Muziek
Zelden uitgevoerde koormuziek op Antwerps Festival
De bijdrage van Antwerpen aan het lijvige pakket van het Festival van Vlaanderen is elk jaar bescheiden maar niet alledaags. Naast een uniek gebeuren als ‘Jazz-Middelheim’ bevat het Antwerpse deel nog een tiental concerten die hoofdzakelijk de oude muziek centraal stellen. Dit jaar kozen de organisatoren G.F. Händel als centrale figuur.
Nu is G.F. Händel in geen geval een onbekende in het normale concertleven. Zijn Watermusic, Royal Fireworkmusic en concerti grossi prijken wel meer op de affiches. Ook tijdens het Festival te Antwerpen kwamen bekendere bladzijden uit Händels instrumentale muziek aan bod. Er waren prima vertolkingen te horen: de klavecimbelwerken door Gordon Murray, instrumentale kamermuziek door het Paul Dombrecht Consort en de concerti grossi op. 6 door het Guildhall String Ensemble of London.
Uit het vocale genre van de barokcomponist had het Festival van Vlaanderen echter minder frequent uitgevoerde bladzijden gekozen. In tegenstelling tot de Coronation Anthems worden de Chandos Anthems niet zo vaak ten gehore gebracht. Omdat ze gecomponeerd zijn voor het beperkte privé-ensemble van de hertog van Chandos zijn ze wel iets minder feestelijk en groots dan de kroningspartituren. Zuiver muzikaal echter doen ze er niet voor onder. Stuk voor stuk bevatten ze de opmerkelijke kwaliteiten van de rijpe Händelstijl: o.a. het ‘songful’ karakter in sommige aria's, de zin voor een levendige afwisseling in de opbouw en in de expressieve inhoud van de koren, de kunstige en doorzichtige polyfonie. De meeste Chandos Anthems bezitten bovendien een lyrisch karakter met prachtige contemplatieve nummers, zoals de altaria Praise him (Anthem IX). Bovendien komt hier en daar de dramatische kracht van Händels tekstverklanking naar voren b.v. in The waves of the sea (Anthem IV). Tijdens het Festival werden vier van de elf anthems op een zeer verzorgde wijze uitgevoerd door Currende o.l.v. Erik van Nevel. Het ensemble zong in de geest van de Engelse baroktraditie: zuiver van intonatie, verfijnd van expressie en doorzichtig van stemvoering. Bij de solisten interpreteerde vooral de sopraan Greta de Reyghere met eenzelfde preciesheid en in een even verantwoorde stijl.
G.F. Händel schreef meer dan dertig oratoria. Buiten The Messiah komen er daarvan bij ons weinig op de affiches voor. Het Festival zou er beslist goed aan doen af en toe een van die Händeloratoria te programmeren, maar dan in een even schitterende uitvoering als die van de Kartäuserkantorei in de stampvolle Carolus-Borromeuskerk.
Op 65-jarige leeftijd schreef Händel zijn laatste oratorium, Jepta; eigenlijk een bijbelse opera rond het bekende oudtestamentische verhaal van Jefta, de aanvoerder van de Israëlieten. In zijn strijd tegen de Ammonieten zweert hij, dat hij de eerste persoon die hij op zijn terugtocht zal ontmoeten aan God zal offeren, mocht hij de overwinning behalen op de afgodendienaars. Het toeval wil dat zijn dochter Iphis hem na zijn zege als eerste tegemoetsnelt.
Erik van Nevel (o1956).
Terwijl Jefta alles in gereedheid brengt voor het offer, redt een engel het meisje van de dood. Op dat gegeven componeerde de zieke en haast blind geworden Handel zijn laatste meesterwerk. Alle kwaliteiten van de rijpe kunstenaar en barokcomponist komen hier nogmaals en op een ongemeen wisselende wijze tot uiting: zowel de verinnerlijkte expressie en contemplatieve gloed uit b.v.
The Messiah als de illustratieve schildering en cyclopische munumentaliteit uit de andere bijbeldrama's. Daarnaast is er nog de aangrijpende dramatiek in het middendeel, waarin de angst en de wanhoop van de vader worden verklankt.
De uitvoering door de Kartäuserkantorei en het Concerto Köln scheerde de hoogste toppen. O.l.v. Peter Neumann gaven koor, orkest en solisten niet alleen een buitengewoon gave, maar eveneens een levendige en bijzonder expressieve verklanking aan de partituur. De koornummers en de aria's van o.a. I. Schmithüsen (sopraan) en D. Cordier (altus) waren zonder meer subliem.
Een even schitterend hoogtepunt - we overdrijven niet - was het concert dat het Festival had georganiseerd met het Antwerps Bachgenootschap, dat daarmee zijn 15-jarig bestaan vierde. Een ensemble, samengesteld uit Hortus Musicus (Tallinn, Estland), Stockholm Motet Singers, Con-
Auteursrechtelijk beschermd