Ons Erfdeel. Jaargang 29

De Franse Nederlanden: actualiteiten

Frank Allacker, voorzitter van de Frans-Vlaamse vereniging Menschen lyk wyder, sprak op de 59ste IJzerbedevaart (Diksmuide, 29 juni 1986) zijn teleurstelling uit over het uitblijven van de beloofde steun van Vlaanderen aan Frans-Vlaanderen. Zonder een doeltreffend buitenlands cultureel beleid ten aanzien van de Franse Nederlanden is de Nederlandse cultuur daar niet te redden, aldus Allacker. Ondertussen ontbreekt het in Frans-Vlaanderen niet aan initiatieven. Zo stelde Frank Allacker een tweetalige Open brief aan Frans-Vlamingen op, die o.a. naar 750 scholen in de regio gestuurd werd. Hierin beklemtoont hij het regionaal belang van de studie van het Nederlands, vooral vanuit economisch oogpunt. Hij wijst ook op de relatie tussen de Vlaamse streektaal en de cultuurtaal. Aangezien de zwakke positie van het Nederlands in het officieel onderwijs vooral op onwetendheid berust, is dit initiatief ongetwijfeld zinvol, maar eveneens ontoereikend.

Dat er in Frans-Vlaanderen ook bewuste onwetendheid over het Nederlands bestaat, blijkt uit

[p. 620]

een artikel van Philippe Simon over Le cas particulier du flamand de France in Contact Bulletin (jrg. 2, nr. 2, p. 6). Daarin stelt hij dat de Frans-Vlamingen zich in het Nederlands, dat in de volksmond ‘le belge’ genoemd wordt, niet kunnen herkennen. Hij wil niet dat de dialecten uitgeroeid worden en vervangen door het Nederlands, zoals dat in Belgisch-Vlaanderen gebeurd is (sic!). Diezelfde drang om het dialect van de Westhoek te scheiden van de Nederlandse cultuurtaal bleek reeds duidelijk uit de volstrekt onwetenschappelijke Dictionnaire flamand/français - français/flamand (Duinkerke, 1985), waarvan Simon co-auteur is, en die door de vereniging Tegaere Toegaen uitgegeven wordt. Deze vereniging, die erin geslaagd is om met Franse staatssteun een dialectcursus te beginnen op enkele scholen, beperkt zich evenwel niet tot het linguïstische terrein. Er verscheen een dossier met als titel La Flandre dévoyée, waarin de regionalisten van Tegaere Toegaen te keer gaan tegen het ontspoorde regionalisme in de Franse Nederlanden, en de contacten met Vlaanderen en Nederland verdacht worden gemaakt.

Op 23 juni werden in het stadhuis van Steenvoorde de herziene en vernieuwde uitgave van de groene Michelin-gids Flandres-Artois-Picardie en het boek Moulin des Flandres van Yves Coutant aan de pers voorgesteld, in aanwezigheid van Jean-Jacques Descamps, Staatssecretaris voor Toerisme.

De nieuwe Michelin-gids vervangt de vorige gids Nord de la France uit 1971. Met de naamsverandering wordt ingespeeld op een nieuwe aanpak in het regionaal toeristisch beleid. Maar over de historische, culturele en politieke verbondenheid met de Nederlanden word je met deze gids niet veelwijzer. Ook over de taaltoestand in de Westhoek wordt met geen woord gerept, en dat in een gids die Archives du Nord van Marguerite Yourcenar in de bibliografie opneemt. Des te meer aandacht wordt er besteed aan architectuur, industrie, gastronomie en folklore in deze overigens overzichtelijke en rijk geïllustreerde gids.

Tijdens de middagzitting van de 28ste Vlaamse Cultuurdag in Ekelsbeke (20 juli 1986) vielen vooral de scherpere standpunten op bij de woordvoerders van twee Frans-Vlaamse verenigingen: Jacques Fermaut en Frank Allacker. Verder was er goed nieuws in verband met Radio Uylenspiegel, de vrije zender die in 1978 werd opgericht en in mei 1983 werd erkend. Momenteel wordt er ongeveer 15 uur uitgezonden vanaf de Kasselberg. Woordvoerdster Patricia Joly zei dat er goede hoop is dat Radio Uylenspiegel vanaf oktober 1986 85 uur per week in de ether zal zijn als een volwaardige Vlaamsculturele radiozender.

Publikaties:

Grens van Zand en Wind - Frontière de Sable et de Vent is een dichtbundel van Fernand Florizoone met de Franse Nederlanden als onderwerp. Marcel Hennart zorgde voor de Franse vertaling. De bundel werd, uitgegeven onder auspiciën van de Marnixring Zannekin uit Veurne (Zingem, 1986, 60 pp.).

In de reeks VWS-Cahiers is nummer 117 gewijd aan Bert Bijnens.

Raf Seys beschrijft hoe Bijnens heemkundige en Frans-Vlaanderenkenner werd. Als publicist verwierf hij bekendheid met o.a. de gids Zuid-of-Frans-Vlaanderen, de Frans-Vlaamse Jaarboekjes, een aantal toeristische gidsen voor Frans-Vlaanderen en een boek over de Ijslandvaarders. (Bibliotheek van de Westvlaamse Letteren, Weidestraat 11, B-8100 Torhout).

André Demedts schreef in het derde deel van het Lexicon van Westvlaamse Schrijvers een bijdrage over Westvlaamse literaire tijdschriften tussen 1805 en 1940. Daarin geeft hij ook een

[p. 621]

gedetailleerd overzicht van wat er in Frans-Vlaanderen verscheen tijdens het interbellum. (Vereniging van Westvlaamse schrijvers, Weidestraat 11, B-8100 Torhout).

Dirk Verbeke