Ons Erfdeel. Jaargang 31

Kossmann en Kossmann, De Lage Landen

Het is een goed initiatief van de Stichting Ons Erfdeel geweest om het Groningse echtpaar Kossmann, historici van meer dan locale faam, de brochure De Lage Landen. Geschiedenis van de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden te laten schrijven. In een zestig bladzijden geven zij een overzicht van wat in de loop der eeuwen het hedendaagse Nederland en België bond en scheidde. Luxemburg blijft op een enkele opmerking na buiten beschouwing.

We mogen aannemen, al is het niet als zodanig vermeld, dat mevrouw Kossmann als mediëviste de periode tot 1500 voor haar rekening heeft genomen om dat Kossmann, als oud-hoogleraar in de geschiedenis na 1500 voor de rest van het verhaal verantwoordelijk is.

Het is een evenwichtig, compact en zeer informatief en leesbaar overzicht geworden, waarin politieke, sociale, economische en culturele ontwikkelingen in de Lage Landen de aandacht krijgen. Opvallende karakteriseringen ontbreken niet. Zo wordt de periode 1914-1945 geplaatst in het perspectief van een dertigjarige Europese burgeroorlog die globale proporties kreeg. Curieus is ook op p. 59 de wijze waarop de vrijwel onontkoombare voortzetting van het federaliseringsproces in België wordt geformuleerd: ‘Het is zeker dat België nooit meer een nationale staat zal kunnen vormen; indien het zich weet te handhaven zal het de onjuistheid tonen van een in de twintigste eeuw in de hele wereld nog steeds aanvaarde opinie: dat de moderne staat nationaal moet zijn om te kunnen voortleven’.

Een onbeantwoorde vraag is voor wie deze beknopte geschiedenis van de ‘door en door beschaafde gemeenschappen met een vreemd, maar rijk verleden’ nu is bedoeld. Er worden geen ‘doelgroepen’, om die modieuze term te gebruiken, genoemd. Het lijkt mij echter, dat onze ambassades deze uitgave, waarvan eveneens een Duitse, Engelse en Franse vertaling is verschenen, in voorraad dienen te hebben en op royale wijze aan belangstellenden dienen uit te delen. In België en Nederland geaccrediteerd ambas-

[p. 145]

sadepersoneel zou deze uitgave ook onder ogen moeten krijgen. Bedrijven met veel buitenlandse contacten zouden onder personeelsleden en cliënten deze uitgave kunnen verspreiden en dat geldt in gelijke mate voor verkeersbureaus die met hun informatie verder willen gaan dan tulpen en molens en frieten en halletorens. De vertalingen hebben elk een aan het eigen taalgebied aangepaste literatuurlijst. Het valt daarbij op dat er over de geschiedenis van Nederland weinig of geen recente Franstalige publikaties voor handen zijn. Misschien had in de Engelse editie nog het Low Countries History Yearbook genoemd kunnen worden, waarin vruchten van recent historisch onderzoek in Noord en Zuid in het Engels vertaald verschijnen.

Elke brochure bevat dezelfde zes illustraties, enkele kaartjes en statistische overzichten. Helaas zijn in alle edities het kaartje over de Bourgondische monarchie en het overzicht van de 16e-eeuwse welvaartsbronnen onduidelijk afgedrukt. Dat geldt ook voor de foto van de intocht van Koning Willem I in 1815 in Brussel. Is er geen betere afbeelding ter illustratie van het Verenigd Koninkrijk denkbaar?

Een echt kritische opmerking moet mij tenslotte van het hart. Ook al valt de uitwerking van het verdrag buiten de stof van de laatste paragraaf die gaat over de periode 1945-1980, toch had m.i. in deze brochure het verdrag tussen Nederland en België inzake de Nederlandse Taalunie (1980) niet mogen ontbreken. Een omissie die in een volgende druk of nieuwe vertaling (Spaans of Russisch) gemakkelijk hersteld kan worden. En vele drukken en edities zal iedere lezer deze uitgave zeker toewensen.

Pieter van Hees

j.a. kossmann en e.h. kossmann, De Lage Landen. Geschiedenis van de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden. Uitgegeven door de ‘Stichting Ons Erfdeel vzw’ (Rekkern, 1987), 64 p. (Eveneens verschenen als vertalingen: The Low Countries. History of the Northern and Southern Netherlands; Die Niederlande. Geschichte der Nördltchen and Südlichen Niederlande en Les Pays-Bas. Histuire des Pays-Bas du nord et du sud.)