherming van den Sultan der ottomaansche Sultans; de moorderijen die dagelijks over heel Rusland worden gepleegd in naam van den Czaar en de gevestigde orde; de opknooping van twaalfjarige kinderen voor politieke misdrijven; de marteling van weerlooze

(1) Zie ‘Ontwaking’, Jaargang 1904, blz. 110-115

[p. 271]

gevangen meisjes, zooals Maria Spiridonoff, die dan nog, gebroken, besmet, ‘wettelijk’ gaat vermoord worden in Siberië? - Waar zulke dingen, dagelijks, rondom ons gebeuren, past het daar wel, zóó verontweerdigd te doen tegenover een daad als die van Morral? Klinkt het zelfs niet wat onzinnig, dit getier tegen de ‘bloeddorstige anarchisten’, die al die onschuldige bloedjes van staatshoofden willen dooden?

't Wordt bijna een gemeenplaats en toch dient het telkens weer herhaald, dat geweld geweld uitlokt. 't Is 't blinde geweld, waarmee men verouderde, afbrokkelende instellingen meent te kunnen handhaven; 't is het geweld ‘van omhoog’, dat het geweld ‘van omlaag’ uitlokt. En zij die 't officieel geweld inkarneeren, zij in wier naam 't gepleegd wordt en die, in de eerste plaats, voordeel halen uit instellingen waaronder duizenden lijden en voor wier handhaving geweld gepleegd wordt, - zij zullen het zijn waarheen ‘'t geweld van omlaag’, in de eerste plaats, zich keeren zal.

Nu gaat men weer uitzonderingswetten voorstellen, om te beletten dat gewelddaden zich voor doen - niet officieele daden van geweld, natuurlijk, maar de ándere. Eerst en vooral worden maatregelen geeischt tegen de anarchisten. Een eerste moeilijk zal 't aldra blijken te bepalen wat Anarchie is, vooral met betrekking op daden als die van Morral.⁽¹⁾ De knoop zal waarschijnlijk worden doorgehakt, met ieder en alles onder de wetsbepaling te doen vallen, die voor de ‘gevestigde orde’ gevaar opleveren; en eens die baan op, mag

(1) In 't engelsche parlement wierd een dergelijke vraag gesteld door M. Thorne en de minister bleef, natuurlijk, het antwoord schuldig!

[p. 272]

God of de mulder beslissen tot waar men wel bollen kan... Een ding echter zal er duidelijk uit blijken: 't fictieve van het alleman gelijk voor de wet!... Dat zulke sociale therapie 't gewenschte doel niet zal bereiken, bemerkt de verschrikte burgerij niet eens...

De zoogezeide anarchistische aanslagen zijn 't rechtstreeks gevolg van 't inieke der maatschappelijke verhoudingen en zij zullen menigvuldiger en geweldiger worden, naarmate meer willekeur het leven zal beheerschen. En de anarchie, de wijsgeerige en maatschappelijke leer der individueele vrijheid, - die, we herhalen het, in geen rechtstreeksch verband met aanslagen staat - zal groeiën en gedijen door elke vervolging waaraan heur woordvoerders zullen bloot staan. Door heur martelaren zegeviert een idee.

Segher Rabauw.