Jaarboek Film 1981.
Min of meer naar het voorbeeld van het bij cinefielen erg gewaardeerde Engelse Film Guide verscheen voor het eerst in het Nederlands een filmjaarboek.
Het werk wil voor de filmamateur een naslagwerk zijn ‘met veel gegevens over uitgebrachte films, tijdschriften en boeken in een bepaalde periode - in dit geval 1980 - en achtergrondartikelen over personen die sterk in de belangstelling stonden en (media-)gezichtsbepalend waren voor die periode’. De bedoeling is kortom een ruim publiek informatie over de achtergronden van de film in Nederland verschaffen.
Deze opzet trachtte de redactie (Hans Beerekamp. Peter van Bueren en Jan Heijs) te bereiken door de bundeling van de volgende bijdragen: Jaaroverzicht 1980, Animatiefilm in Nederland, Bioscoopketens in de Tweede Wereldoorlog, Het Vrije Circuit, Plan Filmcentrum, een reeks essays over markante regisseurs (Akira Kurosawa, J.-L. Godard, M. Antonioni, A. Tarkovski, R. de Hert) en over de actrice Meryl Streep, filmografische gegevens over alle films die in Nederland in 1980 uitkwamen, en tenslotte een index op de Nederlandse filmpublikaties. Zoals het een filmboek past, is het werk stijlvol geïllustreerd met interessante filmfoto's. Ook inhoudelijk hebben de redacteuren degelijk werk geleverd.
De hoofdstukken over bekende cineasten zijn boeiende analyses en bevatten heel wat informatie. Dat laatste is vooral het geval voor de bijdragen van Eric de Kuyper (over Jean-Luc Godard) en van H. Eysakkers, M. Holthof en M. Ruyters (over Robbe de Hert). Het overzicht Alle Films van Hans Beerekamp, is erg handig als naslagwerk. Hierbij dient de Vlaamse lezer wel rekening te houden met het feit dat de in Nederland uitgebrachte films niet altijd dezelfde zijn als de films die door de Belgische verdelers worden aangekocht.
Interessant, want te weinig bekend, is het hoofdstuk over de animatiefilm in Nederland en dat over de Nederlandse bioscoopketens tijdens de Duitse bezetting. Op gevatte manier schetste Jan Heijs ook de geschiedenis, de functie en de situatie van het Vrije Circuit, het landelijke net van bioscopen dat in Nederland de tegenhanger is van het commerciële bioscoopcircuit.
Enigszins teleurstellend is het jaaroverzicht, waarin Peter van Bueren zich te zeer beperkt tot het opsommen van namen en titels, en aldus een nogal oppervlakkig beeld schetst van wat in 1980 op het scherm te bekijken viel. Het door de redactie in zijn geheel afdrukken van het Plan Filmcentrum (Ideeën van een toekomstig filmbeleid), ongeveer 33 blz., zal beslist ten gevolge van zijn administratieve stijl het ‘breder publiek’, waarvoor de redactie doelbewust kiest, niet bereiken. Een bondige becommentarieerde samenvatting, waarin de belangrijkste beleidsopties waren uiteengezet, had in deze uitgave beter gepast.
In zijn geheel is dit eerste jaarboek een welkome aanwinst op het vlak van de Nederlandstalige filmliteratuur. Verheugend is het vast te stellen dat de Nederlandse redactie ook beroep deed op Vlaamse publicisten. De keuze van de Vlaamse cineast Robbe de Hert als een van de opvallende regisseurs van 1980 bewijst daarenboven dat de samenstellers ook oog hebben voor wat in het Vlaamse filmleven ‘broedt’.
Te hopen valt dat het volgende Jaarboek Film in die richting verder evolueert, zodat het even bruikbaar wordt voor zowel de Nederlands als de Vlaamse filmamateur. Dat is niet alleen van belang voor de commerciële haalbaarheid van dit toe te juichen initiatief maar ook voor de bevordering van de filmcultuur in het hele Nederlandse taalgebied.
Wim de Poorter.
H. Beerekamp, P. van Bueren, J. Heijs e.a., Jaarboek Film 1981, Het Wereldvenster, Bussum. 1981, 240 blz.
Auteursrechtelijk beschermd