toekijken naar maquettes van huizen, dreigende modernistische wijken of enorme publieke sculpturen. Dat procédé loopt als een rode draad door zijn oeuvre. De schilder cijfert zichzelf hiermee weg uit het beeld, hij blijft wel de waarnemer, de verteller van de gebeurtenis, maar neemt er zelf niet aan deel.
De verbazende schoonheid waarmee Michaël Borremans zijn schilderijen ervoor behoedt hun inhoud al te direct op de toeschouwer over te brengen, is vandaag een van de weinige overblijvende wapens van de kunstenaar die met de woorden van de Vlaamse kunstenaar Jan Vercruysse de kunst in het perspectief drijft van ‘trage opmerkzaamheid’. Borremans put voor zijn wereld vooral uit het arsenaal van bestaande foto's en films uit het verleden en vervormt ‘het geheugen van de massamedia’ in de goede en miskende traditie van het maniërisme. Hij eigent zich die publieke beelden toe en verplaatst ze in tijd en ruimte. Teken- en schilderkunst zijn traditionele artistieke middelen die vandaag meer dan ooit gebruikt worden om een ‘eigen’ wereld te creëren die wringt met de orde van de door de massamedia georkestreerde denkbeelden. Via een schilderij of een tekening evoceert de kunstenaar een nieuwe werkelijkheid. In die nieuwe werkelijkheid portretteert Borremans de mens als een nietige speelbal van systemen waar hij geen vat op heeft. Op zijn schilderijen zijn vele figuren te zien die wegzinken in het papier; op ‘Le Sculpteur de Beurre’ zakken bizarre, al dan niet gemaskerde personages langzaam weg in boter. Zoals op het werk ‘The Cabinet of Souls’ de vermelding ‘La Société n'existe pas’ staat te lezen, is de artistieke productie van Michaël Borremans te omschrijven als een zoektocht naar de identiteit van het individu in een amalgaam van collectieve systemen die het leven dicteren. In het werk van Michaël Borremans wordt de mogelijkheid onderzocht van een openbaar leven en van de rol die de kunstenaar en de kunst daarin kunnen opeisen. Een mens krijgt geen vat op deze imaginaire
Michaël Borremans, ‘Le Sculpteur de Beurre’, 2000-2001, 26 × 36 cm, potlood, waterverf op karton, Courtesy Zeno X Gallery, Antwerpen - Foto Felix Tirry
wereld: het is alsof de kunstenaar hier probeert om het laagje culturele vernis rond de mens af te schrapen en de existentiële rauwheid van het bestaan op te voeren als een theatraal spel waarin de mens een pionnetje wordt in geënsceneerde complotten die zich onzichtbaar meester maken van de steeds complexere wereld. Het spreekt vanzelf dat Borremans' voorkeur voor theatrale, burleske en carnavaleske scènes voortspruit uit bespiegelingen over de
raison d'être.
Michaël Borremans modelleert zijn eigen wereld. Daarin weet hij de onbestemde sfeer uit het surrealisme en uit de surrealistische cinema op te roepen in ijzige, gekristalliseerde beelden die toch de gedachten in gang zetten en die doen nadenken over hoe de mens van de samenleving, onbewust misschien, en stilzwijgend, een grijze en anonieme machine à vivre gemaakt heeft.
Het werk van Michaël Borrremans is niet alleen goed vertegenwoordigd in Belgische col-lecties, maar wordt intussen ook gesmaakt door Amerikaanse verzamelaars en zit onder andere in de collectie van het toonaangevende Kunstmuseum in Basel. Er is een grote toekomst weggelegd voor het oeuvre van Michaël Borremans, niet alleen omdat hij als kunstenaar op een geniale en fascinerende manier zijn vreemde wereld in beeld brengt, maar ook omdat hij geruggensteund wordt door een aantal geëngageerde mensen die zijn talent op een
Auteursrechtelijk beschermd
