Ons Erfdeel. Jaargang 42

[p. 434]

Aeschylus

Toen hij zijn hoofd in de strop⁺
van het lot had gestoken,
de wind van zijn geest
goddeloos was gedraaid,
besmet en bezoedeld,
van toen af besloot hij
de ergste gedachten te denken.
Een mens raakt op drift
door de schandelijk wikkende, ellendige
waanzin waarmee al het lijden begint.
In elk geval deinsde hij niet
voor het offer terug
van zijn dochter,
als steun voor een oorlog
die een vrouw moest wreken,
als voorspel bij het feest van de vloot.

En het smeken en roepen van ‘vader’,⁺
het meisjesleven woog niets
voor de oorlogszuchtige leiders.
De vader bad
en beduidde zijn helpers
om het kind dat zich vurig,
voorovergebogen,
op zijn gewaad had gestort,
als een geit boven het altaar te houden,
hoog in de lucht opgetild,
en door een wacht
voor haar prachtige lippen
de klanken te smoren
die een vloek voor zijn huis zouden zijn,

+ vijfde strofe

+ vijfde antistrofe

[p. 435]

 

met geweld en de stomme⁺

 

kracht van een bit.

 

Met een glans van saffraan

 

gleed haar jurk op de grond,

 

elke offeraar trof ze uit haar ogen

 

met pijlen die meelijden vroegen,

 

schitterend als op een wandschildering,

 

vol verlangen hen aan te spreken,

 

want zij had zo vaak

 

in haar vaders zaal

 

bij rijkgedekte tafels gezongen,

 

aan het eind van het maal

 

had de zuivere stem van de maagd

 

voor haar dierbare vader

 

lief en eerbiedig

 

bij het lied om de zegen geklonken.

Uit de Parodos van de Agamemnon van Aeschylus, in Het verhaal van Orestes, vertaling Gerard Koolschijn.

+ zesde strofe

[p. 436]

Aeschylus

Gebukt onder het juk van dwang,
meedraaiend met de boze keerwind
van zijn verstand
- zo goddeloos, genadeloos -
vormde hij zijn misdadig plan.
Verdwazing geeft geen goede raad,
want zet de mensen aan, helaas,
tot heilloos ongeluk.
Zijn dochter waagde hij te doden
tot heil der schepen en om wille
van vijandschap en vrouwenwraak.

Het klagen van zijn kind, haar stem,
haar jongemeisjesjaren, niets meer
telde voor hen,
die leiders zo belust op strijd!
De vader zei, na het gebed,
dat men zijn kind gelijk een geit
- als zij diep wegdook in haar kleed
ineengedrukt van angst -
omhoog moest tillen en haar kreten
tussen haar mooie lippen smoren,
dat zij hem niet vervloeken kon!

Ondanks dit geknevel, dit stomme geweld,
heeft zij toch, toen haar krokusgewaad naar de grond viel,
de offergenoten getroffen
met een deerniswekkend schot uit haar ogen.
Als een beeld zo verheven stond ze. Ze stond
alsof ze ging spreken, zoals ze wel vaker
in het huis van haar vader de gasten aan tafel
verrukt had met zuivere toon,
wanneer ze voor hen na de derde plenging
dierbaar het danklied begon...

Uit de Parodos van de Agamemnon van Aeschylus, in Oresteia, vertaling Marietje d'Hane-Scheltema.

[p. 437]

Keizer Hadrianus

Animula vagula blandula
hospes comesque corporis,
quae nunc abibis in loca
pallidula rigida nudula
nec ut soles dabis iocos

Joost van den Vondel

Zieltje luchtigh, al te vluchtigh,
Zieck en zuchtigh lijfgezel,
Zoeckt ghy heden duisterheden
En verzaeckt uw vrolijck spel.

Guido Gezelle

Gij zielke zoo lief en zoo lucht,
gezelle en gast van mijn lijf,
gij zocht u een ander verblijf:
zoo bleek en zoo bloot en zoo stijf
is kleen nog de kanse op een' klucht!

Hugo Claus

Zieltje (zo geil en labiel
lag je bij mijn lichaam in bed)

waarom vertrok je

naar dat laag en donker moederland?
was dit je laatste sick joke?

(Drie pastiches van Paul Claes)
Uit Oude keizers, nieuwe kleren, Athenaeum, 1997.