Ons Erfdeel. Jaargang 28

[p. 120]

Theater

Jazzdans vindt meer emplooi op podia van Nederlandse theaters.

Goede jazzdans is moeilijker dan men denkt. Vooral in een opbloeiperiode van deze dansvorm, gestimuleerd door een wereldwijde belangstelling voor lichaamsbeweging, laat niet elk initiatief direct even succesvolle resultaten zien. Door de sterke gerichtheid op ritme en emotionele beleving verschilt de jazzdans wezenlijk van modern en klassiek ballet, maar het vraagt een even serieuze benadering van de beoefenaars.

De theaterdans in het algemeen, en zeker de jazzdans kent in Nederland nauwelijks een traditie. Wel zijn er in zekere zin voorlopers te vinden bij revue en cabaret van de vooroorlogse jaren. Daar is geregeld dans vertoond als een intermezzo voor de komische hoofdnummers. Deze entr'actes hebben zich vooral sinds de jaren zestig ontwikkeld tot herkenbare varianten van jazzdans, naar de Amerikaanse voorbeelden bij show, film en tele visie. De Nederlandse jazzdans is daarmee (aanvankelijk nog in verwaterde vorm) onder invloed gekomen van de originele volkscultuur van de negerslaven, waar net als de jazzmuziek, ook de jazzdans zijn oorsprong heeft.

Een meer directe invloed is er gekomen door gastlessen van Amerikaanse dansers, zoals Eleo

Jazz Extension Dance Theatre

Pomare, Billy Wilson en Lynn Simonson, gegeven op de beroepsopleidingen voor dansers en in de studio van Helen le Clercq. Vooral Helen le Clercq, die zelf onder meer bij Katherine Dunham ervaring heeft opgedaan, geldt als een pionier van de showen jazzdans in Nederland. Zij heeft bij tal van manifestaties voorstellingen gegeven met een dansgroep en daarmee veel van haar leerlingen op het spoor van de jazzdans gezet. Na een financieel bankroet heeft zij in 1980 Amsterdam verlaten en is naar Afrika vertrokken. De jazzdans kan echter niet meer uit Nederland worden weggedacht.

Felix White, een andere pionier die een scholing bij Katherine Dunham heeft gekregen, is sinds 1965 in Nederland geves-tigd. In binnen- en buitenland heeft hij met zijn Black Vibration Dance Theatre goodwil gekweekt voor de negroïde muziek en dans. Na jaren van stilte is hij in 1984 met een nieuw samengestelde groep van leerlingen in Amsterdam weer incidenteel optredens gaan geven, vooral vanuit de gedachte om met deze universele kunstvorm de verbroedering tussen alle rassen en generaties te propageren.

Meer ambitieus op het theater gericht is de groep Djazzex uit Den Haag, een initiatief van Wolly Meriën (ex-leerling van Felix White) en Glenn van der Hoff (ervaren klassiek operadan-ser). Na een tv presentatie in 1983 werken zij dagelijks heel

[p. 121]

gedreven met een groep jonge (werkloze) dansers in hun studio aan de opbouw van een repertoire, om zich als volwaardige jazzdansgroep op de podia te kunnen manifesteren. Naast eigen dansstukken voeren zij ook werk uit van gastchoreografen uit New York.

Jazz Extension is een andere groep die flink aan de weg timmert, onder leiding van danseres/ choreografe Henny Kamerman (klassiek opgeleid maar als jazzdanseres leerling van Helen le Clercq). Na het werken met kleine dansgroepjes voor éénmalige manifestaties, heeft zij ervaring opgedaan als musical-danseres. Sinds 1981 geeft zij voorstellin-gen met Jazz Extension, een groep van enthousiaste dansers die ze vaak heeft leren kennen als docente aan de Amsterdamse Theaterschool. Na een bescheiden start in 1981 brengt Jazz Extension de laatste jaren programma's, waarbij niet een intellectuele invalshoek prevaleert, maar de recht-toe recht-aan benadering het meest wordt nagestreefd.

Het nieuwste initiatief binnen de Nederlandse jazzdans komt van Benjamin Feliksdal (vroeger solist Nationaal Ballet). Naast zijn werk als docent is hij een aantal jaren geleden een demonstratiegroep begonnen voor jazzen tapdans, eerst alleen voor scholen, sinds deze winter ook op het theater gericht met zijn Theater Dance Workshop. Vooral bij zo'n nieuw initiatief wordt weer eens duidelijk, dat met een aantal technisch behoorlijke dansers alléén er nog geen artistiek geslaagde voorstelling op de planken staat. De goede bedoelingen moeten hier nog te vaak een gemis aan professionele resultaten verzachten.

In een land waar de jazzdans vijfentwintig jaar geleden nauwelijks bekend was, is het in ieder geval verheugend te constateren dat er meer mogelijkheden voor de jazzdans komen. Door intensieve en gerichte training van de dansers, stijlgevoel bij de choreografen en zorg voor de toneelpre sentatie, moet de jazzdans in Nederland nog uitgroeien tot een artistiek volwassen podiumkunst met een eigen gezicht.

Dat streven wordt bij voorbaat al gesteund door een grote belangstelling bij het publiek en ook op de podia in Nederland vindt de jazzdans steeds meer emplooi. Net als bij elke andere kunstvorm zal de echte, vanzelfsprekende kwaliteit zich wel met de jaren ontwikkelen.

Jan Baart