Ons Erfdeel. Jaargang 21

Erasmusprijs 1978 aan vier buitenlandse poppenteaters.

Op 3 juni 1978 werd in het Paleis op de Dam in Amsterdam de Erasmusprijs 1978 uitgereikt aan vier vermaarde poppenteaters. De Stichting Praemium Erasmianum had eerst de bedoeling gehad dit jaar het toneel, in één of andere persoonlijkheid of groep, te bekronen, maar uiteindelijk werd het poppenspel bedacht met de ‘onderscheiding voor personen of instellingen die een voor Europa bijzonder belangrijke bijdrage op kultureel, sociaal of sociaal-wetenschappelijk terrein hebben geleverd’, zoals het in de statuten staat omschreven.

Om de prijs konkreet te kunnen uitreiken werden vier groepen uitgekozen die elk een aspekt van de brede waaier van het poppenteater vertegenwoordigen en waarvan de betekenis voor Europa als eksemplarisch kan worden beschouwd. De vier bekroonde gezelschappen zijn: 1. het Siciliaanse stangpoppenspel La Marionettistica di Fratelli Napoli uit Catania, dat, zonder kommerciële toegevingen, vooral put uit de oude ridderverhalen; 2. het kleine, zeer ekspressieve teater van de Franse speler Yves Joly en zijn groep, die vaak zo ver gaat dat hij alleen nog met handen speelt; 3. het grote staatsteater uit Roemenië Tandarica, dat meer dan honderd mensen tewerk stelt, over haast onbegrensde technische mogelijkheden beschikt en in Roemenië een soort moederfunktie vervult voor andere poppenteaters; 4. het avant-gardistische en sterk maatschappelijk en politiek geëngageerde Bread and Puppet Theatre uit New York, dat o.l.v. de veelzijdige kunstenaar Peter Schumann (uit Duitsland afkomstig) een nieuwe richting heeft gegeven aan het poppenspel door o.m. de verbinding van magische rituelen met maatschappelijke betrokkenheid, tot uiting gebracht o.a. in straatakties met

[p. 602]

poppenspelers op stelten of in de ‘huid’ van meer dan levensgrote poppen.

Onder auspiciën van het Nederlands Centrum van het Internationaal Theater Instituut gaven de vier bekroonde poppenteaters in Nederland een aantal voorstellingen in het kader van het Holland Festival. In Antwerpen was het Bread and Puppet Theatre, door toedoen van het Centrum voor Experimenteel Toneel (Universitaire Instelling Antwerpen, 2610 Wilrijk) voor één avond te gast in een uitverkochte Arenbergschouwburg.

De toekenning van de Erasmusprijs 1978 aan vier poppenteaters komt op een ogenblik dat ook in Vlaanderen en Nederland een verhevigde belangstelling voor het poppenspel wordt waargenomen. Van overal wordt de oprichting van nieuwe poppenkasten gemeld: geregeld worden festivals georganiseerd. De provincie Oost-Vlaanderen stelde de driejaarlijkse Paul de Mont-prijs, die gewoonlijk voor toneel bestemd is, in 1977 in het teken van het poppenspel en bekroonde het skript Hé, Harlekijn je touwtjes zijn los van Freek Neyrinck. Vermeldenswaard is ook dat het mei-nummer van Toneel-Teatraal (Herengracht 166-168, Amsterdam), voor de helft gewijd is aan de herwaardering van het poppenspel.

Uit al die opbeurende berichten zou voorbarig kunnen worden besloten, dat het poppenteater ook hier niet langer meer de Assepoester van het teater is. Van mentaliteitsverandering vanwege het merendeel van de volwassenen tegenover het poppenspel, en van een waarachtig beleid vanwege de Overheid, is echter nauwelijks iets te merken.

Roger Arteel.