Het geld van de Vlamingen.
In Het geld van de Vlamingen heeft Maurits Van Haegendoren een inventaris opgemaakt van wat het aandeel van de Vlamingen zou kunnen zijn op financieel gebied in het unitaire België. Dat met het oog op een nieuwe staatsstruktuur door federalisme, konfederalisme of separatisme.
Hoe verwonderlijk het ook mag lijken: zo'n werk bestond tot op vandaag de dag niet. De auteur heeft dus uit de begrotingen en uit de gegevens van het Nationaal Instituut voor Statistiek (N.I.S.) het Vlaamse aandeel moeten lichten en soms bij benadering schatten. Hij stelt dan ook duidelijk vooraf dat hij niet beweert volledig en nauwkeurig te zijn. Alleen een interdisciplinaire ploeg zou Van Haegendorens poging volkomen wetenschappelijk kunnen uitwerken. Hopelijk speelt zijn boek daartoe ooit een inspirerende rol. Intussen is het een uitstekend middel om de Vlaming ertoe aan te zetten wat meer naar budgetten te kijken als eeuwig dezelfde slogans te repeteren en mytes te kultiveren. Mytes zoals in verband met Brussel en de rand, waar ‘onaantastbaarheid van het Vlaams grondgebied’ een merkwaardige kreet en toverformule blijft, terwijl men nooit de konsekwentie voor ogen zag of ziet van de afbouw van de unitaire strukturen en tevens dat dit voor veertig jaar al de kreatie veronderstelde van Vlaamse, respektievelijk Waalse satellietsteden van Brussel, een rigoureus grondbeleid en een even rigoureus doorgevoerd subnationaliteitsbeginsel. Ik dwaal geenszins af van het onderwerp van Van Haegendorens boek, omdat het bestemd is voor wie in de Vlaamse beweging bereid is haar konsekwenties voor ogen te zien.
Na een algemene situering en beschrijving van de ekonomische kringloop waar ‘het geld van de Vlamingen’ deel van uitmaakt, krijgt de lezer in 14 hoofdstukken een meer gedetailleerde en cijfermatige beschrijving van elke faze in die kringloop.
Ik stip daaruit enkele standpuntn en vaststellingen van de auteur aan.
In het huidige unitaire sisteem worden de Vlamingen op diverse terreinen voor vele miljarden benadeligd.
Van Haegendoren is voorstander van fiskale federalizering, wat pas een federaal stelsel reëler maakt. Met dit standpunt gaat hij dus verder dan wat de tans geplande staatshervorming voorziet.
De verdeelsleutel zoals die in het Egmontpakt is vastgelegd zou bij uitbreiding tot het hele terrein van de fiskaliteit, voor bepaalde onderdelen, nadelig uitvallen voor de Vlamingen.
Net als in zijn vroegere geschriften toont Van Haegendoren zich weer als pedagoog. Wat hij uiteenzet over ekonomie, fiskaliteit en begrotingen is voor elke leek begrijpelijk. Zijn gedachtengang illustreert hij bij voorkeur met verrassende, volkomen a-wetenschappelijk, maar altijd duidelijke beelden. Een voorbeeld: ‘Er bestaan keurige statistieken over de aantallen zwijnen en runderen in België maar nergens is er een globaal overzicht te vinden over de eigenaars van het onroerend bezit’ (blz. 110-111). Hij schrijft geen wetenschappelijk jargon en hij is evenmin een opvallend stilist. Maar al wie behoorlijk kan lezen, zal hem ook in moeilijke materies weten te volgen. Zo'n kwaliteit is een zeldzaam kruid in onze boekenproduktie.
Enkele kleinere tekorten ontsieren het boek.
De voorstelling van de cijfers is soms onduidelijk.
Na lezing van de drukproeven is al eens een storende fout blijven staan (12.062,1 miljard voor de kulturele dotaties is een huiveringwekkend hoog bedrag, blz. 155). Bij het voorstellen van wat Vlaanderen te weinig krijgt, had de schrijver streng dezelfde normen moeten hanteren en niet nu eens het spaarvermogen of het werkvolume (ASLK) en dan de bevolkingscijfers (alle 19-24-jarigen voor het universitair onderwijs gebruiken. M.i. moet de overtuigingskracht van zo'n geschrift optimaal blijven.
Van Haegendorens Geld van de Vlamingen ligt in de lijn van zijn zestien jaar geleden verschenen De Vlaamse Beweging nu en morgen en van de daaropvolgende publikaties. Weinigen hebben als hij zo van hun geschriften een vuist weten te maken en die tevens weten te formuleren als een kostbare steun voor de Vlaamse beweging.
Erik Vandewalle.
Maurits Van Haegendoren, Het geld van de Vlamingen, 195 blz. en, 1978, 1978, Davidsfonds, Blijde Inkomststraat 79, Leuven. Prijs: 225 BF.
Auteursrechtelijk beschermd