1.
‘Lenteakkoord’ door E. Vansteenkiste.
2.
‘De blauwe bloem’ door E. Vansteenkiste.
Lukasbrüder, de Nazareners en andere aanverwante symbolisten worden uit het vergeetboek gehaald; de iets later gekomen Jugendstil wordt erbij gehaald en in ere hersteld. Het heen-en-weer is duchtig aan het spelen. Antiek, folklore, dialekt en mode zorgen voor de begeleiding.
De historieschilder Wappers in België en de portrettist Scheffer uit Nederland zijn ongeveer de enige romantische schilders, die wij, in onze kontreien in handboeken en overzichten terugvinden. De Ieperse kunstenaar Eugeen Vansteenkiste (Wevelgem 1896-leper 1963) staat nergens vermeld, hoewel hij waarschijnlijk de meest volbloed romantische schilder van ons land is geweest. Hij heeft nu ook zijn monografie. Voor velen is het wellicht de eerste keer dat de onbekende naar buiten treedt. Het boek werd samengesteld door zijn weduwe, Dorothea Reidt, en door de publicist Erik Verstraete.
Vansteenkiste heeft een bewogen leven gekend, vooral omdat het gezin waarin hij was geboren zo vaak verhuizen ging. In stukken en brokken volgde dan ook de ontwikkeling van het teken- en schildertalent dat de jonge man beslist heeft gehad. Tekenakademies bezoekt hij te Kortrijk, Antwerpen, Mechelen en Gent, maar algauw blijkt hij helemaal in de ban te zijn van de vooral Duitse romantiek. Eerst als bezettingssoldaat in het Rijnland, later vooral te Freiberg in Saksen (nu DDR), waar zijn vader adviseur is van een groot vlasbedrijf. Hij wordt daar overrompeld door de kunst van Ludwig Richter, tekenaar van volkse onderwerpen, van Moritz von Schwind, begaafd illustrator o.a. van de Fliegende Blätter, Arnold Böcklin en vooral van Casper David Friedrich, waarschijnlijk de grootste onder de Duitse romantici. Vanzelfsprekend leest hij ook de grote dichters. Hij is weg van de jonggestorven Novalis, de dichter van ‘Tief im Walde blüht, geheimnisvoll, die blaue Blume’ (overigens de titel van een van de voorname schilderijen van Vansteenkiste). Hij voelt verwantschap met deze dichter, te meer daar Vansteenkiste zijn atelier installeert op de plaats, waar - zo verneemt hij later - Novalis als mijningenieur met de mijnwerkers samenkwam om te bidden en daarna in de mijn af te dalen.
Circa 1930 komt Vansteenkiste terug naar België en vestigt zich te Ieper. In 1932 trouwt hij met Dorothea Reidt uit Remscheid, die hem vier dochters zal geven. Dan volgen voor hem moeilijke jaren. Met schilderijen ja, maar ook met ex-librissen, geboorteaankondigingen, spijskaarten en ander gelegenheidswerk moet hij zijn brood zien te verdienen. In die jaren ontmoet hij ook Isidoor Van Beugem en Cyriel Verschaeve. Deze laatste is door zijn kunstvisie natuurlijk ingenomen en schrijft in het tijdschrift De Pelgrim een studie over hem onder de titel Romantieke Kunst. Het leven gaat verder. Vansteenkiste eksposeert bijna nooit, ook al omdat zijn werken zulk vreemd formaat hebben, of worden ingewerkt in bestaande of nieuwe interieur-lambrizeringen, of zelfs muurschilderijen zijn.
Naast grillige verbeelding, diepe gebondenheid met de natuur, religiositeit zal hem de grondige romantische onvoldaanheid met het menselijk lot levenslang bijblijven. ‘De blauwe bloem’ is het symbool van hoogste levensvervulling, van betrachting naar de zuiverste poëzie. Voor Novalis is poëzie de enige realiteit. Ook voor Vansteenkiste. De bloem verschijnt herhaaldelijk als kern en kulminatiepunt in zijn schilderijen. Het zijn op de duur vooral figurenkomposities waarin de perioden uit het menselijk leven, de tijden van het aar, de spanningen tussen stof en geest, wereld en hemel, vooral het geschonden-zijn van de mens in de huidige wereld, voorgesteld en beschreven worden. Een vrij donker koloriet - behalve dan het vaak heldere, zo gevaarlijk blauwe, dat hij in de bloem en in de Germaanse ogen laat klinken - heeft zijn schilderkunst geleid. Zoals alle romantische kunstenaars heeft hij vooral zijn gave voor het tekenen ontwikkeld. Of is het deze vaardigheid die hem naar de romantiek heeft gedreven? Opvallend hierbij is de grote invloed van Casper David Friedrich, een eveneens vrijwel vergeten artiest, die nu in Duitsland volop wordt geherwaardeerd. Wie dezes altaarbeeld
Auteursrechtelijk beschermd
