Ons Erfdeel. Jaargang 28

Sadi de Gorter: doctor honoris causa in Straatsburg.

Op 23 maart 1985 verleende de Universiteit van Straatsburg de graad van doctor honoris causa aan Sadi de Gorter. Bij deze ceremonie sprak de erepromotor professor André van Seggelen de laudatio uit waarvan hier een samenvatting volgt.

Sadi de Gorter had reeds voor de Tweede Wereldoorlog een reputatie verworven als journalist, essayist en dichter. Bij het begin van de oorlog moest hij wegvluchten uit Frankrijk en na een lange gevangenschap in Spanje kwam hij in Londen terecht. Daar zal hij zich ontwikkelen tot dé contactpersoon tussen Frankrijk en Nederland. Hij werd correspondent van het dagblad France en dankzij zijn vriendschap met Raymond Aron kreeg hij ook de kans in La France libre te schrijven. De Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken in ballingschap belastte hem met de redactie van een Bulletin Hebdomadaire des services d'Information du Gouvernement Néerlandais.

Tegelijk met deze journalistieke activiteiten zette Sadi de Gorter ook zijn eerste stappen in de diplomatie. Eerst had hij een tijdelijke baan bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken, daarna werd hij oorlogscorrespondent bij het hoofdkwartier van Generaal Eisenhower. In 1944 werd hij attaché bij de Nederlandse diplomatieke vertegenwoordiging in Parijs en in april 1945 was hij bij de eerste bevrijders van de stad Harderwijk. In 1948 werd hij persattaché van de Nederlandse ambassade te Parijs,

[p. 463]

Sadi de Gorter (^o1912).

daarna werkte hij er als eerste ambassadesecretaris en in 1956 werd hij benoemd tot ambassaderaad voor cultuur- en perszaken.

Het Bulletin d'Information waarvan hij tijdens de oorlog de redactie waarnam, was ondertussen het tijdschrift Nouvelles de Hollande geworden, een informatieblad dat Sadi de Gorter gedurende 25 jaar volledig zelf heeft vol geschreven. Via dit blad heeft hij voor de Fransen een nieuw en eigentijds beeld van Nederland getekend. Zonder deze belangrijke informatie zou dit beeld nooit zo geëvolueerd zijn. Informeren over Nederland en de Nederlandse cultuur is dé grote specialiteit en bekommernis van De Gorter.

In het Cultureel Akkoord van 1947 tussen Frankrijk en Nederland heeft Frankrijk er zich toe verbonden aan de universiteiten van Parijs, Straatsburg en Rijsel leerstoelen Nederlands te organiseren. Ook aan de ontwikkeling van deze leerstoelen heeft Sadi de Gorter veel van zijn tijd besteed. Dank zij dit onderwijs zijn een groot aantal studenten in contact gekomen met Nederland en de Nederlandse cultuur. Door dit onderwijs heeft ook de Nederlandse literatuur meer bekendheid gekregen. En ook daaraan heeft De Gorter een grote bijdrage geleverd. Hij vertaalde heelwat Nederlandse poëzie in het Frans en hij schreef talrijke artikelen over Nederlandse auteurs.

In 1957 werd het ‘Institut Néerlandais’ te Parijs opgericht en Sadi de Gorter werd de eerste directeur. Onder zijn impuls groeide het Institut uit tot een echte ontmoetingsplaats tussen de Nederlandse en de Franse cultuur. Er werden een hele reeks belangrijke tentoonstellingen, concerten en colloquia gehouden. Maar gelukkig vergat S. de Gorter ook de andere Franse steden niet. Dankzij zijn steun werden overal in het land culturele activiteiten gerealiseerd. Zo werd in Straatsburg bijvoorbeeld de tentoonstelling over Erasmus en de Elzas gehouden en in 1972 organiseerde men een tentoonstelling met belangrijke werken van Van Gogh.

Sadi de Gorter heeft zich ook ingespannen om Frankrijk en de Franse taal aan de Nederlanders te leren kennen. Hij is bij verschillende Nederlandse ministers van onderwijs opgekomen voor het onderwijs van de Franse taal en heelwat Franse culturele activiteiten in Nederland konden op zijn steun rekenen.

Sadi de Gorter is tot op het hoogste niveau werkzaam geweest: vanaf 1964 als gevolmachtigde minister en vanaf 1967 als permanent vertegenwoordiger van Nederland bij de UNESCO. In 1977 ging hij met pensioen, maar hij blijft nog altijd actief. Zo schrijft hij in elk nummer van Septentrion. Revue de culture néerlandaise een uitgebreide en veelgelezen kroniek. Hij is voorzitter van de Nederlandse delegatie in de commissie tot uitvoering van het Frans-Nederlandse cultureel akkoord.

André van Seggelen / Straatsburg