Ons Erfdeel. Jaargang 39

Eindelijk een CAPES voor het Nederlands

Francis Persyn, inspecteur Nederlands in Frankrijk, had goed nieuws voor de aanwezigen op de 49ste Frans-Vlaamse cultuurdag in Waregem op zondag 22 september 1996. Eindelijk heeft het vak Nederlands in Frankrijk een eigen CAPES (Certificat d'Aptitude au professorat de l'enseignement du second degré) gekregen. Dat is een nationaal vergelijkend examen, waarvoor men moet slagen om in Frankrijk een vaste benoeming te krijgen als leraar. Tot nu toe kon dus iemand die alleen Nederlandse les gaf geen vaste aanstelling krijgen en deze handicap straalde af op de status van het schoolvak Nederlands. Vanaf 1998 komt hierin dan verandering. Goed nieuws, maar in feite zal er weinig veranderen, want het aantal posten dat in het CAPES aangeboden wordt, is afhankelijk van de behoefte op het terrein en die is op dit ogenblik nog erg beperkt. Maximaal 0,2% van alle leerlingen van de Académie de Lille (de hoogste onderwijs-instantie in Noord-Frankrijk) volgt Nederlands op school. Hoopvol is wel dat het Nederlands van alle minder verspreide talen de enige is die op een groeiend aantal leerlingen kan rekenen. Door het invoeren van het CAPES staat het Nederlands op dit ogenblik dus wel op gelijke voet met de meeste andere schoolvakken in Frankrijk, maar Francis Persyn benadrukte dat het een historische vergissing zou zijn nu te denken dat het doel bereikt is. Er blijft nog heel wat veldwerk te doen.

Hierbij kan het Komitee voor Frans-Vlaanderen verder een rol spelen. Dankzij het door het Komitee georganiseerde ‘vrije cursussen’ Nederlands brengt het jaarlijks zo'n vijfhonderd mensen in contact met de Nederlandse taal. Op dit ogenblik organiseert het KFV lessen Nederlands voor 34 verschillende groepen in 18 gemeenten. Het heeft daarvoor een dertigtal leraren beschikbaar die tegen een bescheiden onkostenvergoeding enkele uren per week Nederlandse les geven. Ook in de onmiddellijke toekomst zal de ontwikkeling van de Nederlandse taal in Noord-Frankrijk mede bepaald worden door het veldwerk van een dynamische en politiek onafhankelijke vereniging als het Komitee voor Frans-Vlaanderen.

Zonder twijfel wilde de Vlaamse minister van cultuur, Luc Martens, door zijn aanwezigheid op de 49e Frans-Vlaamse Cultuurdag zijn respect uitdrukken voor het werk van het KFV

[p. 786]

In zijn toespraak gaf hij een overzicht van de actuele samenwerking met Noord-Frankrijk. Hij vestigde vooral de aandacht op de samenwerking in Europees verband, bijvoorbeeld in het kader van Europese programma's als Interreg en Raphael (Europese steun aan projecten die het architecturale erfgoed beschermen en restaureren). Martens vermeldde ook enkele grensoverschrijdende projecten op het gebied van cultuur en welzijn die op de steun van de Vlaamse regering konden rekenen. Ten slotte wees hij op de belangrijke rol die de Nederlandse Taalunie, samen met de VVOB (Vlaamse Vereniging voor Ontwikkelingssamenwerking en Technische Bijstand), heeft gespeeld in de recente doorbraak op onderwijsgebied. Het is belangrijk hier ook de rol van Jacques Kooijman ‘Inspecteur d'Academie et directeur des services départementaux de l'Education Nationale du Nord’ te vermelden en die van de Dienst Externe Betrekkingen van de Provincie West-Vlaanderen. Alleen omdat men aan beide zijden van de grens achter het idee van een CAPES stond, heeft men het ook kunnen verwezenlijken.

Het gemeentebestuur van Waregem had rechtover het cultuurcentrum waar deze 49ste Frans-Vlaamse Cultuurdag plaatsvond, een tentoonstelling georganiseerd over het leven en het werk van de stichter van het Komitee voor Frans-Vlaanderen, André Demedts. Hij zou dit jaar negentig geworden zijn. Jarenlang heeft hij zich, samen met de secretaris van het KFV, Luc Verbeke, ingezet voor de Nederlandse taal in Noord-Frankrijk. Het verwerven van een eigen CAPES voor het Nederlands mag ook als resultaat worden gezien van het engagement van André Demedts en zijn medestanders.

Dirk van Assche