Ontwaking. Nieuwe reeks. Jaargang 5

Maandschrift voor sociologie, kunst en wetenschap

[p. 118]

Sprokkelingen

‘Wat vandaag sterft, is niet alleen een roover met sinistere en afstootende ziel, - de revolutionaire bom verbrijzelt den voornaamsten steun van het Czarisme. De revolutie mikt goed en treft juist’.

Die woorden van een parijzer dagblad, daags na den dood van Groothertog Serge, vatten zeer wel het gevoelen samen, van ons en van al de lieden die hopen dat Europa eindelijk moge verlost worden van de bureaucratische tyrannie, die drukt op 't Russisch leven. Op het terrorisme van omhoog is het terorrisme van omlaag het aangeduide en onvermijdelijk antwoord - zooals we dit betoogden ter gelegenheid der uitvoering van von Plehwe. 't Wordt weer eens bevestigd door den aanslag op Sėrge; aanslag die, in den huidigen toestand, geen alleenstaand feit kan zijn. 't Is een verschijnsel der voortrollende revolutie, die, als een stroom, zijn eb en vloed heeft en eindigen zal met alles te breken en te overspoelen wat zijn vrijen voortgang stuit.

Wie met het vuur speelt zal door het vuur vergaan. De waarheid dezer volkswijsheid ondervindt nu het Czarisme, dat dacht den vrijheidsstroom met lijken af te dammen. Ook zal het ondervinden dat een beweging die met haar 't goed recht heeft, ten slotte en hoe dan ook, zal zegevieren over elk geweld.

Zal de pas begonnen revolutie in Rusland, het slottooneel zijn van 't revolutionaire epos, dat dat zijn glanspunten vindt in de groote revoluties van Engeland en vooral van Frankrijk, en waaruit de huidige kapitalistische burger-overheersching groeide, in vervanging van 't feodale stelsel? Of is het 't eerste deel

[p. 119]

van een nieuwen omwentelingscyclus dat wordt afgespeeld? - Wie zal het zeggen?

Waarschijnlijk gaat deze beweging Rusland doen plaats nemen in de rij der grondwettelijke staten; wat reeds een vooruitgang zal zijn op den huidigen onhoudbaren toestand. - Naar heur gevolgen zal zij alzoo vast te knoopen zijn aan de revoluties in West-Europa.

Hand in hand gaan hier de politieke en economische strijd en als een der machtigste strijdmiddelen zien wij de sociale werkstaking, doelbewust, in alle kringen aangewend. - 't Is de Arbeid, de allesvoortbrengende Arbeid, op elk gebied, die zijn onweerstaanbare macht bewust wordt. Want aan te stippen is het dat deze beweging gedragen wordt, èn door 't ontwakende proletariaat, de voortbrengers van allen stoffelijken welstand, èn door de geleerden, de studenten en kunstenaars, de voortbrengers der moreele en geestelijke schatten die weerde geven aan het leven... Mogen zij steeds inniger den band hunner gemeenschappelijke belangen voelen en hem nauwer en nauwer toehalen in een zelfde liefde voor den Arbeid!... Scherper steeds teekent zich de moderne strijd, als den reuzenkamp van den Arbeid tegen zijn parasieten, kamp die eindigen moet in den ondergang van 't kapitalistisch stelsel, waardoor mogelijk wordt de zelfstandigheid en de volle ontwikkeling van den bewustgeworden mensch. - De beweging in Rusland, met heur groote solidariteit tusschen de geestelijke en de lichamelijke arbeiders en vooral door 't begrijpen van de kracht en de weerde van den arbeid, is een der machtige uitingen van den grooten socialen strijd. - Zoo kan die revolutie een begin en tevens een einde zijn.

Gorki zit steeds gevangen en zou, volgens zekere berichten, lijden aan tyfuskoorts. - Gorki is echter niet de eenige die zit opgesloten. Benevens duizenden onbekenden, zijn daar: Hessen, bestuurder van het tijdschrift ‘Het Recht’; Pechékhonoff en Miakotine, bestuurders van het tijdschrift ‘De russische Welstand’; Karéieff, geschiedkundige en hoogleeraar; Semefsky, ook een geschiedkundige en een grijsaard reeds;

[p. 120]

Takoubovitch, schrijver van ‘In de Wereld der Verstootenen’, galei-indrukken die door velen worden gesteld naast de ‘Memories uit een Doodenhuis’ van Dostoïevsky, die ook het slachtoffer van 't Czarisme was. Vroeger wierd Jakoubovitch reeds gevangen genomen en verbannen. Niettegenstaande bleef hij zijn overtuiging getrouw en 't lezend en denkend Rusland had hem lief. Dus ook een aangewezen slachtoffer... De lijst groeit aan: Lavroff, Tchernychefsky. Dostoïevsky, Gorki, Bakounine en anderen, naast die honderden en duizenden wier namen ons onbekend zullen blijven... Kon de revolutie, voorloopig, maar díen gruwel doen ophouden, dan nòg zou ze niet nutteloos zijn geweest!