Nederlandse taal- en cultuurpolitiek
Nederlandse taal en cultuur in het buitenland
Het buitenland en wij
In Le Monde van 10 juni 1988 ging Bertrand Poirot-Delpech (de I'Académie) fel tekeer tegen de opiniemakers, ‘die onverantwoordelijken, geobsedeerd door oplagen en luistercijfers’, die individuen die aan de basis liggen van de ‘georganiseerde cultus van de beststeller’ en die hij heel raak ‘de suppoosten van de publieke domheid’ noemt. Hij zorgde daarmee voor een heerlijke scheldpartij, die me recht uit het hart is gegrepen.
Met des te meer genoegen kan ik hier wijzen op publikaties die helemaal buiten de bemoeiingen schijnen te vallen van de ‘handelsreizigers die de beslissingsmacht van de leescomités hebben overgenomen’. Want wie verwacht nu een recordomzet van een bundel gedichten, die bovendien werden vertaald uit het Néderlands? (Of all idioms!) Toch is vroeger dit jaar Against the Wind. Selected Poems of Hanny Michaelis uitgekomen in Californië, America's America. Hoogst waarschijnlijk hebben de opiniemakers het niet eens gemerkt, hoogst waarschijnlijk waren er geen televisiecamera's toen het boekje op 7 februari 1988 in San Francisco werd voorgesteld aan een honderdtal genodigden, hoogst waarschijnlijk werd het alleen in een paar bladen besproken, maar desondanks is het fijn dat Paul Vincent en Manfred Wolf, twee talentrijke vertalers, het werk van een buiten het mediagewoel blijvende dichteres belangrijk genoeg hebben gevonden om het in een andere taal om te zetten en er een uitgever voor te zoeken. Het is een overwinning, zonder klaroengeschal, van de literatuur op de dictatuur van de media. De uitgever die daar aan meewerkte is Twowindows Press, 2644 Fulton Street, Berkeley, CA 94704, USA. Het boekje, met zijn toegankelijke, maar niet oppervlakkige poëzie (‘unmistakably modern in its understated precision, creating a mood that is intimate without being cloying’, zoals de vertalers terecht schrijven), kost buiten de Verenigde Staten 9 dollar.
Claus (Hugo, wie anders) kunnen we bezwaarlijk onderbrengen bij de schrijvers die de media schuwen. Hij heeft het bespelen ervan integendeel opgestoten tot ongekende hoogten. Niettemin hoeft dat niet te betekenen dat Theo Hermans niet even hard heeft moeten zoeken naar een uitgever aan wie hij de Engelse Clausvertalingen kwijt kon die opgenomen zijn in Hugo Claus - Selected Poems 1953-1973 (Uitg. Aquila Poetry, Johnston Green Publishing, PO Box 1, Portree, Isle of Skye, Scotland IV51 9BT - ISBN 0 7275 0245 X). In het Angelsaksische taalgebied heeft Claus vooralsnog geen eigen plaats bij de opiniemakers en krijgt niet dezelfde vanzelfsprekende belangstelling als bijvoorbeeld de Zuidafrikanen Breyten Breytenbach en André Brink. In die zin kan het bemiddelingswerk van Theo Hermans hier naast dat van Vincent en Wolf worden geplaatst.
Niet de geringste verdienste van deze bundel is de heldere inleiding van Hermans, slechts een vijftal bladzijden, maar die de onbekende dichter duidelijk situeren en de grondtrekken van zijn dichterschap blootleggen. De rest moet dan uiteraard komen van de vertaalde gedichten zelf. Zestien teksten, vooral uit het vroegste werk, werden vertaald door het team Paul Brown en Peter Nijmeijer, de andere vertalingen zijn van de hand van Theo Hermans. Het loont echt de moeite hun werk te vergelijken met de originele tekst en te ervaren hoe deze lezers-bijuitstek Claus ondergaan en weergeven.
Bij de boeken die zonder de media het licht zien en hun eigen leven leiden, plaats ik ook I kaerlighedens fayn en de andere helft van de tweeling, Het leven is liefde, een anthologie van moderne Nederlandse teksten, samengesteld door Kris Van de Poel (uitg. Aarhus University Press, DK-8000 Aarhus C, Denemarken - 2 vol, dec. 1987 - ISBN 87 7288 118 6 en 117 8). Ik zeg tweeling, omdat de oorspronkelijke teksten in één boek staan afgedrukt, de Deense vertaling ervan in een tweede boek. Ze heb-
Auteursrechtelijk beschermd