Ontwaking. Nieuwe reeks. Jaargang 6

Maandschrift voor sociologie, kunst en wetenschap

[p. 236]

Sprokkelingen

De Zaak-Joris

Dagen en weken verloopen en de toestand blijft immer dezelfde: er worden notas gewisseld tusschen de ‘Heerlijke Poort’ en de belgische regeering, zonder eenigen uitslag. De groote mogendheden laten zich de ooren trekken en roeren niet. - Het ‘ridderlijke’ Frankrijk blijft stillekens achterbanks en Clemenceau, waarvan menigeen zoovéél verwachtte, blijkt een ‘minister’ te zijn net als de anderen: een kaarblijkend bewijs, dat het gezag méér de menschen vast heeft dan de menschen 't gezag houden, en dat men, eens in den ministerieelen trapmolen, meêtrappen móet op poene van ondergang. -

Clemenceau, de breker van zoo menig ministerie, liever dan dien gezagsmolen te verlaten, trapte méê... en zond soldaten tegen de stakende mijnwerkers, toen deze, door de aanmatigende houding van hardvochtige en baatzuchtige mijneigenaars, in het harnas wierden gejaagd;

Clemenceau, de vurige bekamper der heilige staatsrede, nam deel aan 't uitvinden van het denkbeeldig clerico-anarchistisch komplot en dekte die boevenstreek met den mantel van zijn ontzag... om den uitslag der verkiezingen te redden;

[p. 237]

Clemenceau, die zoo dikwerf optrad als openbaar aanklager van politie-willekeur, liet den _I^sten Mei - nu hij, als minister van binnenlandsche zaken, wat orde in dien vuilen rommel kon brengen - Parijs in handen van den beruchten heer Lepine en zijn doodslagers;

Clemenceau, de glorieuze strijder voor ‘de rechten van den mensch’, maakte gebruik van de ‘Lois scélérates’ tegen de voormannen van de ‘Fédération du Travail’ en vond geen tijd of geen... aanleiding - evenmin als destijds zijn voorgangers en als nu nog zijn huidige collegas - om wàt ook te doen in 't voordeel der rechten van een mensch, die wederrechterlijk in de bloedige klauwen blijft van den Groot-moordenaar die heerscht aan den Bosforus. -

Het ‘liberale’ Engeland, dat zóó cordaat wist op te treden, waar het ging om een grensbetwisting en om zijn eigen heerschappij in Egypte, - het ‘liberale’ Engeland, blijft al even doof als zijn ‘ridderlijke’ vriendenstaat. - Alleen de Vereenigde Staten van Amerika steunen de belgische eischen. Of zij het doen met de voortvarendheid en al de kracht die voor een grens- of schuldkwestie worden vertoond, mag wel betwijfeld worden...

In afwachting is de reeds uitgebreide Joris-literatuur weerom verrijkt met een degelijk artiekel in de ‘Gazette de Lausanne et Journal Suisse’, geschreven door Prof. Michel Kebedgy. De slotsom van dit historisch en rechtskundig betoog is: Mocht ook een meeningsgeschil mogelijk zijn aangaande de bevoegdheid der turksche rechtbanken, in ieder geval blijft het buiten kijf, dat Joris uitgeleverd moet worden om zijn straf in België te ondergaan. - Ondertusschen, kan onze ongelukkige vriend, in een der vieze krochten der gevangenis van

[p. 238]

Stamboul, weldra de verjaring herdenken van den jammerlijk-mislukten aanslag, waarvoor hij boet en dien hij... niét uitvoerde.

De Verkiezingen

In Frankrijk zijn de verkiezingen uitgeloopen op den algemeenen triomf van den republikeinschen block, en.. ‘het hart van Frankrijk klopt aan de linkerzijde’ schrijven de zegevierende bladen... Een mooie hutsepot is het wèl, wat door zoo'n zegepraal wordt goedgekeurd. Ten slotte blijkt uit zulke stemming, dat ‘het land’ op de hand staat der socialen, van af de Hervéïsten tot aan de zacht-waterige-vaderlanders toe; dat het meêgaat met de radicalen en de algemeene werkstaking; dat het zin heeft in doodslagerijen als die van den eersten Mei en niet schrikt van een ‘komplot’ noch van bloedige stakingsbeteugelingen... ‘De wil van het land’ drukt zóó klaar zich uit als wijlen 't Orakel van Delphi!

Wanneer dees nummer verschijnt zal ook het belgisch ‘Souvereine Volk’ zijn souvereiniteit uitgeoefend en... opgeborgen hebben. Ondertusschen leven we hier in volle kiezingsherrie. Veel drukte, veel welsprekendheid, veel geschrijf, veel beloften en veel leugens... 't Was lang geleden, dat de bedrijvigheid zoo groot was t' allenkanten... Zoet-glimlachend begluren zich liberalen en sociaal-democraten, in de stille verbeiding wat zetels van rechts te verdeelen; en straks zullen de kiezers hun wenschen en verzuchtingen voldaan of te leur gesteld

[p. 239]

hebben... Dàn komt weer alles tot kalmte, en het hekken hangt aan den ouden stijl.

Het Boek.

Een verheugend teeken is het, dat men in België eindelijk het ‘boek’ gaat aanzien als een factor van het maatschappelijk leven en- in afwachting dat hier het ‘groote publiek’ zal lezen-, dat enkelen zich inspannen om eerbied en waardeering af te dwingen voor het boek in zijn dubbel wezen: als uiting van 't denken en voelen der schrijvers; als product van de grafische kunst.

Na de tentoonstelling van 't Moderne Boek in 't Plantijn-Museum, krijgen we nu, te Oostende, een eerste tentoonstelling van Het belgisch kunst- en letterkundig boek van Fransche en Vlaamsche uiting. De tentoonstelling zal gedurende de maand Juli geopend zijn en wordt gevolgd, zoo beloven de inrichters, van een reeks dergelijke tentoonstellingen in al de groote steden van 't land.

Ontvangen boeken:

Samuel Goudsmit: Dievenschool. - Uitgave van Van Holkema en Warendorf te Amsterdam.

Sociale Priesters in Frankrijk, uit het Fransch vertaald door eenige R.K. Priesters, met eene inleiding van den ‘Zeereerwaarden Hooggeleerden Heer’ J.D.J. Aengenent. - Uitgave van J.W. Leeuwen te Leiden.

[p. 240]

Verzen door Evert Temme. - Uitgave van W. Nederkoorn te Alkmaar - (Prijs 75 cent. 40 blz.)

Een bundeltje, met gedichtjes van een talentje,

‘Dat weet, dat het leeft

in de aleeuwigheid...

En voelt, als het streeft

naar de zielssneeuwigheid

Van denken zoo rein in het hooge,

Dat 't stijgen daarheen

is een menschkleinigheid

Van 't wegen betreên

naar voleindigheid wijd,

En zwakheid het neerhoudt en logen.’

S.R.