Ontwaking. Nieuwe reeks. Jaargang 5

Maandschrift voor sociologie, kunst en wetenschap

[p. 147]

In Italië.

Men weet dat in Italië de ijzeren wegen grootendeels toebehooren aan den Staat, maar uitgebaat worden door maatschappijen.⁽¹⁾ Die uitbating lost zich feitelijk op in een uitbuiting van het personeel en van het publiek, ten bate van enkele hoogere beambten en van de aandeelhouders. De tarieven zijn overdreven hoog, de dienst wordt slecht gedaan en 't personeel is slecht bezoldigd. Al wie in Italië gereisd hebben, weten hoe er het aantal treinen onvoldoende, de dienst onregelmatig, de rijtuigen ongeriefelijk en vuil zijn.

Het ministerie - dat in België zou doorgaan voor een doctrinair ministerie, maar dat in Italië vooruitstrevend schijnt, omdat het niet openlijk de grondwet verkracht, geen uitzonderingswetten maakt om socialisten en anarchisten 't spreken te beletten en omdat't beweert eenieders vrijheid te eerbiedigen - heeft kortelings een wetsvoorstel ingediend, strekkende tot overname van het beheer der ijzeren wegen door den Staat. Het personeel had de hoop gekoesterd dat die overname eenige verbeteringen zou brengen aan zijn toestand. 't Wetsvoorstel houdt wel enkele bepalingen in te zijnen voordeele, maar deze brengen niets dan wat opknappingen aan een toestand vol onregelmaat en willekeur. Daar tegenover ontneemt het hen het recht in werstaking te gaan, alzoo de slavernij

(1) Dit biedt eenige overeenkomst met den toestand in Nederland. (Red.)

[p. 148]

weer in voege brengend met betrekking op het spoorpersoneel.

Ziehier langs welke zijwegen zij er toe komen, de vervaardigers van het voorstel, die trachtten op zijn best den feitelijken aanslag te verduiken dien zij plegen willen op de elementairste vrijheid van den werkman:

Zal gestraft worden elke verstandhouding tusschen drie personen (sic) of meer, bestemd om te onderbreken of te doen schorschen, zelfs gedeeltelijk, of te storen op welkdanige wijze den gang van den dienst, zelfs in 't geval dat men tracht dit gevolg te verkrijgen door kunstmatige en negatieve daden, zooals de arglistige (sic) toepassing der reglementen, de inertie, de onachtzaamheid en in 't algemeen al de middelen die men verstaat onder ‘obstuctionisme’. De leiders, aanleggers en inrichters der beweging, zullen veel strenger worden gestraft dan de anderen: zij krijgen van een tot zes maanden gevang als zij hun doel niet hebben bereikt, van zes maanden tot een jaar als zij het bereikten. In gevallen van onherleidbaar geschil tusschen het personeel en het beheer, zou het gezegd geschil worden onderworpen aan een scheidscommissie, saamgesteld uit een Staats-raadslid, een raadslid van het Verbrekingshof, een raadslid van de Rekenkamer, twee vertegenwoordigers van het beheer der ijzeren wegen en twee vertegenwoordigers van het personeel: 't is te zeggen vijf vertegenwoordigers van het kapitaal tegenover twee van den arbeid! Men ziet welke waarborgen van onpartijdigheid zulk een tribunaal zou opleveren!

De bedienden der ijzerenwegen besloten met alle middelen de aanname te beletten van het gouvernementsvoorstel, zoolang de bepalingen in strijd met hun vrijheid

[p. 149]

niet zouden geschrabt zijn, en hun midden-comiteit vaardigde als eerste maatregel het ‘obstructionisme’ uit. Een woord tot opheldering is hier noodig: ‘het obstructionisme’ bestaat eenvoudig hierin: dat men het reglement naar de letter gaat waarnemen (wat het wetsvoorstel noemt: arglistig waarnemen der reglementen!). B.v. de spoorzetters laten, twintig minuten vóór de aankomst van een trein, geen enkel manoeuvre meer toe op de lijn, zooals het reglement het voorschrijft, terwijl men gebruikelijk het spoor maar vrij maakt wanneer de trein van uit de vorige statie wordt aangekondigd. Ieder manoeuvreerend machien moet vergezeld zijn van een voetganger en dien ten gevolge met een snelheid van vijf kilometers per uur rijden. Altijd volgens de reglementen, moeten de reizigers aan de winketten den juisten prijs aanbieden van hunne reiskaarten, of allerminst, als men geld moet weergeven, mag het weer te geven bedrag het vijfde niet te boven gaan van den totaalprijs der reiskaart. In de voornaamste staties moet de uitreiking der kaarten ophouden vijf minuten voor het officieel uur van 't vertrek der treinen. Men begrijpt, als men die bepalingen op de letter naleeft, en een boel gelijkaardigen eveneens, dat alsdan de dienst der ijzerenwegen terstond ontredderd is. Die methode van obstructie op grondslag van wettelijkheid is waarachtig hoogst vermakelijk; zij bewijst op de meest tastbare wijze dat reglement en wet maar een hinder zijn voor de actieve werking van 't sociale leven en dat zoohaast men ze stipt toepast, zooals ze toegepast moeten worden op straf van doode letter te zijn, alle beweging wordt verlamd. Daarbij zijn zoodoende de werklie niet beroofd van hun salaris, zooals in 't geval van werkstaking, en

[p. 150]

men kan hen rechtshalve niet straffen, vermits zij toonen gewetensvoller nalevers der reglementen te zijn dan hun oversten.

Ditmaal nog, was het gevolg van het getrouw waarnemen der reglementen, dat wanorde heerschte in heel den dienst: geen trein vertrok nog op het uur, de goederenwagens bleven strop in de staties en versperden de sporen, heel de normale levensloop had opgehouden. Men moest er toe komen de helft der treinen af te schaffen, alleen nog het ijlgoed te aanvaarden; in 't kort: den dienst in te krimpen binnen perken die niet zijn overeen te brengen met de hedendaagsche behoeften.

Van daar woede der kapitalisten, der behouders, der weldenkenden en, over 't algemeen, dergenen die een rechtstreeksch belang hebben bij de uitbuiting van den werkman; van daar een lasterveldtocht vol kwaadaardigheid, ondernomen door de achteruitkruipende gazetten, om de beweging van het spoorpersoneel in kwaden geur te brengen, veldtocht die gesteund wordt door allerhandė dubbelzinnige vereenigingen, zooals de vereenigingen tot bevoordeeling van 't vreemden verkeer (of beter gezegd der vreemden uitbuiting) in Italië.

Maar zonder zich te laten afschrikken door de min of meer geïnteresseerde protesten van het publiek, antwoorden de bedienden met recht, dat dit zelfde reglement dat men ze heden, in 't belang der maatschappijen, wil beletten na te leven, met zorg wordt te voorschijn gehaald zoodra zich een ongeluk vóórdoet, ten einde op een hunner de volle verantwoordelijkheid te laden: dán zet men ze gevangen omdat zij het reglement niet hadden

[p. 151]

nageleefd; nù zou men ze willen straffen omdat zij het te goed naleven...

Het personeel houdt stand, blijft solidair en gaf gedurende verscheidene dagen blijk van ongemeene flinkheid en geduld. Het bereidde zich om tot nog doorslaander maatregelen over te gaan, toen het ministerie, dat zich onmachtig voelde en niet dierf overgaan tot willekeurige maatregelen, die heelemaal zijn houding van vrijheidsverdediger hadden geloochenstraft, aftrad: om den schijn te redden verklaarde het kabinetshoofd dat hij zich terugtrok om gezondheidsredenen!

De werkers blijven op hun hoede: indien het nieuwe ministerie de vrijheidsroovende bepalingen weer voorstelt, zullen zij den strijd ontoegevend hervatten. De solidariteitsgeest heeft zichtbaar groote vorderingen onder hen gemaakt gedurende de laatste jaren; beter en beter zien zij ook de waarheid in: dat zij zélf moeten handelen om te verkrijgen wat zij verlangen en dat zij niet veel hebben te verhopen van de parlementaire spiegelgevechten. Binnen de parlementen, overigens, zijn ook dáár de socialisten niet genoodzaakt on-parlementaire middelen aan te wenden, om wat ook te bekomen en om te beletten dat de vertegenwoordigers van het burgerlijk kapitalisme, die altijd een verpletterende meerderheid hebben, héélemaal zouden handelen naar hun luimen?

Jacques Mesnil.