Ons Erfdeel. Jaargang 28

Op de barrikaden.
Het verhaal van de Vlaamse natie in wording

Voor schrijvers van al dan niet wetenschappelijk werk over onze politieke partijen, is 1985 een druk jaar. De Christendemocraten vieren het feit dat veertig jaar geleden het Kerstprogramma tot stand kwam, de Socialisten ‘vieren’ het eeuwfeest van het Socialisme als partij in België en de Volksunie, die vierde vorig jaar het dertigjarig bestaan van de partij. Toeval of niet, maar zowel de Socialistische partij als de Volksunie werden boven de doopvont gehouden achter één van die prestigieuze gevels van de Brusselse Grote Markt, gelukkig niet alle twee in hetzelfde eet-endrankhuis.

Die dertig jaar Volksunie zijn nu ‘samengevat’ in een bijzonder mooie publikatie, een soort gedenkboek, maar van een werkelijk heel speciaal soort. Bewust of onbewust heeft de Volksunie vanaf haar ontstaan, vrij veel gepubliceerd. Nu al wordt in Vlaamse antiquariaten flink wat geld gegeven voor brochures van Frans van der Elst uit de begintijd van de partij of voor het Zwartboek dat de partij publiceerde over Zwartberg, tot in de afgelopen maanden brochures over het staal, over amnestie, enz. Ten tijde van Egmont-Stuyvenberg bijvoorbeeld publiceerde het partijblad Wij regelmatig opvallend goed gemaakte bijlagen over het Pact, die overigens ook buiten de partij gebruikt werden om wegwijs te worden in dat nu al historische Pact. Kortom, bij de Volksunie is er echt een traditie van ‘publiceren’ en dat is alleen maar toe te juichen. Er wordt in dit land veel te weinig gepubliceerd door de politieke wereld en als het gebeurt dan is het net alsof de buitenwereld dat niet mag weten of zien.

Twee decennia oud (of jong) oordeelde de partij dat het tijd was om een eerste gedenkboek uit te geven. Het werd Twintig jaar Volksunie, het werk van Frans van der Elst met foto's, overzichten van verkozenen en verkiezingsuitslagen en heel wat informatie over ‘la petite histoire’ van de Volksunie. Tien jaar later, voor het dertigjarig bestaan van de partij werd een nieuw ‘gedenkboek’ gepubliceerd. ‘Gedenkboek’ is een veel te traditioneel woord voor dit boek; het werd immers een zeer originele, lijvige publikatie, in feite het vlot vertelde verhaal van het Belgische politieke gebeuren vanaf 1954 tot 1984, jaar na jaar, met telkens daarin verweven het wel en wee van de Volksunie. Het is niet altijd erg kritisch, maar dat was ook niet de bedoeling van het boek. En bovendien uitzonderlijk rijk geïllustreerd, geen bladzijde zonder één of meer foto's op mooi glanzend papier met telkens enkele ‘ludieke’ aanvullingen, zoals een lijstje van nieuwe woorden uit dat jaar en een jaarlijks overzichtje van de prijs van een brood, een dagblad of van sigaretten. Dat alles dan nog aangevuld met de werklozencijfers in Vlaanderen en Wallonië. Wist u nog dat er in 1970, niet eens zo lang geleden, in Vlaanderen ‘amper’ dertigduizend werklozen waren en drieëndertigduizend in Wallonië! Men zou bijna kunnen zeggen dat het hier om een naslagwerk gaat van de Belgische politieke geschiedenis tussen de geboortedatum van de Volksunie en dertig jaar later. Maar dan zodanig geschreven dat nu eens echt iedereen, die ook maar een beetje belangstelling heeft voor de geschiedenis van eigen land en volk, graag deze publikatie ter hand zal nemen en er ook in zal lezen. Wellicht meer om er nu en dan in te bladeren, hier en daar te lezen, dan om het op ëën avond te willen doorwerken tot het einde, daarvoor is het boek wel iets te omvangrijk, iets te onhandig van vorm. Maar dit kleine voorbehoud doet niets af aan ons enthousiasme over deze Op de Barrikaden van de Volksunie, dertig jaar jong. Proloog en epiloog zijn van Frans van der Elst. Een extra pluim voor Walter Chabot, die verantwoordelijk is voor de grafische vormgeving van het boek.

Marc Platel

toon van overstraeten, Op de barrikaden. Het verhaal van de Vlaamse natie in wording, Vlaams Nationaal Studiecentrum, Brussel, 1984, 392 p.