Ons Erfdeel. Jaargang 33
(1990)– [tijdschrift] Ons Erfdeel–
Auteursrechtelijk beschermd
[pagina 623]
| |
geaccepteerd zonder er dieper op in te gaan. In alle landen komen er tegenstellingen voor. Vlaanderen maakt daar toch geen uitzondering op? Toch heeft Patricia Carson juist hierover een boek van meer dan 250 pagina's geschreven. Zij schetst de grote lijnen van de geschiedenis van Vlaanderen niet op de traditionele manier, van het begin tot nu, maar aan de hand van een aantal van die tegenstellingen. In 28 hoofdstukken worden telkens twee tegengestelde begrippen behandeld en gesitueerd binnen de Vlaamse geschiedenis. Zo beschrijft ze bijvoorbeeld in het eerste hoofdstuk de wisselwerking tussen het land en de zee. Hoe de Vlamingen geprobeerd hebben land en zee te beheersen. Ze behandelt o.a. het ontstaan van Brugge als wereldhaven, maar ook het verval ervan door de verzanding van het Zwin. In het tweede hoofdstuk heeft de auteur het over het verdedigen van Vlaanderen en het feit dat men daar allerlei technieken en grote bouwwerken voor heeft ontworpen. Terwijl anderzijds Vlaanderen toch eeuwenlang hét slagveld van Europa was en men er bijvoorbeeld tussen 1566 en 1713 slechts 29 jaar vrede heeft gekend. In een ander hoofdstuk schetst ze de tegenstelling tussen de stad en het platteland en hoe Vlaanderen evolueerde van een zeer bosrijke streek tot een bij uitstek verstedelijkt gebied. In het hoofdstuk over rijkdom en armoede heeft Carson het over de rijkdom van de Bourgondische vorsten en, in tegenstelling daarmee, over de armoede waarin de meerderheid van de bevolking leefde. Uiteraard worden hier ook de grote epidemieën besproken en de dramatische gevolgen daarvan voor de bevolking. De auteur wijdt eveneens hoofdstukken aan o.a. vrijheid en gezag, recht en onrecht, katholiek en niet-katholiek, fanatisme en tolerantie, mythe en werkelijkheid, enz. Er zijn er nog veel meer, maar ik wil hier alleen een beeld geven van de op zijn minst toch originele benaderingswijze van de auteur. Soms is er wel wat verbeelding nodig om de verschillende onderwerpen die binnen een hoofdstuk worden besproken aan elkaar te koppelen. Zo wordt bijvoorbeeld in het hoofdstuk ‘Efficiënt in Inefficiënt’ de Guldensporenslag (1302) besproken, samen met de nederlaag van Filip van Artevelde in Westrozebeke (1382) én de diefstal van een deel van het ‘Lam Gods’ van Jan en Hubert van Eyck uit de St.-Baafskathedraal te Gent (1934). Binnen de verschillende hoofdstukken brengt P. Carson allerlei zaken ter sprake en zij bindt zich daarbij zeker niet aan de chronologie. Het boek heeft als ondertitel ‘Een historisch fresco van Vlaanderen’, maar eigenlijk wordt hier een mozaïek bedoeld. Met heel diverse elementen probeert de auteur een beeld te schetsen van Vlaanderen. Zij gebruikt daarbij vooral historische elementen. Voor iemand die vertrouwd is met de geschiedenis van Vlaanderen zal het uiteindelijke beeld vrij duidelijk zijn en geeft de gebruikte methode zeker ook nieuwe, soms verrassende inzichten. Aangezien het boek eveneens in het Engels verkrijgbaar is, wil men kennelijk ook een buitenlands publiek bereiken. Nu vrees ik dat déze lezers veel moeilijker een helder beeld voor ogen zullen krijgen. Blijkbaar vreesde de auteur dit zelf ook een beetje, want zij besluit met een hoofdstuk ‘Vlaanderen in kort bestek’, waarin zij in vijf pagina's een helder overzicht geeft van de Vlaamse geschiedenis. Misschien had zij hiermee haar boek beter kunnen beginnen? In een ‘Epiloog’ verklaart Carson wat voor haar de voornaamste eigenschap is van de Vlamingen hun overlevingsdrang. Naar de mening van de auteur wordt dit kenmerk vooral belichaamd in de taal en in de strijd voor het behoud ervan. Al met al is In Eindeloze Verscheidenheid echter een interessant boek. Bovendien is het een erg mooie uitgave, met onder meer prachtige kleurenfoto's van Georges Charlier.
Dirk van Assche patricia carson, In Eindeloze Verscheidenheid. Een historisch fresco van Vlaanderen, Davidsfonds, Leuven / Lannoo, Tielt 1989, 272 p. |
|