Ons Erfdeel. Jaargang 29

Vlaamse Beweging

Vlaams initiatief in het Paleis voor Schone Kunsten

In de schoot van het Brusselse Paleis voor Schone Kunsten werd onlangs een nieuwe vereniging opgericht, die kortweg Paleis vzw wordt genoemd. Deze Vlaamse vereniging in het Paleis voor Schone Kunsten werd als vereniging zonder winstoogmerk (vzw) op 25 mei 1985 gesticht, met als voornaamste statutaire doelstelling bij te dragen tot de verruiming van het culturele en artistieke leven in de Vlaamse gemeenschap en, vooral, een actieve Vlaamse culturele werking te waarborgen in het Paleis voor Schone Kunsten (PSK).

De Vlaamse aanwezigheid in het PSK te Brussel is steeds een betwistbaar gegeven geweest. Nog altijd draagt het PSK het odium mee van een ‘francofoon nest’, waar de Vlamingen amper geduld werden en nogal schuchter en minimaal aan bod kwamen.

Tussen 1928, het jaar van de oprichting van België's eerste cultureel centrum dat het PSK was, tot 1950 kon men de Vlaamse aanwezigheid zo goed als onbestaande beschouwen. Onder impuls van onder meer de schrijvers Maurice Roelants en Marnix Gijsen en professor Robert Vandeputte verzorgde het Nederlandstalig Kunst- en Cultuurverbond de Vlaamse presentie in het PSK, maar de middelen voor een expansieve en gestructureerde werking ontbraken grotendeels. Jarenlang werd een verlammend deficit meegesleept.

Momenteel staat de gezamenlijke infrastructuur van het PSK ter beschikking van een hele reeks pluriforme culturele verenigingen, zoals de Filharmonische vereniging, de Vereniging voor Tentoonstellingen, Jeugd en Muziek, het Filmmuseum, enz.

In de aan gang zijnde herstructurering van de werking en exploitatie van het PSK wil Paleis vzw de Vlaamse aanwezigheid in het PSK zelf en in Brussel versterken en uitbreiden en wil zij bovendien een rol van enige betekenis gaan spelen door als trefpunt van het cultureel gebeuren op te treden. Het streven naar kwaliteit wordt als voornaamste norm vooropgesteld.

De ambities van Paleis vzw zijn duidelijk aanwezig. Men wil zich voornamelijk toeleggen op het taalgebonden aanbod, met een duidelijk accent op ‘Nederlandstalig’. In concreto omvat dit theatervoorstellingen, chanson, cabaret, variété, literaire tentoonstellingen, debatten, voordrachten, symposia, musical, moderne dans en ballet, happenings en een permanente boekenstand.

Als doelgroepen worden uiteraard de Brusselse Vlamingen beoogd, maar ook het grote aantal Vlaamse pendelaars die in

[p. 300]

Brussel werkzaam zijn en de Nederlandse kolonie.

In het PSK komt overwegend een Franstalig publiek over de vloer. Dit biedt ongetwijfeld een grote uitdaging voor het aantrekkelijk kenbaar maken van de Nederlandse cultuur tegenover dit Franstalig publiek. De tijd van het Vlaamse minderheidscomplex in Brussel blijkt definitief achter de rug. Deze Vlaamse aanwezigheidspolitiek in het Brusselse PSK biedt daarnaast ook een ‘uitkijkpost’ op en vlotte integratiemogelijkheden in het grootstedelijk internationaal gerichte cultuurgebeuren.

Hopelijk wordt dit nieuwe Vlaamse initiatief niet ingekapseld in partijpolitieke cultuurpaktevenwichten, die meer de onduidelijke middelmatigheid in de hand werken dan inspireren tot kwaliteit. De selectie zowel in programmatie als bestuurlijke aanpak zal zeker op kwaliteit en competentie toegespitst dienen te worden, wil dit initiatief op termijn een groot publiek aanspreken. De eerste initiatieven van Paleis vzw blijken vertrouwen te wekken. Met een stijlvolle en blikvangende, professionele publiciteitscampagne ‘Ik ga naar het Paleis’ deed Paleis vzw haar intrede in het Brusselse landschap.

De ambities zijn hoog gesteld, zo blijkt uit de aanpak van de eerste programmatie. Paleis vzw kan als dynamische draaischijf uitgroeien voor heel wat activiteiten die de Vlaamse aanwezigheid in Brussel op artistiek-cultureel terrein uitstraling geven. In overleg en welbegrepen samenwerking met Ancienne Belgique en de Beursschouwburg dient Paleis vzw de Vlaamse culturele en creatieve imagovorming in Brussel nieuwe impulsen te bezorgen.

Een rendabele en zinvole cultuurpolitiek, zeker in Brussel, kan slechts lukken als de nodige samenwerking en coördinatie onder het Vlaamse aanbod op een efficiënte en volwassen wijze nagestreefd wordt. De tijdsgeest en de benodigdheden zijn hiervoor aanwezig. Bij de opening van de literaire tentoonstelling rond de in 1981 overleden dichter Paul Snoek, als eerste initiatief van Paleis vzw, was een veelkleurige, pluralistische groep Vlamingen aanwezig om het glas te heffen op Paleis vzw. De eerste Paul Snoekprijs werd uitgereikt aan de Nederlandse dichter Rutger Kopland. Een stukje culturele integratie was in Brussel tevens aanwezig.

Godfried van de Perre