Ons Erfdeel. Jaargang 32

Een hulde-kroniek over Lodewijk de Vocht

Naar aanleiding van de honderdste verjaardag van de geboorte van Lodewijk de Vocht (in 1987) gaf het De Vocht-fonds een boek uit: Lodewijk de Vocht. Kroniek van een leven voor de schoonheid. Vincent Peeters, voorzitter van het fonds, schreef het hoofdgedeelte, nl. de eigenlijke kroniek, die werd aangevuld met getuigenissen, herinneringen, commentaren in (korte) bijdragen van een vijftigtal auteurs. Het is uiterlijk een schitterende uitgave, luxueus, groot formaat, overdadig geïllustreerd, duidelijke lay-out... en ook inhoudelijk zal het voor de vele honderden die De Vocht van nabij hebben gekend of onder zijn leiding hebben gezongen een prachtig

Lodewijk de Vocht (1887-1977).

boek zijn. Maar wie alles zonder betrokkenheid bekijkt en zoekt naar muziekhistorische situeringen, wordt niet tevreden gesteld.

Het boek is ingedeeld in 24 hoofdstukken die een chronologische biografie van De Vocht bevatten, telkens afgewisseld met bondige gegevens over zijn composities en met getuigenissen van vrienden-bewonderaars. Juist in dit opzicht schiet de bedoeling van het boek tekort. De chronologie bevat al te veel overbodige uitweidingen en is te eenzijdig op De Vocht als dirigent gericht, en de getuigenissen maken van het werk te veel een adorerend huldealbum, een uitbreiding van wat Bert Peleman in 1972 samenstelde.

Wat betreft de biografische hoofdstukken kan de vraag worden gesteld of de vele paragrafen over wereldpolitiek, binnenlandse gebeurtenissen, luchtvaart, sport enz. zinvol zijn. Een bredere muziekhistorische omlijsting van de activiteiten van De Vocht had meer voor de hand gelegen. In de hoofdstukken over zijn jeugd is dat trouwens enigszins gebeurd. De biografische gegevens omtrent De Vocht zelf bevatten een overvloed aan data en namen van uitvoerders en composities. Dat in die overvloed enkele onnauwkeurigheden zijn geslopen is menselijk (bv. p. 49 ‘op 11 juni 1908’ i.p.v. 10 juni; p. 111 ‘Maurice de Groote’ i.p.v. André de Groote). Halve of

[p. 780]

verdraaide waarheden zijn minder te aanvaarden (b.v. p. 43 ‘De Jaarkrans werd bekroond’ waar De Vocht buiten de prijzen viel en slechts een herinneringsdiploma kreeg; p. 105 ‘De Vocht gaf in 1922 de Antwerpse creatie van Prins Igor’ waar dat al in 1914 was gebeurd door de Concerts Lamoureux). Verschillende getuigen aan het woord laten, geeft onvermijdelijk overlappingen maar ook tegenspraak. Over de ACW-liederen van De Vocht getuigt Jan Delmartino’. ..ze kregen niet de verdiende vlucht wegens de Tweede Wereldoorlog’ (p. 164) maar Vincent Peeters heeft het over ‘..liederen voor het ACW die gretig gezongen werden’ (p. 178).

De Vocht is ontegenzeggelijk een belangwekkend dirigent geweest, die ongeveer een halve eeuw een omvangrijk deel van het concertleven mee heeft bepaald. Naast werk van Bach, Mozart, Beethoven, de Romantici, voerde hij ook geregeld composities uit van Belgische componisten en had hij oog voor de ‘moderne’ muziek; Strawinsky, Prokovief, Ravel, Bartok en vooral verschillende creaties van Milhaud en Honegger. Met zijn Chorale Caecilia, het grote gemengde koor dat zowat alle grote oratoria op het repertoire had, heeft hij terecht internationale faam verworven. Peeters besteedt dan ook het overgrote deel van het boek aan de dirigeer-activiteit van De Vocht maar is blijven steken in een jubelende opsomming van de feiten. Een inpassing in het Belgisch concertleven ontbreekt, kritiek van tijdgenoten op zijn romantische visie wordt verzwegen, de eigen optiek van De Vocht komt maar sporadisch aan bod, de invloed van het ‘promoten’ van moderne Franse componisten wordt niet uitgediept. Ook negatieve kanten aan de persoon van De Vocht worden verzwegen: hoe hij carrières van collega's kon breken. Bij dit alles komt vooral de componist De Vocht te weinig naar voren. Zo is er niet eens een opuslijst van zijn werken te vinden en evenmin een discografie of bibliografie! Naast anekdotische gegevens over het ontstaan van sommige werken en enkele summiere muzikale besprekingen ontbreekt ook hier een wat diepergravende analyse van de stijl van De Vocht en een vergelijking met Belgische en Europese tijdgenoten. De bespreking van zijn werk als leraar en als directeur van het Antwerpse conservatorium blijft beperkt tot een oppervlakkige benadering.

De artikelen van de gastauteurs omvatten enerzijds regelrechte laudatio-bijdragen, maar anderzijds zijn hier ook de meest interessante en objectieve teksten te vinden, zoals over De Vocht als symfonicus (Hans Swinnen), als dirigent (Jef Maes, Jozef Joris, de concertlijsten van Jan Dewilde), als componist (Jan Douliez, Jozef Deckers, René Bernier, Jules van Acker), e.a. Het meest typerende zijn de citaten en geschriften van De Vocht zelf - verspreid over het boek - waar als leidraad steeds weer de term ‘Schoonheid’ terugkeert en waaruit zijn blijvende idealen blijken: ‘Samenzingen leidt tot samenhorigheid’ en ‘Uit de verklanking van een melodie moet men kunnen raden waar het om gaat’.

Als herinnering aan de voorbije gloriejaren van het Antwerpse concertleven en de Chorale Caecilia is deze kroniek een prachtig hulde-boek. Op wetenschappelijk muziekhistorisch vlak blijft het een gemiste kans om vooral de componist De Vocht in ere te houden. De laatste jaren hebben jonge musicologen als Magda Defever, Lisbeth Wolfs en Jan Dewilde zich toch grondig met De Vocht en zijn werk bezig gehouden.

Hendrik Willaert

vincent peeters, e.a. Lodewijk de Vocht. Kroniek van een leven voor de schoonheid, uitgeverij De Gulden Engel, Wommelgem, 1987, p. 315.