Ons Erfdeel. Jaargang 31

Film

Henri Storck, ooggetuige

Met de documentaire Henri Storck, ooggetuige, een coproduktie van Fugitive Cinema en de BRT, bracht de Vlaamse cineast Robbe de Hert een hommage aan de belangrijkste figuur uit het begin van de Belgische cinema. Op tachtigjarige leeftijd kan Henri Storck (Oostende, 1907) terugblikken op een indrukwekkend oeuvre van meer dan 70 documentaires. Vooral op het gebied van de sociale documentaire, de kunstfilm (over o.m. Félix Labisse en Paul Delvaux) en de folkloristische reportage verrichtte hij baanbrekend werk. Tot zijn bekendste films behoren: Misère au Borinage (1933), Het huis der ellende (1937), Boerensymfonie (1944), Rubens (1948) Feesten in België (1972) en Permeke (samen met Patrick Conrad, in 1985).

De Hert zou Robbe niet heten, indien hij van zijn documentaire over Storck niet iets speciaals had willen maken. Dat is hem dit keer niet gelukt. Bij de voorbereiding van de film bleek dat de cineast niet zomaar wou meespelen in het door De Hert bedachte scenario. Henri Storck is wel van Vlaamse afkomst, zijn ouders waren Oostendse middenstanders, maar zoals in die tijd het geval was, en zeker in een internationale badplaats als Oostende, groeide hij op in een Franstalig milieu. Nederlands spreken voor de camera wil Storck vandaag nog nauwelijks: hij beseft dat hij zich veel beter in het Frans uitdrukt. Storck wou bovendien in de eerste plaats een documentaire over zijn werk en niet over zichzelf. Vandaar dat De Hert en zijn team bijna uitsluitend aangewezen waren op

[p. 296]

Henri Storck en Robbe de Hert.

het verzamelen van documentatiemateriaal.

Het resultaat is een zogoed als volledig overzicht van het oeuvre van Henri Storck met uitvoerige fragmenten, die aan de hand van nieuwsbeelden in hun historische context worden geplaatst. Tussen die fragmenten lassen De Hert en co-scenarioschrijver Rik Stallaerts interviews in die voornamelijk uit het RTBf-archief (de Franstalige Belgische tv) afkomstig zijn.

Het ‘rijke’ leven van Storck betekent een onuitputtelijke bron van anekdotes over en herinneringen aan contacten met de toonaangevende artistieke milieus van die tijd. In Parijs ontmoette de cineast figuren als André Breton, Aragon, Jean Vigo, Luis Buñuel, René Clair en zelfs S. Eisenstein. Terecht stellen de makers: ‘Indien elk mens die sterft, een museum is dat brandt, dan hebben we hier met een Centre Beaubourg te maken, een schatkamer van herinneringen’.

Bijna aandoenlijk is de scène van het bezoek van Henri Storck aan het privé-museum Petit Musée du Cinéma van het echtpaar Deloge te Wanfercée Baulet in Wallonië (nabij Fleurus). De Deloges bewaren er de eerste camera's van Storck naast o.m. de hoed van Monsieur Hulot (J. Tati) en andere filmhistorische objecten. Deze scène is trouwens de enige waarbij Storck enkele vragen van De Hert beantwoordt en uitlegt hoe hij zich in die pionierstijd met rudimentair materiaal diende te behelpen.

Dat de tachtigjarige cineast in zijn debuutjaren een voorloper van Fugitive Cinema-cineast Robbe de Hert was, toont een fragment uit zijn Geschiedenis van de onbekende soldaat (1932) aan. Louter aan de hand van bestaande Franse nieuwsbeelden monteerde Storck een antimilitaristisch pamflet dat toentertijd, als beledigend voor het Franse leger, in Frankrijk werd verboden. In zijn documentaire kan Robbe de Hert het zelf niet laten in typische Fugitive-stijl Misère au Borinage te koppelen aan Bob Dylans ballade A working Class Hero is something to be. Een inventieve ingreep van synchronisatie die zijn effect niet mist.

Zo bevat Henri Storck, ooggetuige nog talrijke passages die een indringend beeld geven van zowel zijn werk als de produktieomstandigheden.

Slechts éénmaal slaagde Storck erin een lange speelfilm te realiseren: de komedie Het banket van de smokkelaars (1950). Om aan het werk te blijven, zag hij zich

[p. 297]

meestal verplicht de ‘dromen van anderen’ te realiseren of te produceren. Met een dergelijke opdracht oogstte hij tenslotte een wereldwijd succes. Dat gebeurde in 1958, toen hij in opdracht van Koning Leopold III Vrijheren van het woud, een Afrikaanse natuurdocumentaire, produceerde. De film was zo'n internationaal kassucces, dat Storck in 1968 uit de hoeveelheid overgebleven opnamen een tweede produktie, Wonderen van het Afrikaanse woud, monteerde.

Henri Storck, die aan De Herts 100 minuten durende documentaire zijn medewerking verleende, beschouwt de film zo ongeveer als zijn ‘testament’. Als dusdanig is de film dan ook een uniek overzichtelijk portret van de toonaangevendste figuur van de Belgische documentaire school, waarvan de Amerikaanse filmpionier Robert Flaherty ooit zei dat deze ‘de meest interessante van de hele wereld’ was.

Wim de Poorter