Johan Boonen, Staatsprijs voor Dramatische Kunst.
De driejaarlijkse Belgische Staatsprijs voor Dramatische Kunst, voor de periode 1973-76, werd toegekend aan toneelauteur en leraar klassieke talen Johan Boonen (o1939). De bekroonde is uit Limburg afkomstig en leraar aan een lyceum in Brussel.
Johan Boonen kwam vrij recent in de Vlaamse teateraktualiteit. In 1974 kreëerde de Koninklijke Vlaamse Schouwburg - Brussel (KVS) zijn eerste stuk De Bokken en in 1975 werd in dezelfde KVS ook Jozef Vek voor het eerst opgevoerd. Nu heeft Boonen weer een stuk klaar: Anna, Anna en alles laat voorzien dat de première weer in de KVS zal plaatshebben.
De teaterinteresse van Johan Boonen dateert echter van vroeger. Als jong leraar schreef en regisseerde hij Mundo Novo, een spektakulair meisjestoneel waarin ook klank en koreografie een grote rol speelden. Inhoudelijk werd een voor de hand liggend tema aangesneden: de verhouding tussen het vaak onbeheerst streven van de jeugd en de niet begrijpende, aan traditie-vasthoudende ouderen.
Hoe onvolwassen dit gelegenheidswerk ook was, van meetaf aan wist Johan Boonen te relativeren en pleegde hij felle inbreuken op de klassieke teaterwetten. Dit relativeringsvermogen bracht er hem ook toe bepaalde Griekse stukken opnieuw te vertalen (o.a. OEdipus) in een bevattelijke taal, waardoor meteen ook zijn kijk op het klassieke toneel minder akademisch werd.
Zeer vruchtbaar waren de daaropvolgende ontmoetingen en vormen van samenwerking met o.a. de regisseurs François Beuckelaers (Studio Herman Teirlinck - Antwerpen) en Senne Rouffaer (KVS).
Op De Bokken - duidelijk refererend naar de Griekse mytologie en het Griekse teater - ontving Boonen verdeelde kritiek. Waar de enen hem loofden omwille van zijn poëtische taal, vonden anderen precies deze taal te hermetisch en te overladen. Er was ook kritiek op de regie van Senne Rouffaer die het fysisch en ritueel gebeuren waartoe De Bokken aanleiding gaf niet volledig onder kontrole had kunnen houden. Bijzonder gunstig echter reageerde de Franstalige pers, toen De Bokken ook op het zomerfestival van Spa - 1974 werd gespeeld.
Met
Jozef Vek voelt Johan Boonen zich sterker geëngageerd. Tema van het stuk is: de absurditeit van het leven, zoals ze wordt aangevoeld door een moderne Elckerlyc. Hoofdpersonage is een beroepsmilitair die een munitiedepot, waar echter geen munitie te bekennen valt,
Johan Boonen.
moet bewaken. Jozef Vek evolueert er tot een soort door onrust gedreven super-marionet om tenslotte in totale berusting het laatste greintje persoonlijkheid te verliezen. Ook in
Jozef Vek kan nog gewezen worden op hermetisch en zelfs remmend taalgebruik terwijl de struktuur van het stuk er op gericht is dat Jozef Vek in feite een monoloog speelt, nu en dan onderbroken door korte dialogen met personages die zeer schematisch getekend zijn.
Inmiddels is Jozef Vek ook in boekvorm verschenen als nummer één van de Globe-reeks van de uitgeverij Acco te Leuven. Het is de bedoeling in deze Globe-reeks, waarvan Johan Boonen redaktiesekretaris is, oorspronkelijke stukken of stukken in vertaling uit te geven, naar aanleiding van opvoeringen in Vlaanderen of Nederland.
Tenslotte heeft Johan Boonen ook het Antigone-treurspel van Sofokles opnieuw vertaald. Van deze vertaling is van 1 september a.s. af een plaatopname beschikbaar (Uitgave: Poketino, Brussel of Asse), waaraan o.m. Dora Vander Groen en verschillende KVS-akteurs hun stem hebben geleend.
Roger Arteel.
Auteursrechtelijk beschermd