Ons Erfdeel. Jaargang 28

Joris Lannoo
Drukker en uitgever.

De uitgeverij Lannoo bestond in 1984 vijfenzeventig jaar. In dat jaar heeft zij haar stichter, Joris Lannoo, herdacht door de uitgave van het boek Joris Lannoo. Drukker en uitgever voor Vlaanderen, 1891-1971. Voor deze studie heeft de auteur Romain Vanlandschoot gebruik kunnen maken van het persoonlijke archief van Joris Lannoo.

Lannoo werd in 1891 te Tielt geboren als zoon van een bakker. Hij liep er college en kreeg o.a. les van Cyriel Verschaeve, die vrij veel invloed op hem uitoefende. Toen hij achttien jaar was moest hij echter zijn studie opgeven. In 1909 kocht zijn vader een kleine drukkerij. De broers Joris en Raf namen spoedig de leiding van dit bedrijf over. Dit werd het begin van de latere drukkerij en uitgeverij Lannoo. Joris Lannoo kreeg door middel van deze uitgeverij de kans zijn studentenideaal, de ontvoogding van het Vlaamse volk, te verwezenlijken. Al vóór Wereldoorlog I gaf hij een tiental boeken uit. Alle hadden zij een uitgesproken Vlaams en christelijk karakter. Tijdens Wereldoorlog I bracht Joris Lannoo het van gewoon soldaat tot officier. Zijn frontervaringen hebben een belangrijke invloed op hem gehad. Na de oorlog was hij verscheidene jaren lid van het IJzerbedevaartcomité en in 1919 probeerde hij, zonder succes, een lijst van het Vlaamse Front voor te dragen. Hij was ook uitgever van het toonaangevende tijdschrift De Vlaamse Vlagge.

Kort na de wapenstilstand in 1918 overleed zijn broer Raf. Het bedrijf was tijdens de oorlog in verval geraakt, maar Joris Lannoo bouwde het spoedig op tot een welvarende zaak. Hij gaf o.a. werk uit van S. Streuvels, A. Rodenbach, L. Dosfel en G. Gezelle. Ook was hij uitgever van het christen-democratisch weekblad De Volksmacht. In dit blad verdedigde Lannoo de activist en christen-democraat Arthur Mulier. Door de rel rond de per-

[p. 629]

soon van Mulier verloor Lannoo de uitgeversrechten van dit blad. Mede door dit voorval kwam hij volledig in het nationalistische kamp terecht. In 1935 werd hij lid van het Verdinaso. Zijn nationalistische overtuiging viel niet in de smaak van het bisdom Brugge, dat Lannoo dreigde met een verbod op het drukken van schoolboeken.

Tijdens Wereldoorlog II wist Lannoo zich buiten de collaboratie te houden. Na de oorlog hield hij zich, samen met enkele van zijn kinderen, nog bijna uitsluitend met zijn zaak bezig.

Voor de oorlog was Lannoo ook betrokken bij de oprichting van de Vereniging ter bevordering van het Vlaamse Boekwezen (V.B.V.B.) en van de Vlaamse Uitgeversbond. Joris Lannoo overleed op 8 december 1971.

De auteur van deze studie is er helaas niet in geslaagd een interessante selectie uit zijn bronnen te maken. Het feitenmateriaal is zo uitgebreid dat de figuur Lannoo daardoor nauwelijks uit de verf komt. Dat is betreurenswaardig; Joris Lannoo is beslist belangrijk genoeg geweest om er een grondige studie aan te wijden. Voor de lezer is het bijna ondoenlijk in dit boek een logische lijn te onderkennen.

Dirk van Assche

romain vanlandschoot, Joris Lannoo. Drukker en Uitgever voor Vlaanderen 1891-1971, Lannoo, Tielt/Weesp, 1984, 237 p.