Ons Erfdeel. Jaargang 42

Muziek

25 jaar Folkfestival Dranouter

Je kunt het je nauwelijks nog voorstellen dat de zomer niet meer dan 30 jaar geleden een zwak seizoen was voor muzikanten. Die waren maar al te blij toen Woodstock, het legendarische popfestival in de VS met sterren als Neil Young en Joni Mitchell, een nieuwe rage inluidde, ook in Europa: zomerfestivals!

Het was niet meteen ‘Woodstock’ dat Alfred den Ouden - een Dordrechter die als straatmuzikant in West-Vlaanderen belandde - voor ogen had toen hij in 1975 voor 't eerst uitpakte met een festival in Dranouter, een klein West-Vlaams dorp op de grens met Frankrijk, vlakbij Belle (Bailleul). Hij kreeg de inspiratie voor een muziekfeest in open lucht van de artiesten die in zijn folkclub kwamen spelen tijdens de winter. Vooral de Engelse artiesten waren wild enthousiast over het Cambridge Folk Festival. Nu, 25 aar later, zijn Dranouter en Cambridge, die maar met een week verschil plaatsvinden, nog altijd de meest toonaangevende festivals voor rootsmuziek in West-Europa.

Maar, eerst terug naar 1975. Alfred en Kristien den Ouden hebben pas hun folkclub De Zon geopend op het dorpsplein van Dranouter. Een winter lang ontvangen ze folkartiesten uit Groot-Brittannië, Ierland en Frankrijk. ‘Folk’ was de Engelse term die ook in de Lage Landen en Frankrijk een plaats verwierf naast ‘volksmuziek’. Folk was een genre dat startte vanuit de traditie maar daar moderne elementen aan toevoegde: jazzritmes, elektrische instrumenten, meerstemmige arrangementen, niet-Europese klanken. In de jaren '70 bereikte de folk ongeziene populariteit. Groepen als Steeleye Span en Fairport Convention in Groot-Brittannië en Malicorne of Alan Stivell in Frankrijk scoorden zelfs hits in de populaire charts. Het waren die groepen die jaar na jaar top of the bill waren in Dranouter en die ervoor zorgden dat het festival ook gestaag groeide. Van één avond groeide het festival uit tot een driedaags evenement, de kleine speelplaats van het dorpsschooltje werd omgeruild voor een hectarengrote festivalweide met twee podia, en de publieke belangstelling steeg van 250 het eerste jaar naar achtduizend in het zesde.

Het succes van de grote groepen als Malicorne, Steeleye Span of Planxty en The Chieftains in Ierland beperkte zich in de Lage Landen niet tot dat ene dorp in de ‘West-Vlaamse Bergen’. De eigen sien kreeg eindelijk de erkenning waar ze al ruim tien jaar op zat te wachten. Wannes van de Velde, 't Kliekske en Rum verwierven een breed publiek in Vlaanderen. De eerste vooral met eigen, geëngageerde liederen die muzikaal schatplichtig waren aan de Vlaamse volksmuziek. 't Kliekske ontrukte voornamelijk veel instrumentale muziek uit de 18de en 19de eeuw aan de vergetelheid en Rum ging zich specialiseren in middeleeuwse liederen, o.a. uit het Antwerps Liedboek, gepubliceerd in 1544. En het succes werkte aanstekelijk op de meest nabije buitenlandse buren van het Folkfestival in Dranouter. Vreemd genoeg sloeg de vlam nooit over naar Nederland. De interesse voor vooral Ierse muziek was gigantisch. In Rotterdam schaarden jaarlijks duizenden fans zich rond de grote bands van de jaren '70, maar het succes inspireerde bitter weinig Nederlandse artiesten. Zeldzame uitzondering was Fred Piek die zich met zijn groep Fungus aan de Britse folkrock spiegelde. Het aanstekelijke refreintje ‘Zo'n wei, zo'n wei, zo'n dwingelandij’ voerde hen zelfs naar de top van de hitlijsten. Rens van der Zalm, instrumentale duizendpoot bij Fungus, dook nog in talloze projecten op, ook bij Wolverlei, zowat de enige groep die in de jaren '80 van betekenis was in Nederland.

Muzikanten in Frans-Vlaanderen ontdekten dat hun regio een enorme schat aan

[p. 460]

Dranouter, waar deze zomer voor de 25ste keer het Folk Festival plaats heeft.

Vlaamse volkmuziek herbergde. Het liedboek Chants Populaires des Flamands de France van Edmond De Coussemaker (Gent, 1856) werd de bijbel voor tientallen groepjes die het daglicht zagen in Belle, Cassel, Hazebrouck en Duinkerke. Het podium van Dranouter bereiken was daarbij de ultieme droom. En dat lukte hun wel eens. Organisatoren Alfred en Kristien waren niet ongevoelig voor de muziek uit Frans-Vlaanderen. Als muzikantenduo hadden ze precies met een repertoire uit De Coussemaker naam gemaakt in de Lage Landen.

De jaren '80 betekenden een ommekeer. Folk was op zijn retour. Eén om één stapten de ‘sterren’ uit Fairport Convention en in het Groot-Brittannië van Margaret Thatcher sloeg de crisis toe en sloten de folkclubs hun deuren. De toekomst van het Folkfestival van Dranouter zag er somber uit. Festivals op zich draaiden evenwel uitstekend in Vlaanderen. Er werd zelfs een nieuw woord voor uitgevonden: ‘Festivalitis’, een ziekte met als symptoom dat geen enkel dorpsplein of weide zonder tent en podium bleef tijdens de zomer. Maar Dranouter bleef, tegen beter weten in, als enige de wat belegen term ‘folk’ in zijn naam dragen. Vele kleine folkfestivals verdwenen, andere sloegen een nieuwe richting in. Het Boechout Folk Festival werd Het Sfinks Festival en legt de nadruk op Afrikaanse en Latijns-Amerikaanse rootsmuziek; Brossella Folk in Brussel voegde een even groot jazz-gedeelte aan de programmatie toe.

Het is de grote verdienste van Dranouter dat het zich in die voor de folk moeilijke jaren '80 toch heeft vastgebeten in het genre. Gezien het grote zuurstofgebrek in de Franse, Britse en Ierse folksien was er evenwel behoefte aan nieuwe horizonten. Alan Stivell en The Dubliners bleven dan wel graag geziene gasten in Dranouter, maar ze moesten het gezelschap dulden van artiesten uit Oost-Europa en het Middellandse Zee-gebied en uit Afrika en Zuid-Amerika. Dat is zo gebleven tot op vandaag. Sinds Dranouter via de New Yorkse band Kapelye in 1984 kennismaakte met klezmer-muziek, is het genre nooit meer van het programma weggeweest. Klezmer is de muziek die ontstond in de yiddische gemeenschap in Oost-Europa en die nu nog voortleeft, vooral onder de chassidische joden van New York.

En zo overleefde Dranouter de crisisjaren van de folk. Het woord bleef verbonden aan het festival, maar de term had inmiddels een veel bredere interpretatie gekregen. Waar de populaire muziek de hand reikte aan de volksmuziek, stond die bovenaan het verlanglijstje van de Dranouterse programmator. Franse groepen als Les Négresses Vertes en Mano Negra, of de Ierse Punkrockers van The Pogues werden (met behulp van oordopjes!) door de trouwe festivalbezoeker gedoogd en lokten ook het jonge volkje naar de festivalweide. Zonder twijfel is daar de basis gelegd voor het vreemde fenomeen dat ‘Dranouter’ heet en uniek is in de Lage Landen. Uniek omdat er, tenminste in Vlaanderen, geen enkel ander festival een even groot bezoekersaantal kent (60.000 in 1998!), ondanks het feit dat op het podium naast de grote sterren als Van Morrisson of Suzanne Vega nog altijd illustere onbekende Ierse violisten, Franse draailierspelers, Tuvaanse keelzangers of Galicische doedelzakspelers de revue passeren. Uniek omdat het via een niet populair muziekgenre toch verschillende dagen na elkaar de frontpagina van de Belgische kranten weet te halen. En vooral uniek omdat op een wonderlijke manier het kleine plattelandsdorp van zevenhonderd zielen in het laat-

[p. 461]

ste stille gebied van Vlaanderen, zo'n mensenzee een week lang weet te ontvangen en te voeden zonder aan authenticiteit in te boeten.

In de zomer van 1999 viert het Folkfestival van Dranouter zijn 25ste verjaardag. Voor die gelegenheid is het gastheer voor het folkfestival van de Europese Radio Unie, met inzendingen van maar liefst twintig verschillende openbare omroepen.

Wim Chielens

Dranouter Folk Festival, Bellestraat 32, B-8958 Loker. tel.: [phone], fax: [phone].