Ons Erfdeel. Jaargang 22

[p. 304]

Frans-Vlaanderen: Aktualiteiten.

Publikaties:

Het Komitee voor Frans-Vlaanderen geeft om de drie maanden de KFV-Mededelingen uit. In december 1978 waren we reeds aan nummer drie van de 6e jaargang toe. De man achter dit initiatief is Luc Verbeke, tevens algemeen sekretaris van het KFV.

Wat heeft zo'n nummer nu eigenlijk te bieden? Op de eerste plaats een overzicht van al wat in of voor Frans-Vlaanderen gebeurt, gebeurd is of zal gebeuren, gaande van een korte aankondiging tot een gedetailleerd verslag. Daarnaast komen nog algemene bijdragen over de Frans-Vlaamse zaak. Getuigenissen van Frans-Vlamingen ronden over het algemeen zo'n nummer af.

Voor wie met Frans-Vlaanderen begaan is, zijn de Mededelingen een begrip geworden.

Samen met de diverse initiatieven in Frans-Vlaanderen zijn bovengenoemde getuigenissen in de KFV-Mededelingen bijzonder interessant omdat ze m.i. representatief zijn voor de evolutie in de Frans-Vlaamse bewustwording. Ze geven ook enig inzicht in de toekomstige ontwikkeling. Radikalisering is wel de meest opvallende tendens binnen de Frans-Vlaamse beweging. De ommekeer van 1968 inzake regionalisme uit zich b.v. in de eerste jaargangen nog in een braaf, haast romantisch verlangen tot erkenning van de Vlaamse volksaard. Wie de laatste jaargangen echter doorneemt, zal konstateren dat het Franse etatisme met zijn hang naar obskurantisme en ostracisme t.o.v. etnische minderheden, meer dan ooit tevoren het geval was, bestreden wordt. De vurige overtuiging hieraan iets te doen, heeft alvast konkrete vorm gekregen in diverse nieuwe initiatieven. Het gaat hier bovendien om een totale aanpak (kultureel, ekonomisch, politiek). De weinige koncessies van overheidswege zijn voor Frans-Vlaanderen stuk voor stuk overwinningen. Het vertrouwen in de zaak is er alvast flink mee gediend. Hoe kun je anders verklaren dat er het onderwijs van het Nederlands en zelfs van het ‘Vlaams’ zo floreert? Ook het besef niet alleen voor de problemen te staan, werkt stimulerend. In Frankrijk zijn nog andere verdrukte etnische minderheden. Bepaalde organisaties hebben ze met het oog op een bundeling van krachten al bij mekaar gebracht, zij het met nogal beperkt sukses. Frans-Vlaanderen is nog steeds in eerste instantie op de Nederlandstalige kultuurgemeenschap aangewezen. Het heeft misschien nog meer als ooit tevoren haar daadwerkelijke steun nodig. Hoe dan ook, in deze positieve kontekst kan het niet anders of de al genoemde radikalisering zal nog toenemen.

Frans-Vlaanderen is na eeuwen aan het losweken uit de greep van de Franse centraliserende staat. Om dit proces te bespoedigen heeft een groep jonge dynamische voorvechters, die kan rekenen op een groot deel van de Frans-Vlaamse jeugd, het heft in handen genomen en ze laat alvast van zich horen.

KFV-Mededelingen, p.a. Luc verbeke, Vanderhaeghenstraat 46, 8790 Waregem.

● In het kader van een mogelijke ekonomische relance was de hoop van alle Frans-Vlamingen gericht op de top Mauroy-Barre eind januari 1979. Meer dan een maand lang werd door de pers en andere media een kunstmatig optimisme gekweekt. Het resultaat? 6800 nieuwe arbeidsplaatsen zijn er beloofd (er zijn 115.000 werkzoekenden)... 3300 ervan echter waren reeds lang vóór de top bekend. Frans-Vlaanderen voelt zich door Parijs opnieuw een rad voor de ogen gedraaid.

Juist omstreeks dat tijdstip verscheen bij het nummer 533 (19-21 jan. 1979) van La Croix - Dimanche du Nord een 40 bladzijden tellend supplement dat de balans maakt van tien jaar regionaal leven. Het weekblad bestaat immers tien jaar.

In het eerste groot artikel belicht Pierre Garcette 10 jaar ekonomisch leven. Hij komt tot de slotsom dat zes jaar inspanning tot industriële konversie in een tijdspanne van vier jaar krisis tenietgedaan is. Niettemin is hij overtuigd van het herstel. Het artikel is getekend 10 januari 1979. Hoge verwachtingen van de top zijn latent aanwezig.

Dit ekstraatje van La Croix - Dimanche du Nord heeft nog méér aan interessants te bieden. Claude Beaufort heeft het over de nieuwe politieke fysionomie van het Noorden-Nauw-van-Kales. Op kultureel vlak konstateert Maurice Deleforge dat het Noorden-Nauw-van-Kales zich bewust geworden is van zijn regionale identiteit. Van het Nederlands zegt hij nog: ‘En réaction - assez “soixante-huitarde” - contre une certaine forme de colonisation parisienne, un mouvement se dessine en faveur de nos langues natales (= het Vlaams en het Pikardisch). Si l'on parle le flamand depuis toujours dans les campagnes, la nouveauté est qu'on l'enseigne dans les villes; la nouveauté est que se tienne chaque été l'université populaire flamande d'Hazebrouck (...).’ Na twee edities staat het bestaansrecht van de volkshogeschool reeds als een paal boven water!

Kultureel nieuws:

De Frans-Vlamingen kennen hun geschiedenis nauwelijks of zelfs helemaal niet. Dit komt ongetwijfeld doordat deze zich tot op de vooravond van de 18e eeuw niet altijd binnen de grenzen van de Franse staat heeft afgespeeld. Nationalistisch Frankrijk heeft er angstvallig voor gezorgd te verzwijgen wat er voor de 18de eeuw gebeurd is.

Om de Frans-Vlamingen de kans

[p. 305]

te geven hun geschiedenis - of moeten we zeggen zichzelf? - te leren kennen, organiseert het Comité Flamand de France in het Hospice Comtesse te Rijsel een cyklus konferenties rond het tema: Histoire des Flamands de France. Een eerste reeks gaat van start in 1979. Deze behandelt de periode van het steentijdperk tot de inlijving onder Lodewijk XIV en wordt verspreid over vijf bijeenkomsten. De tweede reeks, van de 18de eeuw tot nu, is gepland in 1980.

● Met de systematische presentatie van eigen kollekties voert de associatie van konservators van de Frans-Vlaamse musea sinds 1972 een gelukkige politiek. Tot 11 maart 1979 loopt in het Stedelijk Museum van Schone Kunsten van Toerkonje nog de ambulante ekspositie La peinture hollandaise au XVIIe siècle. Van 17 maart tot 13 mei 1979 komt Dowaai aan de beurt en van 19 mei tot 22 juli 1979 Maubeuge. Het unieke is dat het hier om een veertigtal doeken gaat die uit 12 Frans-Vlaamse musea afkomstig zijn. Een Rembrandt bevindt er zich niet bij, maar wel een aantal niet minder genietbare werken van mindere goden zoals Quast, Claez, De Vries, Vinck, Ter Brugghen, Van Nieulandt, De Gelder e.a.

Informatie:

Wie op 11 februari 1979 op BRT-televisie het programma De Nederlanden in Frankrijk zag, zal het niet moeilijk gehad hebben om zich dood te ergeren. Wat inderhaast bijeengezocht feitenmateriaal, enkele goedkope stemmingsbeelden en de omfloerste stem van de presentatrice waren nog maar eens de typische ingrediënten van het soort programma dat iedereen beslist kent. Het hele opzet was uitsluitend historisch. Met de nodige hypochondrie werd gereflekteerd op lang vervlogen tijden. Met de vermelding dat het gebruik van de volkstaal sedert generaties aan het teruglopen is en dat ze weinig voeling heeft met de Vlaamse dialekten en het algemeen Nederlands, was alles gezegd op het vlak van de taal. Dat precies op dit ogenblik enorm veel gebeurt voor de herleving van het Nederlands en de volkstaal is de samenstellers van het programma volledig ontgaan. Alleen het Volkstoneel voor Frans-Vlaanderen, o.l.v. Flor Barbry, kreeg even de aandacht. Het politiek, ekonomisch en sociaal profiel van Frans-Vlaanderen werd evenmin aangeraakt. Zoals gebruikelijk moesten natuurlijk ook enkele interviews ingelast worden. Wie daarbij aan het woord kwam of wat hij te zeggen had, zal wel niemand een zorg geweest zijn. Zonder de kultuurhistorische betekenis van de schilder de Champaigne in vraag te willen stellen, vond ik het toch overdreven dat in één van bovengenoemde interviews minutenlang over hem werd gepraat. De BRT kon zich de moeite van de onderschriften gespaard hebben als ze maar eventjes gezocht had naar Frans-Vlamingen die de Nederlandse taal perfekt hanteren en wél wat relevants te zeggen hebben. In één woord, er is nog maar eens een kans verkeken.

De argeloze kijker zal aan het programma enkel het idee van een allengs ingedommeld stuk Vlaanderen in Frans-Vlaanderen hebben overgehouden. Wie echter beter weet, zal lang voor het eind van het programma zelf ingedommeld zijn!

Luc Verhaeghe.