‘De Provincie’ een film van jan Bosdriesz, met v.l.n.r. Thom Hoffman, Gijs Scholten van Aschat, Tamar van den Dop en Pierre Bokma.
begenadigde spelregie worden op prijs gesteld, zo bleek uit
De Provincie. Het is het speelfilmdebuut van cutter en televisiemaker jan Bosdriesz naar een roman van Jan Brokken. De
Provincie munt uit in de spelprestaties van Thom Hoffman, Pierre Bokma en Gijs Scholten van Aschat. Zij vertolken drie jonge mannen die omzien naar hun jeugd in het bekrompen dorp dat twee van hen nooit verlieten. Ze waren er eensgezind verliefd op een en dezelfde vrouw, gespeeld door debutante Tamar van den Dop. Een van hen is de gelukkige die haar trouwt, maar de in de jeugd opgedane frustraties monden uit in dermate grote desillusies van de drie mannen, dat er een moord op volgt.
In de op de acteurs toegesneden montage verraadt zich de cutter die jan Bosdriesz jarenlang was. De Provincie glijdt voorbij in een aangename vanzelfsprekendheid die veel Nederlandse speelfilms node missen. Hier en daar zijn de flashbacks van de mannen prachtig in beeld gebracht en de drie acteurs Hoffman, Bokma en Scholten van Aschat leveren een staaltje van feilloos ensemble-spel dat niet vaak wordt vertoond. Hierin geholpen door adequate dialogen waarin nu eens niet verbaal wordt becommentarieerd wat in beeld al te zien is.
Met De zondagsjongen leverde Pieter Verhoeff na Het teken van het beest, De droom en Van geluk gesproken zijn vierde speelfilm af en wederom weet hij een vrij hoog niveau te handhaven.
De zondagsjongen is gebaseerd op de gelijknamige, autobiografische roman van televisiemaker Cherry Duyns en verhaalt van zijn gespleten jeugd die hij deels in Nederland bij zijn vader, deels in Duitsland bij zijn moeder doorbracht.
In fraaie, vaak theatrale scènes toont Verhoeff de loyaliteitsproblemen van de jongen Anton die opgroeit in een circusmilieu. Zijn vader is een tweederangsgoochelaar die al spoedig het chaotische na-oorlogse Duitsland inruilt voor het wederopbouwende Nederland, waar hij kinderpartijtjes opluistert met zijn kunsten. Wanneer zijn moeder de constante armoede te veel wordt, neemt zij haar zoon mee terug naar Duitsland waar zij gaan inwonen bij de grootouders. Het overbevolkte huis in de half weggebombardeerde buurt wordt de plek waar de jongen zijn voornaamste levenslessen leert. Door de Duitse vriendjes uitgescholden voor kaaskop, zoals indertijd door de Hollandse vriendjes voor mof. Met enige weemoed, kijkt hij volwassen geworden, terug op deze jeugd.
Vooral als een op momenten Felliniaans geschetst tijdsbeeld is De zondagsjongen bijzonder. De sfeer is broeierig en de verschillende kleurrijke scènes lijken vol van verborgen betekenissen. Toch verloopt de film hier en daar wat met horten en stoten alsof de regisseur niet voldoende greep heeft kunnen krijgen op zijn materiaal. Enkele personages lijken wat minder goed gecast, zoals de wel erg hoekige Rik van Uffelen als de volwassen Anton en zijn moeder die, oud geworden, geen dag ouder lijkt dan haar zoon. Dat neemt niet weg dat De zondagsjongen door het ontroerende verhaal en de sfeervolle manier waarop het is gefotografeerd en geënsceneerd een geslaagde Nederlandse produktie genoemd mag worden.
Van een geheel andere orde is de uitmuntende documentaire Face Value van Johan van der Keuken. Een buitengewoon gewaagd en absoluut geslaagd experiment waarin de filmmaker de wereldwijde ‘struggle for life’ in niet veel meer dan close-ups van gezichten toont. Hij reisde door Europa en filmde tal van taferelen die het menselijk vermogen tot beurtelings rouw, liefde, vreugde en verdriet weergeven. Een expressieve geluidsband begeleidt de directe, vaak ontroerende beelden waarin de geportretteerden zich niet alleen laten bekijken maar net zo brutaal terugkijken en hun emoties ongegeneerd prijsgeven.
Face Value is een adembenemende, wijze film die zonder woorden maar met gebruik van glasheldere beelden, onafhankelijke geluiden en een associatieve montage, verbanden legt en vragen stelt zonder dwingende antwoorden te dicteren. De film werd dan ook bekroond met een Gouden Kalf voor beste documentaire film en de Prijs van de Nederlandse kritiek voor beste Nederlandse film.
Gerdin Linthorst