Ons Erfdeel. Jaargang 33

Brabantse Decamerone

De eerste twee romans van Dirk van Babylon (Peter van Breusegem, ^o1956), De zwarte bruidegom (1986) en Carthago herrezen (1987), hebben als thema de tegenstelling tussen ‘stresserend’ materialisme en frustrerende moraal enerzijds en kinderlijke verwondering en speelde erotiek anderzijds. Zoals zijn pseudoniem al doet vermoeden, kiest hij voor de laatstgenoemde visie, wachtend op de zwarte bruidegom, de ideale homoërotische Afrikaanse geliefde. De ik-figuur heeft het graag over zijn ‘Carthaagse roots’ en wil leven als de Afrikanen:

Dirk van Babylon (^o1956).

spontaan en genereus, lachend en goed in zijn vel zittend, onaantastbaar en wijs als de maraboe.

Ik keek met enige verwachting uit naar het driedelige project van Dirk van Babylon: De Brabantse Decamerone. Naar het voorbeeld van Il Decamerone (1348-1353) van Boccaccio gaat het om een raamvertelling, zijn er honderd binnenverhalen en tien vertellers. Beide boeken duren tien dagen en elke dag moet elke verteller één verhaal vertellen. Tegelijk wordt iedere dag iemand tot ‘koning(in)’ benoemd: die mag het thema van de verhalen voor die dag bepalen. Bij Boccaccio zijn de vertellers Firenze ontvlucht wegens de Zwarte Pest, bij Van Babylon wordt er soms gealludeerd op een in 1995 te Brussel uitgebroken AIDS-epidemie. De raamvertelling is de structurele vertaling van de thematische evolutie in het oeuvre van Van Babylon: het babylonische, erotische, creatieve rijk is een utopie en kan alleen in zelfbedachte verhalen gerealiseerd worden. Dat geldt a fortiori voor de maatschappelijk gemarginaliseerde en door het dodelijke AIDS-virus belegerde groep van homofielen. ‘We moesten ons een eigen wereld scheppen, want in de geschapene werden we niet geaccepteerd’.

Het eerste deel van het drieluik verscheen onder de titel De goede week; de dertig erotische verhalen vormen er een soort encyclopedie van seksuele variaties die sacrilegisch op Goede Vrijdag, Stille Zaterdag en Pasen verteld worden. In Boek 2. Ramadan zullen de vierde tot zevende dag aan de orde zijn en in Boek 3. Beloken Pasens de achtste tot tiende dag.

De tegenstelling tussen tijd en thema vindt een afspiegeling in het contrast tussen ruimte en thema: in het gefrustreerde Brabant kun je de erotische spelletjes van de Decamarone eenvoudig vergeten of... je kunt erover dagdromen en vertellen. De ik-persoon vraagt zich bezorgd af ‘of er een komplot bestaat dat

[p. 423]

plezier in deze provincie wil bederven’. Seksualiteit wekt er weerzin op, ‘hoewel het een primaire grondstof van ons bestaan is en toch grotendeels uit zuiver plezier bestaat’. Het vertellen van ophitsende, eindeloos gevarieerde seksverhalen komt in de hypocriete ‘cultuur van het zwijgen’ over als een daad van contestatie. In het boek staat lapidair: ‘Goed vrijen is niet te verwarren met het haastige gewriemel dat in Brabant nog steeds de huwelijksdaad heet’. Tegenover die inperkende visie op seks, stelt een der vertellers het rijke scala aan variaties met zijn ‘kleine Babylonische farmacie’: condooms, poppers, smeerpijp, intieme gel, vibrator en pornoboekjes. De condooms, die in haast elk verhaal druk worden gebruikt, zorgen ervoor dat AIDS de pret niet kan bederven. Meteen geeft dokter Van Breusegem, voorzitter van The Foundation en auteur van het essay Seks & Cultuur (1989), de lezende jeugd nog wat goede raad. Mooi meegenomen, zeg ik maar.

Toch heeft De goede week in de eerste plaats literaire aspiraties. Dat blijkt niet alleen uit de ambitieuze toespelingen op een onvervalst meesterwerk als de Decamerone, maar ook uit o.m. de metafictionele brieven die de meeste verhalen voorafgaan. Daarin vertelt de auteur waarom hij schrijft: ‘Wanneer je je helemaal machteloos voelt, blijft als toevlucht alleen nog schrijven over (...) om onze dagen met mirakels te vullen. Schrijven is wrijven over de lamp van Aladin’. Met enige verbijstering lezen we ook dat hij ‘een boek als een opera’ maakt, ‘met een ouverture, drie bedrijven en honderd scènes’. Dat boek wordt ‘uw meesterwerk’, een ‘geneeskundig fresco van alles wat met vrijen te maken heeft’, een roman over de ‘goddelijke seks’ genoemd.

Ondanks het op zichzelf boeiende project, heeft het eerste deel van De Brabantse Decamerone me flink teleurgesteld. Van de dertig verhalen hou ik er twee over (pp. 64-70; pp. 182-187). De meeste andere teksten geven de gebreken die in Van Babylons eerste twee romans reeds potentieel aanwezig waren nog eens vergroot weer: brallerig taalgebruik, ongenuanceerde denktrant, seksuele body-building, flauwe grappen, vervelende herhalingen. Deze auteur heeft dringend behoefte aan een strenge rewriter. Met het concept van de raamvertelling wordt zéér oppervlakkig omgesprongen. Er zijn geen rijmen, parallellen noch contrasten tussen de dertig verhalen. Het procédé was een ideaal masker om de totale structuurloosheid van de roman te verbergen. Vasco's ijdele hoop was vermoedelijk ook die van Dirk van Babylon: ‘Computer Macintosh sorteert de hele kwak tot leesbaar materiaal’. Vergeet het maar.

Hugo Bousset

dirk van babylon, De Brabantse Decamerone. Boek I. De goede week, Manteau, Antwerpen/Amsterdam, 1989, 213 p.