Ons Erfdeel. Jaargang 20

[p. 163]

Nederlandse taal- en kultuurpolitiek

[p. 164]

Nederlandse taal en kultuur in het buitenland

Zomerkursussen Nederlands 1976.

In augustus 1976 werden opnieuw zomerkursussen Nederlandse Taal en Kultuur georganiseerd, te Gent voor de vijfde en te Hasselt voor de zesde maal. In de eerstgenoemde stad liep de kursus voor gegadigden uit het Romaanse taalgebied, in Hasselt voor studenten uit de Germaanse en Slavische taalgebieden. Op beide plaatsen werden de zomerkursussen gepatroneerd door het Belgisch Ministerie van Nationale Opvoeding en Nederlandse Cultuur (Bestuur voor Internationale Culturele Betrekkingen).

In Hasselt was er bovendien een kursus voor leraars en docenten Nederlands als vreemde taal. We laten daarover een Poolse deelnemer aan het woord, met daarbij aansluitend een beknopte bespreking van de Gentse kursus door drie Franse studenten die deel uitmaakten van die groep.

Hasselt-Diepenbeek.

Direkte kontakten met de Lage Landen zijn noodzakelijk voor elke buitenlandse docent Nederlands. Vooral korte of langere verblijven in Nederland of Vlaanderen zijn belangrijk. Daardoor kan hij zijn taalkennis verdiepen; de hoofdproblemen van de Nederlandstalige gemeenschap beter leren begrijpen, zijn wetenschappelijke studie voortzetten en vooral kennis maken met ‘intramurale’ neerlandici. Om de bovengenoemde redenen heb ik de uitnodiging van het Ministerie van Nationale Opvoeding en Nederlandse Cultuur voor de Zomercursus Nederlandse Taal en Cultuur te Hasselt met dankbaarheid aanvaard en ik moet vaststellen dat hij mijn verwachtingen ver heeft overtroffen.

Van het grootste belang voor mij was de uitwisseling van ervaringen met de docenten die het Nederlands onderwijzen aan verschillende Europese universiteiten en hogescholen. Met belangstelling heb ik vernomen welke leerboeken door hen worden gebruikt en welke resultaten zij ermee hebben bereikt. Met aandacht heb ik geluisterd naar de originele opvattingen van dr. J. Wilmots betreffende de metodiek van het vreemde-talenonderwijs. Ik geloof dat alle buitenlandse docenten ten zeerste hebben geprofiteerd van zijn grote taaldidaktische ervaring als lektor Nederlands in het buitenland en als auteur van ‘Voor wie Nederlands wil leren’ en ‘Voor wie al wat Nederlands kent’. Interessant heb ik ook de teoretische uiteenzettingen van drs. J. Seghers gevonden over enkele taaldidaktische grondproblemen, o.a. over het talenpraktikum; de audiële en visuele middelen bij het vreemde-talenonderwijs, de motivering enz.

Ik stel het bijzonder op prijs dat ik de mogelijkheid had de taallessen in verschillende studentengroepen bij te wonen. Ik kon zodoende vergelijken welke onderwijsmetoden worden toegepast t.o.v. studenten met ongelijke kennis van het Nederlands.

De organisatoren hebben er ook voor gezorgd dat de kursisten goed geïnformeerd werden over de aktuele hoofdproblemen van België en Nederland. Te dien einde waren er vier groepen middagkolleges (literatuur, land en volk, aktualiteiten, taalkunde/dialekten) en een reeks voordrachten betreffende het geestelijke, kulturele en ekonomische leven in de Lage Landen. Door de bezoeken aan Limburgse steden en dorpen (Hasselt, Sint-Truiden, Diest, Tongeren, Bokrijk en Opoeteren) en verder aan de Schelde-stad Antwerpen konden de deelnemers zich een denkbeeld vormen van het verleden en het heden van Vlaanderen. Dit beeld werd nog vervolmaakt door bezoeken aan Limburgse gastfamilies en aan twee Hasseltse bedrijven.

Vlaanderen blijft in mijn herinnering als een gastvrij, vreedzaam en arbeidzaam land en dit denkbeeld zal ik beslist overdragen aan de jonge neerlandici aan de Universiteit Wrocław.

Stanisław Predota,

(Uniwersytet Wrocławski).

Gent.

In het raam van de kulturele akkoorden van België met Frankrijk, Spanje, Portugal en Italië hebben 45 studenten uit deze landen, evenals één Koreaan, een zomerkursus Nederlandse taal en kultuur gevolgd aan de Fakulteit Wijsbegeerte en Letteren van de Rijksuniversiteit te Gent, van 2 tot 28 augustus. De kursus werd voor de vijfde keer door het Belgisch Ministerie van Nationale Opvoeding en Nederlandse Cultuur georganiseerd, onder de leiding van Prof. Dr. F. Van Passel. Zes docenten hebben er les gegeven aan drie groepen van verschillende niveaus.

Om welke redenen hebben die studenten besloten het Nederlands als tweede of derde taal te kiezen? De Benelux speelt een belangrijke rol in de E.E.G. en een groot aantal studenten zijn van plan tolk-vertaler te worden in de diensten van de E.E.G.. De anderen, die leraars wensen te worden, hebben een bijzondere belangstelling voor de Germaanse talen. Maar de meesten zullen in feite geen gelegenheid hebben de Nederlandse taal te doceren, omdat de toekomst van die taal op middelbare scholen nog beperkt is. Daarom hebben die studenten vooral Nederlands gekozen voor hun persoonlijke verrijking. Ze hebben het Nederlands aan de universiteit geleerd, maar door die taal hebben ze ook een nieuw land, een volk, een beschaving ontdekt die ze vroeger niet kenden.

In de kursus werd sterk de klemtoon gelegd op het mondelinge gebruik van de taal. Vooral werd naar een aktieve kennis van de taal gestreefd. Schriftelijke oefeningen kwamen ook wel aan bod, maar in mindere mate. Dit doel werd niet bereikt door systematische lessen en oefeningen,

[p. 165]

maar door middel van verschillende aktiviteiten die in feite gelegenheden waren om zich in het Nederlands uit te drukken. Het aspekt kultuur werd niet als minder belangrijk beschouwd dan het aspekt taal. Iedere dag werd een nieuw tema aangeboden; als dusdanig werden schilderkunst, muziek, kleinkunst en film behandeld. Het kennis maken met de kultuur gebeurde ook buiten de leszaal: uitstappen naar Antwerpen, Brugge, Brussel, Bokrijk waren voorzien. De deelnemers kregen ook de mogelijkheid het Festival van Vlaanderen bij te wonen. De kultuur van de voorbije eeuwen, maar ook de hedendaagse kultuur. Tijdens een bezoek in Sint-Martens-Latem kregen de studenten de kans met kunstenaars te praten; ze hebben ook een teaterrepetitie in het Nederlands Toneel Gent bijgewoond. Ondanks de relatief korte duur van de kursus konden de deelnemers informatie verwerven over ekonomische en sociale problemen in Nederlandstalig België. Dat gebeurde o.m. door bezoeken aan industrieterreinen in de Kempen en aan bedrijven.

Om nader kennis te maken met de Vlaamse zeden en gewoonten hadden de kursisten ook talrijke kontakten met de Gentse bevolking, dankzij gezinnen die hen spontaan ontvangen hebben.

Voor veel studenten was dit verblijf eveneens een verrijkende persoonlijke ervaring en ze waren erg tevreden met de kontakten die ze met Vlamingen gehad hebben. Sommigen dachten trouwens dat kontakten met mensen uit meer gevarieerde sociale standen nuttig waren geweest. Een andere schaduwzijde van dit verblijf bestaat er misschien in dat er in de kring van de deelnemers zelf weinig Nederlands gesproken werd. Die toestand was enigszins verklaarbaar omdat er een groot verschil bestond in de niveaus van de studenten. Bovendien was het Nederlands voor velen de tweede of derde vreemde taal: Italianen bijv. die het Frans als eerste vreemde taal studeren spraken soms liever Frans dan Nederlands.

Als wij nu de balans van dit verblijf proberen op te maken, dan kunnen wij het volgende zeggen. In het algemeen blijkt erg duidelijk dat het voor veel studenten een heel positieve ervaring is. Op het gebied van de studie is er kennelijk vooruitgang te merken. Er kan natuurlijk nog geen sprake zijn van echt taalgevoel, maar nu zijn de deelnemers veel meer op hun gemak dan in het begin; de voornaamste taal-refleksen hebben ze nu verworven en hun woordenschat heeft zich tamelijk goed uitgebreid.

Guy Hoedts (Rijsel),

Philippe Gullung (Besançon),

Michel Gavot (Rijsel).