Ons Erfdeel. Jaargang 24

[p. 779]

Nederlandse taal- en cultuurpolitiek

[p. 780]

Nederlandse taal en cultuur in het buitenland

Het ‘Centre d'Animation en Langues’ van en te Braine-le-Compte.

Een taal onderwijzen is ook die taal beleven. Met deze stelregel voor ogen heeft Jean-Pierre Gailiez, leraar Germaanse talen aan de normaalschool te Braine-le-Comte, eind 1968 zijn ‘Centre d'Animation’ opgericht.

Onze buurlanden hadden reeds lang centra uitgebouwd om taalleraren te hulp te komen. Denken we maar aan The English Language Teaching Centre, The British Council, het Goethe Institut, l'Alliance Française, het Algemeen Nederlands Verbond.

Het nieuwe centrum te Brainele-Comte heeft niet de pretentie zich met deze instellingen met internationale faam te meten. Het verschilt trouwens ook nog op een ander belangrijk punt: het probeert namelijk een taal te promoveren die niet de zijne is. Het Centrum, gevormd door Franstaligen, stimuleert inderdaad de uitstraling van de moderne talen in de Franstalige gemeenschap. Met enthousiasme probeert het Centrum de aangeleerde taal vast te haken aan de werkelijkheid van iedere dag door er vooral het accent op te leggen dat die taal een middel is tot uitwisseling en ontmoeting. Ze dient om verschillende maar toch elkaar aanvullende culturen te verbinden.

Door een vernieuwde aanpak, door de mogelijkheden van contact uit te breiden, door een optimaal benutten van alle bestaande mogelijkheden, door het aanleren van talen aan te moedigen, stimuleert het Centrum daadwerkelijk de Europese realiteit. De actieve kennis van taal en cultuur biedt inderdaad de mogelijkheid de andere te ontdekken zoals hij is en integratie en verstandhouding te bevorderen.

Wat werd er tot nu toe gerealiseerd?

1. Het begon met de uitgave van een Bulletin d'information et de liaison, dat voor een taalleraar alle beschikbare informaties over taal samenbundelt. In samenwerking met de Vereniging voor Vlaamse Leerkrachten gaf het Centrum de dossiers La Wallonie en Vlaanderen uit. Beide dossiers bevatten een historisch, economisch en cultureel overzicht van de taalgemeenschap in kwestie. Daarnaast werden ook nog tal van didactische spelen en puzzeltochten (over Vlaamse en Nederlandse steden) gepubliceerd.

2. Het organiseren van theatrale uitvoeringen: de eerste werden in en door het Centrum zelf opgebouwd in de vorm van didactische, vormende theatrale uitvoeringen in de Nederlandse taal. Al vlug wilde men tot een permanente groep komen. Zo ontstond in 1977 de groep Op Met De Talen, die nu het hele schooljaar door voorstellingen verzorgt in heel Wallonië. Door die theatrale uitvoeringen wil men de leerlingen laten ontdekken dat de Nederlandse taal hen echt kan boeien: grammaticale sketches, liederen, spelen, mimes volgen elkaar op, telkens met veel humor en vooral veel medewerking van het publiek. Kortom de Nederlandse taal in een levende, humoristische of poëtische situatie. Deze theatrale uitvoeringen, reeds meer dan 120, bezorgen het Centrum de nodige fondsen om zijn actie voort te zetten.

Daarnaast neemt het Centrum beroepstoneelverenigingen onder contract en gaat ermee op toernee door heel Wallonië. Ik denk hier aan de produktie van het stuk Keefman van Jan Arends, door Toneelgroep Centrum Amsterdam (1976), aan het Meirtheater met zijn spektakel Paul van Ostaijen (1978), aan de groep van Eva Bal met de voorstelling De vier Heemskinderen en aan de groep Tie 3 met de produktie Kapai Kapai van Tone Brulin (1980).

Ook het Nederlandse luisterlied kreeg zijn kansen. Miel Cools en Zjef Vanuytsel werden aangetrokken en gingen op ‘tour de chant’ in heel wat Waalse scholen, terwijl Jofroi naar de Vlaamse scholen trok. Met het marionettentheater Taptoe uit Gent, onder leiding van Freek Neirynck en Luc de Bruycker werd een nieuw geslaagd experiment op het getouw gezet.

3. Oprichting van een mediatheek die zoveel mogelijk originele documenten, gezelschapsspelen, Nederlandstalige platen, diareeksen, schoolboeken, videobanden verzamelt en ook alle mogelijke taalcursussen en uitwisselingsprogramma's in binnen- en buitenland op steekkaart brengt. Daarnaast werden een hele reeks contactcellen opgericht in Wallonië, cellen die geleid worden door een groep leraren die de lokale animatie op taalgebied in handen nemen.

4. Permanente vorming: de doelstellingen van deze vorming zijn veelvuldig, praktijkgericht en worden uitgetest of voorgesteld tijdens conferenties, vormingsen ontmoetingsdagen. Veel van deze vormingsweekends konden plaatsvinden dank zij de daadwerkelijke steun van het Algemeen Nederlands Verbond, Afdeling Toegepaste Linguistiek van de Katholieke Universiteit Leuven, de Nationale Confederatie van Ouderverenigingen, de Beursschouwburg en de Centrale voor het Brusselse Amateurtoneel.

5. Uitwisselingen tussen scholen: ieder jaar wordt de maand van het Frans in Vlaanderen en van het Nederlands in Wallonië ingericht. Concreet betekent dit dat leerlingen uit alle onderwijsnetten bij elkaar op bezoek gaan om er de ene keer een week Nederlands, de andere keer samen Frans te leren. Het normale lessenrooster loopt gewoon door en het onthaal gebeurt bij de families van de leerlingen wat meebrengt dat alles in een levensechte, concrete situatie plaats-

[p. 781]

vindt. Parallel daarmee worden film-, toneel- en poppenkastvertoningen gegeven en treden kleinkunstenaars op in scholen en culturele centra. Dit kan misschien de weg helpen openen voor een cultureel akkoord tussen Vlaanderen en Wallonië.

6. Dienst uitwisselingen. Een vast programma van samenwerking werd uitgedokterd door het Centrum, de R.T.B.F., de V.V.L en B.R.T. 1. Jan Schoukens, presentator van het programma Tot Uw Dienst (BRT 1) en Claude Delacroix, van Formule J (RTBF), brengen jongeren die tot uitwisseling bereid zijn, telefonisch in contact. Tot nu toe waren reeds een duizendtal luisteraars bij een uitwisseling met iemand uit de andere gemeenschap betrokken. Onlangs werd ook gestart met een uitwisselingsprogramma bij de ‘Belgische Rundfunk’ (B.R.F.) voor de Duitse taal, en met de regionale uitzendingen van de B.B.C. in Zuid-Engeland voor de Engelse taal.

7. De Internationale Infobeurs Moderne Talen.

Ieder jaar vindt deze manifestatie plaats in het Paleis voor Schone Kunsten te Brussel met de medewerking van meer dan 170 verenigingen die twaalf landen of talen vertegenwoordigen en van een twintigtal gespecialiseerde uitgevers. Daarnaast zijn er toneelvoorstellingen in vreemde talen door leerlingen uit een dertigtal scholen en is er het optreden van jeugdtoneelgezelschappen en kleinkunstenaars.

Naar een officiële erkenning van het Centrum.

Sinds zijn ontstaan heeft het Centrum een lange weg afgelegd en zijn doeltreffendheid kan niet meer in twijfel getrokken worden. Het Centrum is een onmisbaar element geworden voor de verspreiding van het Nederlands in de Franstalige gemeenschap en zelfs buiten onze grenzen. Het ‘Centre d'Animation’ werd in 1977 bekroond door het Algemeen Nederlands Verbond met een prijs uit het ‘Visser Neerlandia Fonds’ als blijk van waardering voor de inspanning ten bate van het onderwijs in de Nederlandse taal.

Hetzelfde jaar werd het Centrum erkend door het ministerie van Franse opvoeding wat de weg opende voor andere realisaties.

Paul Lecompte / leraar Nederlands in Wallonië.