hij die klaarblijkelijk op een merkwaardig afstandelijke manier. Hij opteert voor verstilde, onthechte beelden, opgevat als fragmenten van een geheugen en weergegeven op de rand van de herkenbaarheid.
Een sleutelwerk is Our New Quarters, gerealiseerd naar aanleiding van een bezoek aan Auschwitz: een grijze omgeving met daarin een suggestie van een concentratiekamp, met op de voorgrond enkel een jonge, dode boom; of Schwarzheide, een doek waarop hij tegen een achtergrond van verticale stroken enkele bomen schildert, verwijzend naar het feit dat mensen in concentratiekampen tekens op repen papier plaatsten die achteraf door de ontvanger gereconstrueerd en aldus ontcijferd konden worden. Die Zeit is dan weer een vierluik waarop achtereenvolgens een verlaten woonomgeving, uitvergrote gecomprimeerde pillen, een rek met lege planken en een portret van Heydrich (uit Hitlers entourage) verschijnen.
Het zou te verleidelijk zijn deze werken te lezen als stappen in een verhaal, dat wordt door de kunstenaar bijna bewust verhinderd. De aard ervan laat een dergelijke interpretatie ook niet toe. Daarvoor zijn de werken te zeer opgevat als flarden van een verre, niet meer te vatten realiteit; als fragmenten uit een verleden dat gefilterd is door de tijd. De fascinatie van Tuymans voor deze thematiek blijft in de eerste plaats onderhuids voelbaar. Hijzelf spreekt trouwens liever van een ‘onderstroom’ die de werken onderling verbindt.
Ook het
Portret van G. Dam hoort in deze sfeer thuis - al is het een ouder werk. Het is het portret van een oom van Tuymans die omkwam in het verzet; pseudo-stuntelig en in vale kleuren geschilderd. Recenter is een reeks diptieken waarin hij refereert aan oude DDR-postzegels waarop diverse sportbeoefenaars worden geidealiseerd. Tuymans laat alle letterlijke referenties aan het oorspronkelijke beeld weg; enkel een vage suggestie van de atletische lichamen blijft over in het uiteindelijke resultaat. Ook in
The Family is het vertrekpunt een prent uit een Duits propagandablaadje; Tuymans schildert er een fragment van tegen een grijze, bedreigende achtergrond. Ook hier wordt het oorspronkelijk ideaalbeeld in ambigue zin getransformeerd
Luc Tuymans, ‘Detail van Die Zeit’, olie op karton, 1988, 4 × 38 cm.
tot een wezensvreemd tafereel dat schijnt weg te zinken in een unheimliche sfeer.
De manier waarop hij deze thematiek plastisch vertolkt verleent de werken een onbestemd klimaat. Het worden ondefinieerbare droombeelden, die nergens concreet of anekdotisch kunnen of willen zijn. Niets wordt uitdrukkelijk geëxpliciteerd. De problematiek die hij hier aangeeft is haast onuitspreekbaar, laat
Luc Tuymans, ‘Child Abuse’, olie op doek, 1989, 65 × 55 cm.
Auteursrechtelijk beschermd
