altijd even mals voor de Franse inbreng in onze geschiedenis.
Minder duidelijk zijn de beweegredenen van de uitgever om nu onder de titel Vlaanderen, fraai gelaat ook een Nederlandse versie te koop aan te bieden. Want het boek heeft als historisch overzicht toch per definitie een buitenlands publiek op het oog en niet de Vlaamse lezer, die behalve Carsons entoesiasme en haar gave om schijnbaar revelerende verbanden te ontdekken, in dit werk niets nieuws vindt. Want de auteur gaat uit van de feitenhistorie om in grote lijnen het politieke en kulturele gebeuren in Vlaanderen door de eeuwen heen te schetsen. Zij probeert haar boek boeiend te maken vooral door de prominente figuren van onze geschiedenis een menselijk gelaat te geven.
En dat is precies een bewijs dat ze voor de vreemdeling schrijft. Voor de Vlaming zit hier immers de grote lacune; dit is geschiedenis als de opeenvolging van beslissende momenten; een ‘volksgeschiedenis’ komt in dit boek nauwelijks aan bod. En daar gaat juist steeds meer en meer belangstelling naar uit. Een alternatief onderzoek naar hoe gewone mensen vroeger precies leefden, naar wat hun maatschappelijke verhoudingen, hun volksaard en gebruiken waren, zou een verrassende correctie kunnen geven op de gangbare weergave van de historische feitelijkheid. Want geschiedenis is niet iets louter causaals; het moet ook gezien worden als een continu afwisselende stroom van dominante sociale tendensen.
Het is niet de enige kritiek die men op het boek kan formuleren: met de erg summiere beschrijving van Vlaanderens meest recente geschiedenis kan men wellicht wel als buitenstaander, maar niet als Vlaming genoegen nemen. Het boek heeft in zijn vertaling een foutieve bestemming gekregen. In plaats van een tegelijk lyrische en informatieve liefdesverklaring aan een land, is het nu een schoolboek geworden. Deze nieuwe funktie wordt nog geaccentueerd door een weinig aantrekkelijke, belerende presentatie (met veel mooie plaatjes en ‘ondertitels’ in de marge). Misschien zal het boek in Vlaanderen, als weinig origineel maar altijd veilig geschenk, zijn weg wel vinden.
Karel Osstyn.
Patricia Carson, Vlaanderen, fraai gelaat, Uitgeverij Story-Scientia, Gent, 1977 , 296 blz. Nederlandse vertaling door Jan Deloof.
Auteursrechtelijk beschermd