Ons Erfdeel. Jaargang 21

René Declercq. Uit liefde alleen...

In 1977, honderd jaar na de geboorte van René Declercq te Deerlijk, werd als huldeblijk aan haar verdienstelijke dorpsgenoot door de plaatselijke Davidsfondsafdeling een voortreffelijke monografie uitgegeven.

In het leven van René Declercq vallen twee grote periodes te onderscheiden.

De eerste periode is gekenmerkt door zijn sociaal flamingantisme of flamingantisch socialisme en loopt tot 1915, het jaar waarin hij, gegriefd door zoveel onwil van de koning en de regering ten aanzien van de Vlaamse eisen, resoluut de zijde van het aktivisme koos en zich gaandeweg politiek steeds meer buitenspel zette.

Zijn sociale instelling kreeg hij van huis mee, want, in armoede grootgebracht, wist hij wat de strijd om het dagelijkse brood betekende. Toen hij op het kollege in het internaat het verfransingsmechanisme moest ervaren, was meteen ook de basis gelegd voor zijn Vlaamsgezindheid. Te Gent, waar hij aan de Rijksuniversiteit Germaanse filologie ging studeren, won de gedachte bij hem dan ook veld dat Vlaamse aktie en sociale aktie in elkaars verlengde lagen, dat de ontvoogding van het volk en de taal komplementair was. Zijn ideaal was een socialistische partij die zich volledig achter de Vlaamse eisen zou scharen. Met dat doel voor ogen zocht hij kontakt met Anseele, leider van de Belgische Werkliedenpartij te Gent, die zich na veel aarzelen voor de vernederlandsing van de universiteit gewonnen gaf. Later bleek dat Anseele zich alleen uit opportunisme achter die eis had gezet en de taalstrijd bijzaak achtte. Declercq zag zich toen gedwongen afstand te nemen van de BWP en hij ging met zijn orgaan De Witte Kaproen een eigen weg. Deze gebeurtenis illustreert dat een Vlaamse opstelling nooit de sterkste zijde geweest is van de socialistische partij.

Toen de oorlog uitbrak, vluchtte Declercq met zijn gezin naar Nederland en trad hij tot de redaktie toe van De Vlaamsche Stem, de krant voor Belgische vluchtelingen, die haar onvoorwaardelijke trouw bevestigde aan de ‘godsvrede van augustus '14’, die bepaalde dat de Vlaamse grieventrommel pas na het beëindigen van de oorlog opnieuw bovengehaald zou worden. Door de gebeurtenissen aan het IJzerfront was die houding voor Declercq niet langer aanvaardbaar en hij is de aktivistische toer opgegaan. Na de oorlog was zijn rol in de Vlaamse Beweging dan ook uitgespeeld. Hij bleef in Nederland als balling en raakte politiek geisoleerd. Na de amnestieverlening in 1929 bleef hij in Neder-

[p. 784]

land wonen waar hij, 55 jaren oud, in 1932 stierf.

René Declercq heeft ook een niet onbelangrijk literair oeuvre nagelaten, waarin zijn poëzie een voornamer plaats inneemt als zijn proza. Zijn eerste verzen die kwa taal, ritme en muzikaliteit Gezelliaans aandoent, zijn de beste en werden door Albert Verwey, Georges Eekhoud en Karel van de Woestijne op lof onthaald. Later moest het klankspel wijken voor een meer profetische taal, rijk aan vergelijkingen en symbolen, en werd zijn tematiek sociaal geëngageerd. In zijn laatste poëzie waarin veel bijbelse elementen voorkomen, zoekt hij in metafysische en godsdienstige zekerheden maar het dieper liggende geluk.

Deze goed verzorgde, deskundig geschreven en rijkelijk geillustreerde monografie van Gilbert Depamelaere, die zes jaren geleden al een voortreffelijke monografie wijdde aan Hugo Verriest, is een waardig aandenken aan René Declercq.

Werner Duthoy.

Gilbert Depaemelaere, René Declercq, uit liefde alleen..., te bestellen door overschrijving van 330 BF, lukseeksemplaren 500 BF op bankrekening nr. 463-5130821-80 van het Davidsfonds Deerlijk, p.a. Marc Vergote, Klijtstraat 148, 8740 Deerlijk.