Ons Erfdeel. Jaargang 22

Exit 7.

Emile Degelin, maker van Exit 7, behoort samen met Roland Verhavert, Harry Kümel en André Delvaux sinds jaren tot wat men, al of niet ironisch, de vaste waarden in de Vlaamse film noemt. In elk geval hebben ze alle vier een rol gespeeld bij de pogingen tot de opbouw van een Vlaamse filmproduktie. Emile Degelin is bekend als realisator van talrijke dokumentaires en o.m. van de eerste gesubsidieerde produktie Y Mañana (1966) en van de eerste, vrij eksperimentele kleurenfilm Palaver (1968).

Met Exit 7 (1979) heeft Degelin zich blijkbaar afgewend van het eksperiment. Zoals Kümel met Het verloren paradijs (1978) mikte hij duidelijk op een publieksfilm.

Het resultaat is een gladgepolijste produktie met mooie kleurenfotografie en sierlijk kamerawerk van de begaafde Ed van der Enden, fraaie dekors en lokaties (een luksueuze hoeve, het eiland Rhodos) een nogal kunstmatige ingelaste vliegtuigkaping omwille van de noodzakelijke (?) suspense en met als attraktief element de Nederlandse filmvedette Peter Faber.

De vraag is of het interessante, op de aktualiteit geënte tema, nl. de krisis in een gezin, niet zonder deze modieuze elementen kon. Tijdens het verloop van een vliegtuigkaping, dat als kaderverhaal fungeert, schetst de kineast aan de hand van flashbacks op fragmentarische wijze het leven van een van de passagiers, Marc Dumont (Peter Faber). Als stedebouwkundig architekt blijkt Dumont alles te bezitten wat de welvaartmaatschappij te bieden heeft: rijkdom en veel vrije tijd, een duldzame vrouw en twee schattige kinderen. Op veertigjarige leeftijd wil hij desondanks losbreken uit de beslotenheid van zijn gezin. Hij valt ten prooi aan een soort fin de siècle-malaise, waarbij hij de waarde van gezin en opvoeding in een gestrande samenleving als zinloos ervaart. Na enig aarzelen vertrekt hij met een schijnbaar vrijgevochten Pools meisje (Jadwiga Jankowska) naar Rhodos. De innige binding tussen de schijnbaar ideale vader en zijn zoontje, prachtig vertolkt door Robert Willekens en uitgewerkt in de best geslaagde sekwensen van de film, haalt het tenslotte op het doelloos eskapisme. De dramatische ontknoping van de vliegtuigkaping zal hem echter beletten terug te keren naar zijn gezin.

In tegenstelling met de gezins-scènes, die afgezien van een ‘oesterfestijn’, waarin Degelin het niet kan laten zoals in Palaver de groteske, surrealistische toer op te gaan, erg geslaagd zijn, missen de in het Engels gevoerde dialoogscènes met de Poolse alle overtuigingskracht. De film strandt op de pseudo-intellektualistische woordenkramerij van het kernpersonage en op de bijna zowel letterlijk als figuurlijk nietzeggende vertolking door Jadwiga Jankowska.

Met Exit 7 bewees Emile Degelin

[p. 459]

Pefer Faber en Jadwiga Jankowska in ‘Exit 7’.

eens te meer dat het de Vlaamse film niet aan vakkennis op het gebied van de realisatie ontbreekt. Met een beter uitgewerkt en minder oppervlakkig skript - de krisis van het gezin anno 1979 heeft wel heel wat meer dimensies dan Degelin suggereert - had hij een uitstekende film gerealiseerd.

De eigentijdse problematiek en de goede akteerprestaties van de Vlaamse (naast de Nederlandse) akteurs betekenen een stap vooruit in de richting van een volwaardige filmproduktie. De poging daarentegen om met kliché's uit buitenlandse produkties (modernistische interieurs, een vliegtuigkaping) een would be kommerciële film af te leveren kan niet anders dan nefast zijn voor de autenticiteit van de Vlaamse film. De vraag is of de Selektiekommissie voor Kulturele Films, die de filmprojekten al of niet gunstig adviseert, deze trend om de Vlaamse film enige kommerciële impakt te geven niet onrechtstreeks in de hand werkt. In het huidig stadium, waarbij zelfs de meest kommerciële Vlaamse film Mira (1971) voor de overheid verliesgevend was, kan dit beleid slechts frustrerend zijn, vooral voor jongeren die met originele en gedurfde projekten ontgoocheld achterblijven. De noodzaak van een degelijk uitgebouwd niet-kommercieel circuit, waarin heel wat Vlaamse films - en niet alleen lange speelfilms! - een distributiekans zouden krijgen, is een al te genegeerde faktor in de ontwikkeling van de Vlaamse filmproduktie.

Wim de Poorter.