Ons Erfdeel. Jaargang 49

Leuven, waar de kortfilm groot is. Twaalfde Internationaal Kortfilmfestival Leuven

De kortfilm is niet langer het bleke, kleine broertje van de langspeelfilm waar niemand naar omkijkt. Dat is ten dele de verdienste van het Internationaal Kortfilmfestival Leuven, dat in december 2006 aan zijn twaalfde editie toe is.

In paniek raakt aanstormend kortfilmtalent vandaag niet meer: wie wat in zijn mars heeft, kan zijn kortfilm aan het publiek tonen. Er zijn verschillende kortfilmfestivals en filmfestivals die aandacht hebben voor de kortfilm. Kortfilms worden gebundeld en op dvd

[p. 756]

‘United we stand’, een kortfilm van Hans Petter Molland uit 2002 die deel uitmaakte van de reeks ‘Selected Shorts: de beste Europese kortfilms’ op het Internationaal Kortfilmfestival Leuven.

uitgebracht of als extraatje toegevoegd aan de dvd van een langspeelfilm. Op het internet duiken steeds meer websites op die je in de gelegenheid stellen een ruim assortiment kortfilms te bekijken. Zelfs de Vlaamse openbare omroep heeft sinds kort weer een plek in het uitzendschema voor de betere kortfilm.

Dat was in 1995 wel even anders. Toen troggelden filmregisseurs oma en de staat geld af, kafferden ze acteurs uit en misbruikten ze de goedmoedigheid van vrijwillige medewerkers om vervolgens te constateren dat het resultaat van hun onsympathiek gedrag, de kortfilm, haast nergens vertoond zou worden. Slechts bekeken door vrienden en familie verstofte de film veel te vroeg in de archiefkast. Kon het anders?

Jan Bosmans, afgestudeerd aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten (KASK) in Gent en trots op zijn eerste volwaardige kortfilm, liet het er niet bij. Met zijn vriend Johan van Schaeren besloot hij in december 1995 een kortfilmavond te organiseren. Ze huurden een oude bioscoopzaal af en leenden een projector. Het avondvullend programma werd hoofdzakelijk gevuld met studentenfilms, maar om publiek te lokken tikten ze ook de kortfilms op de kop van twee regisseurs met naam en faam: Jaco van Dormael, bekend van Toto le héros (1991) en Frank van Passel die hoge ogen gooide met het romantische Manneken Pis (1995). De kortfilmavond kreeg de naam ‘Leuven Kort’ en was een schot in de roos. De toenmalige betaalzender FilmNet ging in op een sponsoringsvoorstel. De regionale pers sprong op het project en ruim vierhonderdvijftig mensen stonden die avond te dringen.

Begin december 2006 is er dus voor de twaalfde keer Leuven Kort, in 2005 omgedoopt tot Internationaal Kortfilmfestival Leuven (IKL), een wat saaiere vlag die de lading beter dekt. In recordtijd is de kortfilmavond immers uitgegroeid tot het grootste kortfilmfestival in het Nederlandse taalgebied. Van 2 tot en met 9 december 2006 staan in de vier zalen van het Kunstencentrum STUK een negentigtal vertoningen op het programma van ijzersterke kortfilms van verschillende pluimage. Centraal staan de Vlaamse en Europese competities die aangevuld worden met speciale programma's. Zo is er in 2006 aandacht voor komische kortfilms en talent uit Oost-Europa. In 2005 zakten net geen zevenduizend mensen naar Leuven af, een nieuw record. Pionier en algemeen coördinator van IKL, Johan van Schaeren, is niet te beroerd om toe te geven dat het succes samenhangt met de enthousiaste sfeer die de laatste tijd rond de kortfilm hangt. Ook de Vlaamse overheid speelt een positieve rol en beperkt zich niet langer tot steun aan de productie van kortfilms. Ze financiert sinds vorig jaar een online kortfilmmagazine (www.kortfilm.be) en ook Leuven Kort krijgt intussen voldoende beschikbare middelen. Het festival heeft een bewogen geschiedenis achter de rug. Het sloeg aan en moest in korte tijd spectaculair groeien zonder financiële middelen. Bij gebrek aan geld en bij wijze van noodsignaal werd in 2000 geen gewone editie georganiseerd. Met de steun van telecommunicatiebedrijf Telenet vond wel een virtueel festival plaats. De volledige selectie films was online te bekijken. Het publiek reageerde enthousiast. Gespreid over drie maanden keken mensen 51.000 keer naar een kortfilm. Maar het experiment bleek veel te arbeidsintensief en te duur om te herhalen.

De grote sprong voorwaarts begon in 2002. Extra geld en een permanente samenwerking met kunstencentrum STUK zorgden voor

[p. 757]

een vaste plek en maakten verdere professionalisering mogelijk. De banden met de audiovisuele sector werden aangehaald en men ging zich internationaal steeds sterker profileren. De Europese kortfilm is vandaag goed voor meer dan de helft van het programma. Europees is de vijver om uit te vissen veel groter. Voor de editie 2006 kon de organisatie kortfilms kiezen uit 1.350 Europese inzendingen.

Een kwalitatief sterk aan bod was van meet af aan een van de pijlers van het festival. Leuven Kort hielp de kortfilm uit het verdomhoekje door alleen het beste te tonen in optimale omstandigheden. Geen marathonuitzendingen van alle kortfilms die ze te pakken konden krijgen maar het neusje van de zalm, netjes verpakt zodat je het publiek geen vermoeiende maar een gezellige avond bezorgt. Voor heel wat mensen, onder wie ook heel wat journalisten, ging een wereld open. De kortfilm was niet noodzakelijk het goedkoop in elkaar geflanste eindwerk van een student met meer ambitie dan talent; de kortfilm bleek waardevol op zich.

De organiserende vzw riep het dvd-label ‘Selected Shorts’ in het leven. Onder dit label brengt IKL jaarlijks een ‘Best of’ van de Vlaamse kortfilm uit. Winstgevend zijn de dvd's niet, maar er gaan toch telkens duizenden exemplaren over de toonbank. Met vertraging werd ook duidelijk dat IKL een filmtalentenjacht is. De organisatoren vergelijken zich graag met een muzikale talentenjacht zoals Humo's Rock Rally. Het verschil is dat de winnaars van een belangrijke muziekwedstrijd binnen een jaar een single uitbrengen en niet veel later een volwaardige cd. In de filmwereld duurt het veel langer voor de maker van een bejubelde, bekroonde kortfilm de kans krijgt om zich op het grotere werk te storten. Een blik op de voorbije edities leert dat dat klopt. Vincent Bal (Minoes), Fien Troch (Een ander zijn geluk), Patrice Toye (Rosie), Hans Herbots (Verlengd weekend, Windkracht 10), Hilde van Mieghem (De Kus), Willem Wallyn (Film 1), Dorothée van den Berghe (Meisje) zijn maar enkele regisseurs van gewaardeerde langspeelfilms

‘Alice ou La Vie en Noir et Blanc’, een kortfilm van Sofie Schoukens die in 2005 opgenomen was in de reeks ‘Selected Shorts: de beste Vlaamse kortfilms van 2005’ op het Internationaal Kortfilmfestival Leuven.

van wie het talent in Leuven duidelijk was gebleken. Daarnaast zijn er ook nog heel wat talenten die het in de reclamesector gemaakt hebben. Je zou bijna kunnen zeggen dat je in Leuven vandaag te weten komt welke Vlaamse en Europese regisseurs morgen van belang zijn. Maar die stelling benadrukt te veel de kortfilm als noodzakelijke tussenfase en voorbereiding op de langspeelfilm. De verdienste van Leuven is nu juist dat het overduidelijk maakt dat heel wat kortfilms volledig op eigen benen kunnen staan en een eigen publiek verdienen.

Niels Ruëll

De twaalfde editie van het Internationaal Kortfilmfestival Leuven vindt plaats van 2 tot en met 9 december 2006 in het Kunstencentrum STUK, Naamsestraat 96, B-3000 Leuven, Meer info: tel. [phone], fax [phone], www.kortfilmfestival.be, [e-mail].