Martinu's Maria-spelen uitgevoerd in Utrecht
De Tsjechische componist Bohuslav Martinu schreef 14 theaterwerken, maar slechts drie zijn échte opera's, terwijl één daarvan bovendien van oorsprong een radio-hoorspel is geweest. Al die interessante vormen, zoals jazzopera's, filmopera en televisieopera mogen dan theatraal een uitdaging betekenen, omdat men nu éénmaal Martinu éénzijdig benadert als componist van ‘gespierde’ neoklassieke instrumentale muziek, toch blijven zijn boeiende experimenten papieren aangelegenheden. Maar in de cyclus Bijzondere Concerten die de KRO in het Muziekcentrum Vredenburg organiseert, werd men op 31 januari 1988 getracteerd op de mimische ballet-opera Hry O Marii (Mariaspelen), die ook zonder de Strawinskiaanse scènische presentatie (vergelijk Le Renard en L'histoire du soldat) zeer vermag te boeien.
Het is een tetralogie, met twee mini-opera's (over Marieke van Nieumeghen en Zuster Beatrijs) voorafgegaan door respectievelijk een Advents- en een Kerstspel.
Schitterende, sterke muziek, het meest folkloristisch in het kerstspel naar een Moravische ballade.
Op de uitvoering door vele solisten, het Radio Symfonie Orkest, het Groot Omroep Koor en het jongenskoor van de Kathedrale Koorschool Sint-Bavo viel niets af te dingen. Dirigent Kenneth Montgomery toonde een sterke greep over het vrij complexe geheel. Als ik iemand desalniettemin apart vermeld, te weten de Engelse mezzo-sopraan Susan Daniel (zeer overtuigend als Zuster Beatrijs), dan betreft dit slechts een gradueel verschil. Uitstekend mengden de solisten in het drietal vocale kwartetten, buitengewoon spannend klonken de scène in het cabaret en het wagenspel uit Marieke van Nieumeghen. Vooral op die plaatsen verlangde men naar een visuele vormgeving.
Geen moment heb ik me verveeld, en dan te bedenken dat de componist niet zo zeker was en na de première op 7 februari 1936 het werk nog met liefst een half uur heeft ingekort.
Ernst Vermeulen
Auteursrechtelijk beschermd