Ons Erfdeel. Jaargang 28

Film

Film in Vlaanderen.
Istanbul.

In 1983 debuteerde Marc Diden als cineast op een schitterende wijze met Brussels by night. Twee jaar later is hij er weer, met Istanbul, een film die helaas de hoge verwachtingen die in hem werden gesteld, slechts gedeeltelijk inlost.

Istanbul, opnieuw een Engelse filmtitel voor een Vlaamse filmproduktie waarin zogoed als uitsluitend Engels en, in mindere mate, Frans wordt gesproken, start met sfeervolle beelden van de krijtrotsen van Dover en door montageman Ludo Troch knap gemonteerde shots van de overtocht die de staatloze vluchteling Martin Klamski (de Amerikaanse acteur Brad Dourif) naar Oostende maakt. Daar ontmoet hij toevallig de werkstudent Willy (een voortreffelijk acteursdebuut van Diddens ex-assistent regisseur, Dominique Deruddere). Willy is bereid op te trekken met Martin, die ‘voor zaken’ naar Istamboel wil.

Een lift met een doktersvrouw (Ingrid Devos) eindigt in een hotelkamer te Gent. Tegenover de duidelijk getormenteerde en vreemd reagerende Klamski stelt de cineast het open, vrijmoedige optreden van Willy, die zich voor enkele uren bereidwillig overgeeft aan de sensuele doktersvrouw. Wat later, op de Gentse Feesten, komt voor het eerst het perfide karakter van Klamski naar boven: op zijn geniepige aandringen durft een half kreupele homofiel (Senne Rouffaer) te flirten met Willy. Die ramt de misleide homofiel kordaat in elkaar.

Via Brussel bereikt het tweetal de Ardennen, waar ze in contact komen met een eigenaardige handelaar in tweedehands auto's. Joseph (François Beukelaers). Diens vrouw en zijn dochtertje Corinne (Charlotte Berden) zijn er met een Italiaan vandoor. Martin en Willy willen het achtjarige meisje tegen betaling, het reisgeld voor Istamboel, ontvoeren

[p. 457]

Brad Dourif, Charlotte Berden en Dominique Deruddere in ‘Istanbul’, een film van Marc Didden.

en bij de vader terugbrengen. De nogal naïef opgezette kidnapping slaagt. Maar het meisje, dat al vlug goed kan opschieten met beide mannen, doet bij Klamski, die uiteindelijk een voor moord gezochte pedofiel blijkt, opnieuw zijn onweerstaanbare passie ontwaken. Willy wordt zich nu helemaal bewust wat voor man zijn reisgenoot is. Vanaf dat moment neemt hij de leiding van het hachelijke avontuur over. Samen met de in allerijl opgebelde doktersvrouw, een deus ex machina, bereikt het drietal Luxemburg, waar Joseph Corinne komt oppikken. De autohandelaar wordt echter door de politie geschaduwd. Zodra Willy dat verneemt, laat hij Klamski in de steek en vlucht hij met de doktersvrouw naar Istamboel.

Een ironische slotscène toont het paar op een zonnig terras met op de wazige achtergrond de moskeeen van de Turkse hoofdstad.

Zoals in Brussels by night stopte scenarioschrijver Marc Didden in het script van Istanbul een thrillerelement: naarmate de tocht door België vordert, wordt het mysterie rond het kernpersonage geleidelijk via allerlei details opgeheven. Martin Klamski lijdt zodanig onder zijn schuldcomplex dat hij tenslotte in Luxemburg aan Willy bekent naar Istamboel te reizen om daar ‘in de vreselijkste gevangenissen ter wereld’ te boeten.

Het ietwat magere, simplistische verhaal van deze road-movie met als thema ‘hoe elke onschuld vroeg of laat verloren gaat’ steunt volledig op de confrontatie tussen de twee protagonisten. De karaktertekening van die beide personages, Martin Klamski en Willy, is echter onvoldoende uitgewerkt, terwijl Didden de nevenpersonages helemaal in het vage laat. Het gevolg is dat Brad Dourif, bekend als talentrijk acteur uit o.m. One flew over the cuckoos nest, de film moet waarmaken. In zijn poging deze krachttoer te realiseren vervalt hij te vaak in overacting, wat in een zo strak en te sober geregistreerde film als Istanbul meer stoort dan overtuigt.

Diddens low budget-film is daarom nog geen mislukking te noemen. Evenals met Brussels by night profileert de cineast zich met zijn tweede film binnen de Vlaamse filmproduktie door zijn humane kijk op wat zich op existentieel menselijk vlak achter de façade van de hedendaagse technologische samenleving af speelt. Bovendien levert hij, zuiver filmtechnisch beschouwd, keurig werk af, weet hij eens te meer zelfs onervaren acteurs als Dominique Deruddere en Charlotte Berden voortreffelijk te regisseren en brengt hij enkele prachtige scènes (o.m. de verleidingsscène met Klamski en Corinne) in beeld. Behalve in de beginsequentie slaagt hij er echter niet in zijn film sfeer mee te geven, wat wel het geval was in Brussels by night.

Wim de Poorter