Ons Erfdeel. Jaargang 37

De groeiende belangstelling voor de Franse Nederlanden

Op 25 september 1994 organiseerde het Komitee voor Frans-Vlaanderen (KFV) voor de 47e maal de Franse-Vlaamse Cultuurdag. Op deze jaarlijkse bijeenkomst die sinds enkele jaren afwisselend in Waregem en in Belle (Bailleul) plaatsvindt, kan men door het beluisteren van toespraken en debatten en vooral via persoonlijke contacten veel informatie opdoen over de Franse Nederlanden. Zo kon men dit jaar in de sectie ‘Literatuur-onderwijs-media’ vernemen dat in Noord-Frankrijk ongeveer 1.100 leerlingen in het basisonderwijs lessen Nederlands volgen. In het voortgezet onderwijs zijn er ±500 en in het hoger onderwijs nog eens 500. Daarnaast volgen ongeveer 700 leerlingen de vrije cursussen die door het KFV worden georganiseerd. Zonder twijfel is er een groeiende belangstelling voor het Nederlands, maar toch moet dit succes gerelativeerd worden. Nederlands staat nog altijd maar op de achtste plaats in het vreemde-taalonderwijs in Noord-Frankrijk, na talen als Engels, Spaans, Portugees, Italiaans en zelfs Russisch. Het Nederlands gaat dus wel vooruit, maar met hele kleine stapjes. De succesjes zijn klein, maar belangrijk. Zo kon men dit jaar melden dat er oplossingen in de maak zijn voor het probleem van de doorstroming van het basisonderwijs naar het middelbaar onderwijs. Vooral in Belle (Bailleul) was dit probleem accuut. Leerlingen die in het basisonderwijs een goede kennis van het Nederlands hebben opgedaan, moeten in het middelbaar onderwijs opnieuw van nul herbeginnen omdat daar gewoon geen Nederlands op hoger niveau wordt aangeboden. Hiervoor wordt nu een oplossing gezocht door het invoeren van het systeem van de Europese klas. Hierdoor krijgt een school het recht meer aandacht te besteden aan taalonderwijs. In een tweede fase kan die school zelfs een tweede vak in die vreemde taal (in dit geval dus Nederlands) geven, b.v. geschiedenis. In Zuid-Wervik, waar al 10 jaar Nederlands wordt gegeven in het basisonderwijs, is die doorstroming al langer verzekerd. Maar daar moet volgend jaar de stap naar het lycée gezet worden. Een definitieve oplossing is hiervoor nog niet gevonden. Het kan een lycée in Rijsel worden of één in Armentiers.

Voor hen die er dagelijks mee bezig zijn, betekent het vele uren van noeste arbeid, geduldig onderhandelen met officiële Franse instanties zoals het Rectoraat in Rijsel en het enthousiast maken van schooldirecties voor het Nederlands. Wij zullen volgend jaar op de 48e Cultuurdag in Belle (Bailleul) wel weer vernemen welke vooruitgang het Nederlands heeft geboekt in het afgelopen jaar.

Groeit in de Franse Nederlanden de belangstelling voor het Nederlands, dan is er in Vlaanderen en Nederland een toenemende interesse voor dit gebied. Bij de opening van de Kanaaltunnel op 6 mei 1994 waren de Franse Nederlanden zelfs even in het wereldnieuws. Dag- en weekbladen publiceerden hele pagina's over deze streek en het Franse bibliografische tijdschrift Livres de France somde in zijn aflevering van mei 1994 niet minder dan negentien verschillende boeken op die de Eurotunnel tot onderwerp hebben. Er zijn gidsen bij, historische werken die de geschiedenis schetsen van de Tunnel, juridische werken, kinderboeken en zelfs een heus detectiveverhaal waarin de Eurotunnel de hoofdrol speelt. Het Nederlandse NRC-Handelsblad (5 mei 1994) belicht vooral de economische aspecten van de Eurotunnel. De Vlaamse Financieel-Ekonomische Tijd wijdt twee volledige katernen aan deze streek. Op 28 april 1994 wordt

[p. 782]

aandacht besteed aan het ‘Europees transport na de chunnel’. In deze aflevering zijn artikelen opgenomen over o.a. de economische en technische aspecten van dit enorme project en over de gevolgen voor Calais, Kent en de West-hoek. De tweede bijlage, gepubliceerd op 19 mei 1994, gaat volledig over Zuidwest-Vlaanderen. In verschillende artikelen wordt ook de vergelijking gemaakt met de regio Nord-Pas-de-Calais. Men wijst erop dat beide regio's in grote mate complementair zijn, zowel in hun sterke sectoren (voeding, textiel en metaalverwerking), als in de sector 782 waar nog grote inspanningen moeten worden geleverd: de dienstverlening. Verder komt ook het Europees grensoverschrijdend project INTERREG ter sprake en peilt men naar de mogelijkheden voor de Vlaamse bedrijven in Rijsel.

Men neemt algemeen aan dat Rijsel door de komst van de HST-trein een grote toekomst zal kennen. Het stadsbestuur wil duidelijk de concurrentie met Parijs en Brussel aangaan. In de stad is men met heel wat infrastruurwerken bezig. Op 3 juni 1994 werd onder grote mediabelangstelling ‘Lille Grand Palais’ geopend: een enorm complex met drie concertzalen, twaalf vergaderzalen, parkeerruimten en een tentoonstellingsruimte van meer dan 18.000 m². Men schat de kostprijs van het hele project, waar nog druk aan wordt gewerkt, op 410 miljoen FF (2,46 miljard BEF of 123 miljoen gulden). Dit unieke project, dat in de buurt van Euralille is gelegen, werd ontworpen door de Nederlandse architect Rem Koolhaas en de Noordfranse architect François Delhay.

Ook culturele aspecten kwamen bij deze stroom aan informatie over Noord-Frankrijk aan de orde. In het Eindhovens Dagblad van 14 mei 1994 gaat Patrick Wierickx samen met de voorzitter van het Komitee voor Frans-Vlaanderen, Cyriel Moeyaert, op zoek naar ‘de vergeten Nederlanden’. De journalist van het Eindhovens Dagblad wijst op de voorzichtige opleving van de Nederlandse cultuur in Noord-Frankrijk. Ook de Volkskrant van 7 juni 1994 publiceert een artikel over de plaats voor het Nederlands in Noord-Frankrijk en de belangstelling ervoor. Hier wordt o.a. aandacht besteed aan de lessen Nederlands op de basisscholen van Zuid-Wervik (Wervicq-Sud) en Belle (Bailleul). De journalist van de Volkskrant, Damaris Beems, sprak o.a. met burgemeester J. Delobel van Belle, met Luc Verbeke, algemeen-secretaris van het Komitee voor Frans-Vlaanderen, en met Ruud Halink van de Talenacademie in Maastricht, die al jaren werkt aan de projecten in Belle en Zuid-Wervik (Wervicq-Sud). Dat ook de V.V.O.B. (Vlaamse Vereniging voor Ontwikkelingshulp en Technische Bijstand) deze projecten al vele jaren ondersteunt, werd helaas niet vermeld. Ten slotte houdt Gerrit Overdijkink in Het Parool van 10 september 1994 nog een warm pleidooi voor een bezoek aan Rijsel, dat hij ‘een van de meest ondergewaardeerde steden van Europa’ noemt.

De groeiende belangstelling voor Noord-Frankrijk heeft op de eerste plaats economische redenen, maar de interesse voor de Nederlandse cultuur neemt er ook duidelijk toe. En dat is tweemaal een goede zaak.

Dirk van Assche